Οι επιπτώσεις των ψηλών κτιρίων στο Τορόντο

Όταν ένα βρετανικό πλήρωμα γύριζε ένα ντοκιμαντέρ για τα πουλιά που σκοτώνονται από συντριβές σε γυαλί, ο Ντάνιελ Klem ο νεώτερος, ένας ορνιθολόγος στο Muhlenberg College στο Allentown, ο οποίος έχει μελετήσει το θέμα για περίπου 40 χρόνια, τους κατεύθυνε στο Τορόντο, όπου τεράστιοι αριθμοί πουλιών σκίζουν  τον ουρανό τη μια στιγμή και την επόμενη μπορεί να πέσουν κατευθείαν σε ένα κτίριο.

Τόσα πολλά πουλιά χτυπούν τους γυάλινους πύργους της πιο πυκνοκατοικημένης πόλης του Καναδά ώστε να υπάρχουν εθελοντές που καθαρίζουν το έδαφος της οικονομικής περιοχής κάθε πρωί. Φέρνουν χάρτινες σακούλες και για τη διάσωση τραυματισμένων πουλιών από την επικείμενο ποδοπάτημα των πεζών ή, πολύ συχνά, για να μαζέψουν τα πτώματα αυτών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις  1.000.000 έως 9.000.000 πουλιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από την αλληλεπίδραση με τα κτίρια στην περιοχή του Τορόντο.

Ο σύγχρονος αστικός ορίζοντας (skyline) του Τορόντο άρχισε να αυξάνεται στη δεκαετία του 1960, αποκτώντας ένα μεγάλο μέρος από σύγχρονες, γυάλινες κατασκευές, σχηματίζοντας ένα μακρύ τείχος κατά μήκος της βορειοδυτικής ακτής της λίμνης Οντάριο. Αυτό το φράγμα διασχίζει αρκετές μεγάλες μεταναστευτικές διαδρομές.

Αν και οι παράγοντες αυτοί κάνουν τα κτίρια του Τορόντο ιδιαίτερα θανατηφόρα, ο καθηγητής Klem έσπευσε να πει ότι η πόλη οδηγεί, επίσης, τη Βόρεια Αμερική, όταν πρόκειται για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Μετά από χρόνια διεξαγωγής αποστολών διάσωσης και αποκατάστασης και προσπάθεια ώστε η πόλη να συμπεριλάβει την ασφάλεια των πτηνών στο σχεδιαστικό κώδικα για τα νέα κτίρια, η ομάδα FLAP έχει πρόσφατα αρχίσει να χρησιμοποιεί τα δικαστήρια για να βοηθήσει να κρατηθούν τα πουλιά ζωντανά. Θα συμμετέχει σε δύο νομικές υποθέσεις, με τη χρήση νόμων που συνήθως προορίζονται για την προστασία των αποδημητικών πουλιών από το κυνήγι και βιομηχανικών κινδύνων, για τη δίωξη των ιδιοκτητών δύο κτιρίων που είναι ιδιαίτερα προβληματικά.

Σύμφωνα με τον ιδρυτή της ομάδας FLAP υπάρχουν αρκετά «κτίρια δολοφόνοι». Σε ένα μπορεί να δει κανείς ένα κοπάδι γλάρων να κάθονται στα δέντρα απέναντι από ένα κτίριο γραφείων. Περίμεναν να δειπνήσουν με τα μικρότερα πουλιά που είτε ακρωτηριάζονται είτε σκοτώνονται από το κτίριο.

Το κτίριο έχει μια γυάλινη πρόσοψη που αποπροσανατολίζει τα πουλιά επειδή αντανακλά τα γύρω δέντρα. Αντιλαμβανόμενα την αντανάκλαση ως συνήθεια, τα πουλιά κατευθύνονται σε αυτό με πλήρη ταχύτητα  χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τον κίνδυνο.

Τα θύματα είναι κυρίως τα ωδικά πτηνά.

Όλα τα πουλιά που συλλέγονται από την ομάδας FLAP, νεκρά ή ζωντανά, συλλέγονται σε χάρτινες σακούλες. Τα τραυματισμένα θα μεταφερθούν σε ένα από τα δύο κέντρα αποκατάστασης ζώων έξω από την πόλη.

Τα νεκρά πτηνά, με τη θέση της σύγκρουσης  να σημειώνονται στις τσάντες τους, πρώτα καταλήγουν σε έναν καταψύκτη στην έδρα της FLAP, η οποία αποτελεί μέρος των γραφείων ενός δημοτικού συμβούλου.

«Αν οι άνθρωποι συγκρούονταν με κτίρια με τον ίδιο ρυθμό που συμβαίνει με τα πουλιά, αυτό το θέμα θα είχε αντιμετωπιστεί εδώ και πολύ καιρό», είπε ο κ. Mesure. «Υπάρχει μια αδιαφορία στην κοινωνία γι 'αυτό».

Μία ιδιαίτερα αποτελεσματική, αν και δεν είναι δημοφιλής, μέθοδος μείωσης της απειλής για τα πουλιά, είπε ο κ. Mesure, είναι απλώς να καλυφθεί το εξωτερικό των παραθύρων μέχρι το ύψος των παρακείμενων δένδρων με κάποια λεπτή διάτρητη πλαστική μεμβράνη όπως αυτές που συχνά χρησιμοποιούνται για διαφημιστικούς λόγους στα λεοφωρεία . Η ταινία μπορεί να εκτυπωθεί με διαφήμιση ή διακοσμητικά μοτίβα, αν και η ομάδα έχει ανακαλύψει ότι ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο μικρών κύκλων είναι εξίσου αποτελεσματικό και λιγότερο πιθανό να παρακινήσει αισθητικές αντιρρήσεις.

Για τα νέα κτίρια, η λύση μπορεί να είναι τόσο απλή όσο η χάραξη μοτίβων σε ένα ποτήρι. Μια γερμανική εταιρεία υαλοπετασμάτων έχει ήδη αναπτύξει παράθυρα που ελπίζει να εκμεταλλευτεί την ικανότητα των πουλιών να βλέπουν το υπεριώδες φως, περιλαμβάνοντας  μοτίβα προειδοποίησης που είναι αόρατα για τον άνθρωπο.

Ο Αλέξιος Βανδώρος είναι αρχιτέκτονας και εκπρόσωπος για την Ελλάδα του οργανισμού CTBUH

Photo credit: flickr user chiaralily.