Συζήτηση με τον Καθηγητή Αναστάσιο Κωτσιόπουλο.

Στα πλαίσια της νέας θεματικής ενότητας του GreekArchitects.gr με τίτλο ‘Διάλογος για την Αρχιτεκτονική’ τέθηκαν ορισμένες ερωτήσεις, εν οίδει συζήτησης με αφορμή το άρθρο του Δημήτρη Δημόπουλου με τίτλο: ‘Ενσωμάτωση των Πολυτεχνικών Σχολών στα ΤΕΙ’, το νέο νόμο – πλαίσιο και τη μη αναγνώριση των Διπλωμάτων των Πολυτεχνικών Σχολών ως ‘master’.

Οι απαντήσεις δίνονται από τον Καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Αναστάσιο Κωτσιόπουλο. (πληροφορίες  >>)

Αλέξιος Βανδώρος: Το πρόβλημα των τίτλων σπουδών στην Ελλάδα είναι σχετικά πρόσφατο, επιχειρείται δε να αντιμετωπιστεί μέσω αποδοχής εκείνων των προϋποθέσεων και προδιαγραφών που συγκλίνουν υπέρ μιας απλουστευμένης αντίληψης των συστημάτων σπουδών, καθώς και των ακαδημαϊκών και επαγγελματικών γνωρισμάτων. Το παράδοξο είναι ότι όσο επιχειρείται η απλούστευση, τόσο αυξάνει η γραφειοκρατική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι αναφορές στην προκειμένη περίπτωση επικεντρώνονται στους τίτλους σπουδών πενταετούς φοίτησης στα Πολυτεχνεία. Ο διάλογος θα έπρεπε να επικεντρώνεται στο πώς θα προσαρτηθεί στο ‘πτυχίο’ του Μηχανικού ο τίτλος ‘Master’. Καταρχάς πρέπει όλοι οι Μηχανικοί να καταλάβουν και ότι τελειώνοντας τις πανεπιστημιακές σπουδές είναι πλέον ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΥΧΟΙ και όχι Πτυχιούχοι. Και η διαφορά αυτή παίζει σημαντικότατο ρόλο σε κάθε μετέπειτα συζήτηση περί τίτλων. Η ουσιώδης διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι δε θα πρέπει το ‘Δίπλωμα’ να αναζητεί άλλα σχήματα που προσάπτονται σε ‘Πτυχία συν κάτι άλλο’, σε ‘Πτυχιακές Σπουδές συν Μεταπτυχιακές’.

1) Το Ελληνικό Κράτος αρνείται επίμονα να προχωρήσει σε αυτή την αναγνώριση, με πολύ αρνητικές μάλιστα συνέπειες για τις Πολυτεχνικές Σχολές και τους αποφοίτους τους. Ποιο πιστεύεται ότι είναι το μέλλον αυτής της υπόθεσης και με ποιο τρόπο πρέπει να αντιμετωπιστεί από τις Πολυτεχνικές Σχολές καταρχήν και το ΤΕΕ στη συνέχεια;
2) Παρατηρείται επίσης το εξής αναντίστοιχο, εάν όχι προκλητικό, φαινόμενο μετά την ψήφιση και εφαρμογή του νέου νόμου πλαισίου. Οι διπλωματούχοι μηχανικοί πενταετούς φοίτησης υποχρεούνται να αποκτήσουν μεταπτυχιακό τίτλο για να προχωρήσουν στην εκπόνηση διδακτορικής διατριβής ενώ αντίστοιχα οι πτυχιούχοι τετραετούς φοίτησης των ΤΕΙ με την απόκτηση μεταπτυχιακού τίτλου ενός έτους κρίνονται ικανοί να εκπονήσουν διδακτορική διατριβή. Πως κρίνετε αυτή την εξέλιξη και τι προτείνετε ως λύση;

Α. Κωτσιόπουλος: Εν περιλήψει, οι απόψεις μου είναι οι εξής:
(α) ΑΕΙ και ΤΕΙ πρέπει κάποτε να αποτελέσουν ενιαίο σύνολο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Κάποιος πρέπει επί τέλους να ενεργοποιήσει πραγματικά αυτή τη διαδικασία, χωρίς απορροφήσεις και συγχωνεύσεις αλλά δίνοντας ευκαιρίες και διαδικαστικές δυνατότητες σε κάθε ίδρυμα
(β) τα ΑΕΙ ορθώς απονέμουν το βασικό επαγγελματικό «δίπλωμα» (επιπέδου masters ή diploma, στο αγγλοσαξονικό σύστημα) μετά πενταετείς σπουδές που θα μπορούσαν, στις περισσότερες ειδικότητες αλλά όχι σε όλες, να οργανωθούν σε δύο κύκλους (4+1 ή 3+2)
(γ) Μετά από αναβάθμιση και πραγματική κρίση (με κριτήρια ΑΕΙ) των διδασκόντων τους, τα ΤΕΙ θα μπορούσαν να καλύψουν, στις ειδικότητες αυτές, τον πρώτο κύκλο και - όταν ανά Τμήμα θα έχουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις -  και τον δεύτερο
(δ) Τα μεταπτυχιακά προγράμματα επαγγελματικής εξειδίκευσης ορθώς έπονται των πενταετών σπουδών και ουδεμία σχέση έχουν με τις διδακτορικές διατριβές ούτε πρέπει να θεωρείται ότι θίγουν την ισοδυναμία του τίτλου των πενταετών σπουδών με masters. Θα μπορούσε να υπάρξει πρόβλημα με ορισμένα (σπάνια) προγράμματα γενικής εμβάθυνσης αλλά νομίζω ότι και αυτό το πρόβλημα μπορεί να ξεπεραστεί.
(ε) Η εκπόνηση διδακτορικής διατριβής αποτελεί προσωπική – και βεβαίως θεσμικά υποστηριζόμενη από τη συμβουλευτική επιτροπή – διείσδυση του υποψηφίου στα άδυτα της επιστήμης και δεν μπαίνει σε καλούπια. Οι προϋποθέσεις εκπόνησής της ορθώς εξετάζονται κατά περίπτωση και έτσι πρέπει να εξακολουθήσει να συμβαίνει. Ο νέος νόμος που τυποποιεί τις προϋποθέσεις εκπόνησης των διατριβών δεν κινείται στη σωστή κατεύθυνση και θα οδηγήσει στη συστηματική καταστρατήγηση ή τη σχηματική εφαρμογή του.

Α.Β.: Στην Ευρώπη, εδώ και 15 χρόνια, πριν τις διαδικασίες της Μπολόνια, διασφαλίστηκαν ισοτιμίες τίτλων σπουδών, χωρίς κατ’ ανάγκη να υιοθετηθεί ο ίδιος τίτλος λεκτικά. Αυτό πέρασε απαρατήρητο στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να αναφερθεί ότι δεν υπήρξε η θεσμική πίεση γι’ αυτό. Οι Έλληνες επιστήμονες, μετά τις σπουδές τους στην Ελλάδα, υποχρεούνται σε αναγνώριση των ‘Πτυχίων’ τους σε άλλες χώρες, φοιτώντας και δίνοντας εξετάσεις, είτε στην περίπτωση που είναι κάτοχοι Πτυχίου τετραετούς φοίτησης είτε Διπλώματος πενταετούς φοίτησης.
Είναι σκόπιμη η αναφορά σε περιπτώσεις που αποδίδουν το μέγεθος της σύγχυσης. Στην Αγγλία, με την ανωτατοποίηση Σχολών και τη μη κατοχύρωση ισοτιμιών των τίτλων σπουδών των Ελληνικών Πανεπιστημίων, οι απόφοιτοι ΤΕΙ και ΑΕΙ φοιτούν στα ίδια αγγλικά τμήματα ‘Master’. Από την άλλη πλευρά η Γερμανία δεν έλκει Έλληνες Διπλωματούχους Μηχανικούς για περαιτέρω εξέλιξη, διότι η φοίτηση δύο εξαμήνων για την αναγνώριση των Διπλωμάτων δεν καταλήγει σε τίτλο, εφόσον η έννοια του ‘μεταπτυχιακού’ στη Γερμανία είναι ανυπόστατη μέσα σε ένα σύστημα αδιάσπαστης ενότητας.
Πιστεύετε ότι πρέπει ακόμα να συζητάμε στην Ελλάδα για την πιθανότητα διάσπασης του ενιαίου 5ετούς κύκλου σπουδών ή αυτή η κουβέντα έχει πλέον παρέλθει;

Α.Κ: Η συζήτηση αυτή δεν έχει πάψει να είναι επίκαιρη και σκόπιμη.

Α.Β.: Εδώ και πολλά χρόνια συζητιέται από πολλούς συναδέλφους και ανεπίσημα από το ΤΕΕ η αλλαγή του τρόπου χορήγησης άδειας άσκησης επαγγέλματος. Υπάρχουν πολλά συστήματα σε παγκόσμιο επίπεδο, όλα λίγο έως πολύ αυστηρότερα και σίγουρα αντικειμενικότερα από το Ελληνικό, τα οποία διασφαλίζουν το κοινωνικό σύνολο ότι οι επιστήμονες που θα ασκήσουν τα εν λόγω επαγγέλματα πληρούν σε κάποιο επιθυμητό βαθμό – σε θεωρητικό πάντα επίπεδο, και σε πρακτικό μέσα από την υποχρεωτική πρακτική εξάσκηση – ορισμένα βασικά προσόντα. Σε καμία περίπτωση οι εξετάσεις αυτές δεν έρχονται να κρίνουν τα Πολυτεχνεία, αν και είναι μια μεγάλη συζήτηση το παρεχόμενο επίπεδο σπουδών στα δημόσια Ελληνικά Πανεπιστήμια, αλλά τις δεξιότητες των υποψηφίων επαγγελματιών.
Έχετε κάποια συγκεκριμένη άποψη – πρόταση για το νέο θεσμικό πλαίσιο που θα μπορούσε να ισχύσει;

Α.Κ: Οι παραπάνω διαπιστώσεις είναι εν γένει σωστές. Η πιθανότητα υλοποίησης ενός νέου δικαιότερου συστήματος – ανάλογου με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες και σε άλλα επαγγέλματα - φοβούμαι ότι είναι ελάχιστη.

Α.Β.: Σε συνέχεια της προηγούμενης τοποθέτησης θεωρώ ότι έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου, με καθυστέρηση δεκαετιών θα τολμούσα να πω, να ξεκαθαρίσουν τα επαγγελματικά δικαιώματα των Μηχανικών.
Το πρόβλημα πλέον είναι διττό.
Καταρχάς αφορά τους Μηχανικούς μεταξύ τους (Αρχιτέκτονες και Πολιτικοί Μηχανικοί, Ηλεκτρολόγοι και Μηχανολόγοι, Τοπογράφοι και Πολιτικοί Μηχανικοί). Σε δεύτερο επίπεδο αφορά την πιθανή ενσωμάτωση των αποφοίτων ΤΕΙ από το Τεχνικό Επιμελητήριο και την κατάταξη με βάση οριζόντια και κάθετη κατηγοριοποίηση των τεχνικών επαγγελμάτων.
Ποια είναι η άποψη σας για τα δύο προβλήματα και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί από το ΤΕΕ;

Α.Κ: Δεν νομίζω ότι το ΤΕΕ είναι σε θέση να λύσει και, φοβούμαι, ούτε καν να συζητήσει τέτοια ζητήματα που θα είχαν σοβαρές επιπτώσεις στην σημερινή ισορροπία των μελών του. Φοβούμαι ότι για αρκετά ακόμη χρόνια θα εξακολουθεί, λόγου χάρη, η πλειονότητα των μελετών επέμβασης σε διατηρητέα κτίρια να υπογράφεται από πολιτικούς μηχανικούς και να υπάρχει αμηχανία σε ό,τι αφορά στα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των ΤΕΙ.

Α.Β.: Χωρίς εισαγωγή και δικό μου σχόλιο, απλά επισυνάπτοντας το προκλητικό έως φαιδρό άρθρο του κ. Δημόπουλου (δείτε άρθρο), κοινού εκπρόσωπου στο ΣΑΤΕ - ΕΣΥΠ των πτυχιούχων όλων των σχολών ΤΕΙ, θέλω να σχολιάσετε την πρόταση για ‘ενσωμάτωση των Πολυτεχνικών Σχολών στα ΤΕΙ’…

Α.Κ: Νομίζω ότι, στο άρθρο του κ. Δημόπουλου, τα περί απορροφήσεως των Πολυτεχνικών Σχολών από τα ΤΕΙ είναι σκοπίμως προκλητικά ή ίσως και φαιδρά – και βεβαίως ανεφάρμοστα – επειδή έχουν προηγηθεί οι γνωστές προτάσεις περί απορροφήσεως Τμημάτων των ΤΕΙ από Πολυτεχνικές Σχολές των ΑΕΙ. Σε κάθε περίπτωση μια τέτοια συζήτηση δεν νομίζω ότι έχει ούτε μέλλον ούτε ενδιαφέρον.

Αναστάσιος Κωτσιόπουλος. (πληροφορίες  >>)