Το βραβείο Pritzker στον αρχιτέκτονα Peter Zumthor

Μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια το Πρίτσκερ απονεμήθηκε σε τρανταχτά ονόματα όπως ο Ρέντσο Πιάνο, ο Ρεμ Κούλχαας, οι Ζακ Χέρτσογκ και Πιερ ντε Μερόν, n Ζάχα Χαντίντ, ο Ρίτσαρντ Ρότζερς και ο Ζαν Νουβέλ.

Ο Πέτερ Τσούμτχορ είναι το ακριβώς αντίθετο του αρχιτέκτονα-σταρ. Όχι μόνο επειδή οι περισσότεροι ακούσανε χθες για πρώτη φορά το όνομα του. Αποτραβηγμένος τα τελευταία 30 χρόνια σ' ένα απομονωμένο χωριό των ελβετικών Άλπεων, ο 65xpovos Τσούμτχορ διάγει ένα βίο στα όρια του ασκητισμού.

Ζει μια απίθανα ήσυχη ζωή μέσα στη φύση, το γραφείο του μετράει μόλις 20 υπαλλήλους, n λίστα των έργων του είναι μάλλον περιορισμένη αν τη συγκρίνουμε με τις δεκάδες αναθέσεις και τα πρώτα βραβεία μεγάλων διαγωνισμών που κοσμούν τους αντίστοιχους καταλόγους άλλων, διασημότερων συναδέλφων του.

Το δικό του πιο γνωστό έργο είναι ένα συγκρότημα ιαματικών λουτρών στο Βαλς της Ελβετίας. Μη σκεφτείτε ότι είναι αντιδημοφιλής ή κάποιος ιδιότροπος διανοούμενος και δεν τον προτιμούν οι «καλοί» πελάτες. Ο Πέτερ Τσούμτχορ απλά βρίσκεται συχνά στη δυσάρεστη θέση να απορρίπτει προτάσεις για δουλειά. «Αποδέχεται ένα πρότζεκτ μόνο όταν αισθάνεται βαθιά συγγένεια και αγάπη για το αντικείμενο, και από τη στιγμή που θα δεσμευθεί με ένα έργο, n αφοσίωση του είναι ολοκληρωτική, επιβλέποντας την υλοποίηση του σχεδίου μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια», επισημαίνει στο σκεπτικό της απόφασης n εννεαμελής επιτροπή των βραβείων.

Έχει σημασία ότι αυτό το σημαντικότερο αρχιτεκτονικό βραβείο πηγαίνει φέτος στον Πέτερ Τσούμτχορ. Στη μέση μιας άσχημης οικονομικής κρίσης, τα Πρίτσκερ έρχονται να επιβραβεύσουν τη λιτότητα, την ταπεινοφροσύνη, τη δύναμη των ιδεών και τη μικρή κλίμακα. Ο Τσούμτχορ γίνεται άθελα του ο καθρέφτης μιας νέας εποχής που μοιάζει να ανατέλλει, στον αντίποδα της αρχιτεκτονικής αλαζονείας και της καταδυνάστευσης από την εικόνα.
«Μπορείς να δουλεύεις, να κάνεις το δικό σου, κι αυτό να αναγνωρίζεται», δήλωσε στους «Νιου Γιορκ Τάιμς». Και στο BBC: «Το γεγονός ότι ένα έργο μικρού βεληνεκούς όπως το δικό μας αναγνωρίζεται μας κάνει να αισθανόμαστε υπερήφανοι. Και θα πρέπει να δίνει ελπίδες σε νέους αρχιτέκτονες οι οποίοι αν αναζητήσουν την ποιότητα στη δουλειά τους, μπορεί αυτό να γίνει ευρύτερα ορατό χωρίς κάποια ιδιαίτερη προβολή ή προώθηση».

Η κριτική επιτροπή των Πρίτσκερ εξήρε ιδιαίτερα τη χρήση των υλικών από τον Ελβετό αρχιτέκτονα. «Στα επιδέξια χέρια του Τσούμτχορ, όπως εκείνα των αριστοτεχνών μαστόρων, υλικά από το ξύλο κέδρου μέχρι το αμμοβολημένο γυαλί, χρησιμοποιούνται κατά τέτοιον τρόπο που αναδεικνύεται n μοναδική τους ποιότητα, όλα στην υπηρεσία μιας αρχιτεκτονικής του μόνιμου».

Ο Πέτερ Τσούμτχορ, απόφοιτος του Arts and Crafts Scnool της Βασιλείας, εργάστηκε αρχικά σαν επιπλοποιός και n σημασία στη λεπτομέρεια όπως και n βαρύτητα της χειροτεχνίας διατρέχουν ολόκληρο το έργο του. «Δουλεύω λίγο όπως κι ένας γλύπτης», εξομολογείται στους «Νιου Γιορκ Τάιμς».

Στις 29 Μαΐου θα πραγματοποιηθεί n τελετή απονομής του βραβείου στο Μπουένος Αϊρες.

Εκτενές αφιέρωμα στο έργο του Peter Zumthor (PDF 4.9 MB) >>