ΕΡΩΤΑΣ

Είχα καιρό να διαβάσω ένα τόσο ζωντανό και παθιασμένο κείμενο. Τρία μικρά σημειώματα σε ένα ημερολόγιο, που αποτυπώθηκαν πριν περίπου δέκα χρόνια από μια πηγαία ένταση και η οποία δεν «ξεθώριασε» εγκλωβισμένη σε σύμβολα από μελάνι. Σίγουρα συναφές με τον τίτλο της στήλης, το περιεχόμενο «ποτίζεται» από μια θαρραλέα ματιά ενός νέου άντρα, ενός αρχιτέκτονα, που τολμά να νοιώσει την αρχιτεκτονική ως εμπειρία ή ως «σωματικό ενέργημα» - όπως θα το χαρακτήριζα κάπου αλλού.

Η ίδια ζωηρή και πυρακτωμένη ματιά, μπολιασμένη με την ωριμότητα μιας επιπλέον δεκαετίας, διαπερνά τον τρόπο σκέψης του αρχιτέκτονα Χρήστου Κοντοσταθάκου σε ζητήματα καθημερινότητας και αρχιτεκτονικής.
Εκφράζω τις προσωπικές μου ευχαριστίες για την στενή συνεργασία των τελευταίων μηνών, αλλά και για την παραχώρηση προς δημοσίευση των ημερολογιακών του σημειώσεων.

Στέλιος Τσαπάρας

22/10/98

Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΣΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΧΩΡΟ

Πέρα από τα πολλαπλά μηνύματα του αρχιτεκτονήματος – πολιτικά, κοινωνικά, σημειολογικά, ανθρωπιστικά – το μόνο που μπορεί να αγγίξει όλους τους χρήστες είναι η αίσθηση. Καμία κοινή αίσθηση δεν μπορεί να δημιουργηθεί από εξαντλητικές πνευματικές διεργασίες. Η μόνη αίσθηση που αγγίζει όλους τους ανθρώπους είναι ο έρωτας.

Αρχιτεκτόνημα: προκαλεί ένστικτα που δεν απαιτούν ορθολογική διεργασία.

ΑΙΣΘΗΣΗ: ΩΜΗ, ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ, ΔΥΝΑΤΗ, ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ, ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΗ ΔΥΝΑΜΗ ΜΕ ΑΟΡΙΣΤΕΣ ΠΗΓΕΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ (ανατριχίλα, ρίγη, ταχυπαλμία, πόνοι, εφίδρωση).

Πώς μπορεί ένα αρχιτεκτόνημα να έχει προκαλέσει ΑΙΣΘΗΣΗ;

- Χαρά και πόθο για χρήση
- Άγγιγμα των υλικών
- Σύνδεση με προσωπικά αντικείμενα
- Επέμβαση, αλλά, με τα πιο προσωπικά και μυστικά μας στοιχεία

ΑΓΑΠΑΜΕ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΘΑ «ΤΟΛΜΗΣΕΙ» ΝΑ ΚΑΤΕΧΕΙ ΤΙΣ ΜΥΧΙΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΔΥΝΑΤΟΤΕΡΕΣ ΟΡΜΕΣ ΜΑΣ.
ΜΑΣ ΕΡΕΘΙΖΕΙ ΤΟ «ΓΕΝΝΑΙΟΤΕΡΟ» ΑΠΟ ΕΜΑΣ.

Αν το κτήριο είναι έκφραση της κοσμοθεωρίας μας, πρέπει να δείξει αυτό πρώτο τις δυνάμεις των ενστίκτων και αισθήσεων μας. Μπορεί, επιτέλους, να μας φανερώσει πόσο κατά βάθος θέλουμε να είμαστε σωματικοί, ακραίοι, σάρκινοι, αισθαντικοί. Πρέπει να φανεί γενναιότερο από εμάς επιδεικνύοντας «σημάδια» πάθους και παράφορης ενέργειας με σκοπό την απόλαυση.

15/2/99

«Ένα σπίτι είναι ένας χώρος ιερός για συνουσίες και για αναπόφευκτους θρήνους θανάτων. Η ζωή είναι κάτι παραπάνω από την αισθητική».
Τσαρούχης

Ο αρχιτέκτονας πρέπει να επιδιώκει με «εγωπάθεια» την υπέρβαση της συνήθειας, την ανάταση των αισθήσεων, την «θεοποίηση» του ανθρώπινου και ταυτόχρονα να δηλώνει το σεβασμό του στην ανυπέρβλητη αδυναμία του, την υποταγή του στο θαύμα που του δίνει λόγο ύπαρξης, στη Ζωή! Οφείλει να κυνηγά τη θεϊκή συγκίνηση του δημιουργού, μα και να κατέχει ως λίθος αδιάβρωτος, τέτοιον που της γενέσεως παρερχομένης ουδείς αντίκρισε, την σεμνότητα του δημιουργήματος. Με δανεικά υλικά, με δανεικό χρόνο, σε δανεικό τόπο, ας επιδιώξει τουλάχιστον την βέλτιστη εξαργύρωση αυτών των δανείων. Ας προσπαθήσει να νιώσει «Κύριος» του χωροχρόνου του και ας συγχωρέσει ο ίδιος τον εαυτό του αφού ταυτόχρονα γνωρίζει ότι δεν μπορεί να απαντήσει στο ερώτημα της δικής του «Κυριότητας».

11/11/99

Το κτήριο ως υλική πραγματικότητα είναι επιβολή.
Γι’ αυτό ως ιδεολόγημα ας λειτουργεί ως υποβολή και με σεβασμό στο χρήστη.
Τα καθαρά επιβαλλόμενα στοιχεία έχουν πάρα πολλές πιθανότητες να ανατραπούν.
Στον άνθρωπο δεν αρέσει να του επιβάλλουν. Προτιμά να τον σέβονται.

Χρήστος Κοντοσταθάκος, αρχιτέκτων

Φωτογραφία: Στέλιος Τσαπάρας