Εσωστρεφής δομή

Κάθε αρχιτεκτονική δημιουργία χαρακτηρίζεται από την άρρηκτη σχέση με τον τόπο στον οποίο καλείται να ενταχθεί καθώς σχηματίζει με αυτόν σχέσεις αλληλεπίδρασης. Ήταν, λοιπόν, συνειδητή η απόφαση για συστηματική ανάγνωση και μελέτη του τόπου πριν από οποιαδήποτε συνθετική επιλογή. Αφού μελετήθηκαν τα κλιματολογικά και τοπολογικά χαρακτηριστικά της Κύπρου, αλλά και του συνόλου της Πανεπιστημιούπολης, η μελέτη επικεντρώθηκε στην τοπογραφία της περιοχής, καθώς και στα όρια που την περιβάλλουν. Κύριο χαρακτηριστικό του οικοπέδου είναι η έντονη κατωφέρεια καθώς και η ενδιαφέρουσα θέα που έχει προς την μεσημβρία και τον λόφο του Άρωνα.

 

Περιμετρικά το οικόπεδο χαρακτηρίζουν διαφορετικές καταστάσεις. Βορειοδυτικά το οικόπεδο συνορεύει με τον πεζόδρομο "Belvedere" , ο οποίος είναι ένας από τους κυριότερους άξονες κίνησης που εξυπηρετεί όλη την Πανεπιστημιούπολη. Ως προς το Βορειοανατολικό όριο του οικόπεδου συνορεύει με μία διαδρομή -πορεία, η οποία εφάπτεται με τις προτεινόμενες κτηριακές εγκαταστάσεις  του τμήματος Βιολογικών Επιστημών και των κοινόχρηστων χώρων διδασκαλίας. Νοτιοδυτικά η διαδρομή/πορεία, εφάπτεται με τις προτεινόμενες κτηριακές εγκαταστάσεις της Πολυτεχνικής Σχολής. Τέλος στην Νοτιοανατολική πλευρά προβλέπεται μελλοντικά η επέκταση των εγκαταστάσεων της Ιατρικής  Σχολής.

Αρχή όλων των συνθετικών αναζητήσεων, ήταν η δημιουργία ενός κτηρίου αρμονικά ενταγμένου στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον της Πανεπιστημιούπολης, που να απαντά στις ιδιαίτερες απαιτήσεις των σπουδαστών και των διδασκόντων της Ιατρικής. Μιας επιστήμης που απαιτεί αφοσίωση, συγκέντρωση και ιδιωτικότητα, συνθήκες που υπαγορεύουν το σχεδιασμό μιας Σχολής με εσωστρεφή δομή. Παράλληλα βέβαια , ως σχολή που εντάσσεται στο σύνολο μίας πανεπιστημιακής κοινότητας, οφείλει να λειτουργεί ως ένας κοινωνικός πυκνωτής που να ευνοεί την κοινωνική αλληλεπίδραση των χρηστών του. Η επίτευξη της ισορροπίας μεταξύ των δύο αυτών αντίρροπων καταστάσεων, αποτελεί και το κύριο γνώρισμα της πρότασης.

Η πρόταση συντίθεται από ορισμένες συνθετικές επιλογές οι οποίες αναλύονται διαγραμματικά ως εξής:

- Στο Βορειοδυτικό όριο του οικοπέδου και σε όλο το πλάτος του τοποθετείται ένα γραμμικό στέγαστρο το οποίο, επιτελεί έναν διπλό στόχο. Αρχικά αποτελεί εξέχον αναγνωριστικό στοιχείο της σύνθεσης και στη συνεχεία δημιουργεί έναν ημιυπαίθριο χώρο στάσης προς τον πεζόδρομο "Belvedere" που λειτουργεί ως μετάβαση από τον δημόσιο χώρο στο εσωτερικό της σχολής.

- Με σκοπό την βέλτιστη ένταξη του κτηρίου στο περιβάλλον και το επικλινές έδαφος, διαμορφώνονται βαθμιδωτά ημιυπαίθριοι χώροι και αίθρια με διαφορετικές ποιότητες φωτισμού και ιδιωτικότητας, οι οποίοι ακολουθούν την φυσική κλίση του εδάφους. Βασική επιδίωξη αποτέλεσε αυτή η κλιμακωτή διάταξη του κτηριακού όγκου ούτος ώστε το κτήριο να ενταχθεί φυσιολογικά στο επικλινές έδαφος, χωρίς να αλλοιώνει το τοπίο.

- Ο χώρος που αποτελεί πυρήνα της σχολής, είναι το κεντρικό αίθριο . Βρίσκεται μία στάθμη χαμηλότερα από την είσοδο και ενοποιείται με αυτήν μέσω ενός αμφιθεάτρου. Ενώ με την υποβάθμιση αυτή ενισχύεται η αίσθηση της ιδιωτικότητας στο αίθριο, ταυτόχρονα είσοδος και αίθριο ορίζονται ως μια ενιαία ενότητα.

- Χαράσσεται ένας γραμμικός άξονας που ενοποιεί όλους τους υπαίθριους και ημιυπαίθριους χώρους , ξεκινώντας από το βασικό πεζόδρομο και καταλήγοντας στην στάθμη του κτηρίου. Η χάραξη αυτής της πορείας οργανώνει την σύνθεση και αποτελεί τον κύριο άξονα κυκλοφορίας που θα συνδέσει μελλοντικά τις δύο ενότητες της Ιατρικής. Είναι επομένως εμφανές πως η πορεία αυτή αποτελεί χαρακτηριστικό της κεντρικής ιδέας καθώς οργανώνει τη σύνθεση στην ολότητα της και παράλληλα μέσω αυτής παραχωρείται ένα δημόσιο πέρασμα στην Πανεπιστημιούπολη.

- Θεωρώντας δεδομένη μία μελλοντική επέκταση της σχολής στο Νοτιοδυτικό όριο του οικοπέδου, βασική συνθετική επιλογή ήταν η θεώρηση των δύο οικοπέδων ως ενιαίου χώρου μελέτης με στόχο την μελλοντική ενοποίηση των δύο συγκροτημάτων της σχολής, ώστε να αποτελούν ένα ενιαίο αρμονικό σύνολο.

 

 

Δoμή

Η λύση συγκροτείται από το αίθριο-πυρήνας που τοποθετείται στο ενδιάμεσο επίπεδο της σύνθεσης περιμετρικά του οποίου οργανώνονται όλες οι ενότητες της σχολής και από δύο στέγαστρα, παράλληλα το ένα στο άλλο, που σηματοδοτούν τις δύο εισόδους της σχολής καθώς και τη βασική πορεία που τη διατρέχει.

Η Σχολή αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα τα οποία έχουν άμεση σχέση με το έδαφος. Καθένα από αυτά έχει διαφορετικές ποιότητες χώρου, φωτισμού, καθώς και διαφορετική σχέση με το περιβάλλον.

Ανάλογα με τις προδιαγραφές κάθε ενότητας, δημιουργούνται διαφορετικοί βαθμοί ιδιωτικότητας διαχωρίζοντας νοηματικά την σύνθεση σε τρία επίπεδα. (δημόσιο - ημιδημόσιο - ιδιωτικό)

Αναλυτικότερα στην στάθμη εισόδου ±0.00 (πεζόδρομος belvedere),στους δύο παράλληλους γραμμικούς όγκους χωροθετούνται οι ενότητες της διδασκαλίας και της διοίκησης, ενώ στο Νοτιοανατολικό τμήμα της πρότασης, στην ένωση των δύο γραμμικών όγκων και κάτω από το δεύτερο στέγαστρο, προτείνεται χώρος αναγνωστήριου/βιβλιοθήκης ο οποίος δύναται να έχει ανεξάρτητη είσοδο και ωράριο λειτουργίας. Οι ενότητες αυτές έχουν άμεση σχέση με την στάθμη της εισόδου και διαθέτουν τον πιο δημόσιο χαρακτήρα απ' όλες τις άλλες που συγκροτούν τη σχολή.

Στην αμέσως παρακάτω στάθμη (-4.50), τοποθετούνται τα διδακτικά εργαστήρια. Ως η πιο σημαντική ενότητα της Σχολής σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών, διαθέτει άμεση επαφή με τον πυρήνα της σχολής που είναι το αίθριο. Όλες οι κινήσεις γίνονται περιμετρικά του αίθριου σε κλειστούς διαδρόμους, ενώ η πρόσβαση στις αίθουσες γίνεται πάντα εγκάρσια στις κινήσεις. Όλοι οι χώροι έχουν διαμπερή αερισμό και φωτισμό, ενώ εξασφαλίζεται η ιδιωτικότητα στα σημεία που χρειάζεται με τη χρήση περσιδωτών ξύλινων πανέλων

Τέλος στην κατώτερη στάθμη (-9.00) έχουν τοποθετηθεί τα ερευνητικά εργαστήρια της Σχολής. Πρόκειται για την στάθμη με την μεγαλύτερη ιδιωτικότητα. Σε αυτήν διακρίνεται ένας δεύτερος πιο ιδιωτικός υπαίθριος χώρος ο οποίος ανήκει αμιγώς στα ερευνητικά εργαστήρια. Η στάθμη αυτή δεν σχετίζεται με το δημόσιο πέρασμα και η πρόσβαση γίνεται είτε από την ξεχωριστή είσοδο που διαθέτει προς τον Νοτιοανατολικό πεζόδρομο, είτε μέσω των τεσσάρων κάθετων πυρήνων κυκλοφορίας της Σχολής. Οι αίθουσες αναπτύσσονται γραμμικά, ενώ κάτω από το κύριο αίθριο τοποθετείται η μεγάλη αίθουσα των υγρών εργαστηρίων, ένας χώρος ενιαίος, ευμετάβλητος που έχει άμεση επαφή με τον υπαίθριο χώρο, ενώ παράλληλα δέχεται επιπρόσθετο φωτισμό από τα ανοίγματα που έχουν προβλεφτεί στην πλάκα του αίθριου και τον ημιυπαίθριο που προτείνεται κάτω από το αμφιθέατρο της εισόδου.

 

(Κάντε κλικ για μεγέθυνση)

 

(Κάντε κλικ για μεγέθυνση)

 

(Κάντε κλικ για μεγέθυνση)

 

(Κάντε κλικ για μεγέθυνση)

 

 

Χειρισμοι αειφόρου- ενεργειακού σχεδιασμού

 

Η κεντρική ιδέα του σχεδιασμού ενσωματώνει στοιχεία που εξασφαλίζουν την βιοκλιματική λειτουργία του κτιρίου, με στόχο την ελαχιστοποίηση των ενεργειακών αναγκών και την δημιουργία χώρων υψηλής ποιότητας και άνεσης. Τα στοιχεία αυτά είναι: Ο προσανατολισμός του κύριου πυρήνα στην μεσημβρία, το αίθριο που δημιουργεί υπαίθριους και ημιυπαίθριους σκιερούς χώρους που προστατεύουν τους εσωτερικούς χώρους από την έντονη ηλιακή ακτινοβολία του θερινούς μήνες. Η διάταξη των λειτουργιών γύρω από αυτό εξασφαλίζει τον φυσικό φωτισμό και διαμπερή αερισμό σε όλους σχεδόν τους εσωτερικούς χώρους που αυτό επιτρέπεται. Ο φυσικός αερισμός που αποτελεί βασικό στόχο στην μελέτη ευνοείται και από την μορφή των στεγάστρων. Παράλληλα η φύτευση στο αίθριο, τον περιβάλλοντα χώρο αλλά και το δώμα, επιτυγχάνει την μείωση των οριζόντιων επιφανειακών θερμοκρασιών, συμβάλλει στον φυσικό αερισμό και βελτιώνει την ποιότητα του μικροκλίματος γύρω από το κτίριο.

Τα εκτεταμένα υαλοστάσια σκιάζονται από περσίδες που σχεδιάστηκαν σύμφωνα με την λειτουργία και τον προσανατολισμό του κάθε χώρου. Πιο συγκεκριμένα, τοποθετούνται κατακόρυφες περσίδες στην ανατολή και τη δύση ,ενώ στο Ν.Α. τμήμα το κτιριακό συγκρότημα προστατεύεται από ξύλινες οριζόντιες αυτορυθμιζόμενες( με BMS) περσίδες, από το μπετονένιο διάτρητο στοιχείο (clostrat) που τοποθετείται στην ΝΑ όψη και ορίζει με σαφήνεια το τέλος της συνθετικής πρότασης.

Παράλληλα, λαμβάνονται και μία σειρά μέτρων με σκοπό το ελάχιστο αποτύπωμα του κτιρίου στο περιβάλλον και τη βελτίωση του μικροκλίματος στο οποίο εντάσσεται. Τέτοια είναι η ζώνη νερού στο Ν.Α. άκρο του οικοπέδου για δροσισμό, η επιλογή των κατάλληλων φυλλοβόλων δέντρων που προστατεύουν το θερινό ηλιοστάσιο.

Για την επίτευξη του ίδιου σκοπού στην Η/Μ μελέτη προτείνεται η τοποθέτηση φωτοβολταϊκής μονάδας στο κύριο στέγαστρο ( ΒΔ όριο), η χρήση αντλίας θερμότητας και η τοποθέτηση κουφωμάτων υψηλής ενεργειακής απόδοσης . Επίσης τα όμβρια ύδατα των δωμάτων συλλέγονται και στη συνέχεια οδηγούνται μέσω των κατακόρυφων υδρορροών στις δεξαμενές συλλογής, όπου και θα χρησιμοποιούνται για άρδευση του περιβάλλοντος χώρου.

 

Αρχιτεκτονική μελέτη: Νιάρχος Παναγιώτης, Πυλιώτης Αλκιβιάδης, Φώκιαλης Ευάγγελος
Σύμβουλος Αρχιτέκτων: Παπαϊωάννου Τάσης

Αρχιτεκτονική ομάδα: Γαλένος Μάρκελος, Παπαγγελοπούλου Μαριάνθη, Σέργιος Αριστοτέλης-Ραφαήλ, Ξηρόκωστας Μιχαήλ
Τρισδιάστατη απεικόνιση: Κασσιός Απόστολος (Cad Studies)
Σύμβουλος Στατικών: Ρώσσης Νικόλαος
ΣύμβουλοςΗ/Μ: Σουρίλας Κωνσταντίνος
Σύμβουλος Ενεργειακών -Αειφόρου κατασκευής: Αλεξάνδρου Ελένη