Το τελεφερίκ της Emirates Airlines

Μετά τις 28 Ιουνίου η τελευταία ατραξιόν στο Λονδίνο είναι το τελεφερίκ της αεροπορικής εταιρίας των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που συνδέει τα Royal Victoria Docks με την χερσόνησο του Γκρίνουϊτς στο σημείο που βρίσκεται η O2 Arena (ένας από τους πιο σημαντικούς εμπορικούς πολύ-χώρους της Ευρώπης). Σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Wilkinson Eyre σε συνεργασία με το γραφείο πολιτικών μηχανικών Expedition Engineering που μεταξύ άλλων εκπονεί την μελέτη για το Πολιτιστικό κέντρο Σταυρου Νιάρχου στην Αθήνα για το 2015.

Το τελεφερίκ γεφυρώνει 1.1km και το μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής το υψόμετρο του είναι 90μ. Είναι ένα πολύ μεγάλο έργο που χρειάστηκαν 2 χρόνια για να ολοκληρωθεί και κόστισε συνολικά 60 εκατομμύρια λίρες Αγγλίας εκ των οποίων τα 36 εκ. σπονσόραρε η αεροπορική εταιρία των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων διαφημίζοντας την εταιρική της ταυτότητα με πολύ επιτυχημένο τρόπο. Το όνομα της εταιρίας έχει γίνει πλέον κομμάτι του παγκοσμίου φήμης χάρτη του μετρό του Λονδίνου (Tube map δες στο τμήμα D8 του χάρτη) εφόσον είναι πλέον τμήμα του δικτύου του. Η διαφήμιση δεν είναι έμμεση, αντιθέτως είναι τελείως άμεση εφόσον στην ιστοσελίδα του τελεφερίκ βρίσκει κανείς link από όπου μπορεί να κλείσει πτήση με την εταιρία. Επίσης οι εργαζόμενοι στο τελεφερίκ φοράνε στολή αεροσυνοδών και όταν παίρνει κανείς εισιτήριο αγοράζει για μονή η διπλή «πτήση» και όχι διαδρομή όπως ίσως να ήταν το αναμενόμενο.

Το τελεφερίκ έχει συγκριθεί από πολλούς με το εικονικό London Eye, που είναι το τουριστικό αξιοθέατο του Λονδίνου με τους περισσότερους επισκέπτες, και το οποίο ομοίως διαφήμιζε μια αεροπορική εταιρία όταν εγκαινιάστηκε, την British Airways. Βεβαίως η σύγκριση μεταξύ του τελεφερίκ και του London Eye είναι κάπως άνιση εφόσον το δεύτερο είναι η μεγαλύτερη ''Ρόδα'' (στον κόσμο με διάμετρο 120 μέτρα και το ψηλότερο της σημείο να φτάνει τα 135μ). Ταυτόχρονα βρίσκεται στο Waterloo, σε κεντροβαρικό σημείο της πόλης και οι θέες που προσφέρει λόγω της θέσης της του είναι μοναδικές.

Το Emirates Cable car έχει όμως μεγάλο ενδιαφέρον από αρχιτεκτονικής πλευράς. Τόσο οι γιγαντιαίοι πυλώνες όσο και τα κτίρια επιβίβασης/αποβίβασης έχουν λυτό αλλά άρτιο χαρακτήρα ωστόσο ένα τόσο ιδιαίτερο έργο πρέπει να εξεταστεί από πολλές πλευρές για να αξιολογηθεί με ακρίβεια. Σε σχέση με την σύγκριση του με το London Eye έχει το προσόν της μη-στατικότητας εφόσον ο χρήστης διασχίζει το ποτάμι αν και βρίσκεται σε μια λιγότερο προνομιούχα περιοχή. Παρ' όλα αυτά ενας δυσαρεστημένος επισκέπτης γράφει στο Trip Advisor πως το τελεφερίκ δεν αξίζει γιατί συνδέει το 'τίποτα με το τίποτα' και το μόνο που βλέπει κανείς από ψηλά είναι πάρκινγκ και γκαράζ.

Κατά την γνώμη μου ο επισκέπτης αυτός είναι υπέρ του δέοντος αυστηρός. Προσωπικά βρήκα την εμπειρία άκρως ευχάριστη γιατί θεωρώ το τοπίο εξαιρετικό, ιδιαίτερα λόγω του τραχύ πρώην βιομηχανικού του χαρακτήρα. Τώρα όσον αφορά στο πόσο αναγκαίο ήταν αυτό το έργο για να συμπεριληφθεί στο δίκτυο μετακίνησης της πόλης, ίσως θα πρέπει να ερωτηθεί κάποιος που πιθανόν να το χρησιμοποιεί για να πάει στην δουλειά του κάθε μέρα. Μάλλον όμως θεωρώ πως οι συμφωνίες μεταξύ οικονομικών κολοσσών μέτρησαν πιο πολύ για να παρθεί η απόφαση να πραγματοποιηθεί το τελεφερίκ, παρά η διευκόλυνση των εργαζομένων στην περιοχή.

Συγκεκριμένα η διαδρομή διαρκεί 10 λεπτά εκτός ώρες αιχμής και 5' κατά τις ώρες αιχμής και το εισιτήριο κοστίζει 3.20£ με oyster card για μία "πτήση". Αν το δει κανείς σαν τουριστική ατραξιόν που θα δοκιμάσει για μία φορά, σαφώς το εισιτήριο δεν είναι καθόλου ακριβό. Αν όμως θεωρηθεί σαν μέσω συγκοινωνίας είναι πολύ ακριβό και σίγουρα δεν συμφέρει για καθημερινή χρήση, ιδιαίτερα εφόσον δεν συμπεριλαμβάνεται στο ημερήσιο ή εβδομαδιαίο εισιτήριο απεριορίστων διαδρομών.

Ως ''αρχιτεκτονικό'' αξιοθέατο όμως θεωρώ πως είναι εξαιρετικό γιατί μπορεί κανείς να απολαύσει τη θέα από ψηλά καθώς διασχίσει τον Τάμεση σε ένα όχι και τόσο κλασσικό του σημείο. Εγώ βρέθηκα εκεί μια ιδιαίτερα μουντή Λονδρέζικη μέρα και έκανα την διαδρομή προς μια κατεύθυνση μόνο, από το Royal Docks προς τη χερσόνησο του Greenwich. Σίγουρα στο σημείο αυτό του ποταμιού δεν βλέπει κανείς τα κλασσικά αξιοθέατα του Λονδίνου, (Big Ben κλπ) όμως έχει καταπληκτική θέα του Ολυμπιακού πάρκου, του αεροδρομίου Σίτι, του φράγματος του Λονδίνου και προφανώς της Αρένας O2 και του Canary Wharf.

Το Ο2 ,όπως συνήθως αναφέρεται, σχεδιάστηκε από τον Richard Rogers και ήταν αρχικά γνωστό ως The Millennium Dome. Στην συνέχεια η Ο2 (ιδιωτική τηλεφωνική εταιρία) σπονσόραρε την ολοκλήρωση του και παραδόθηκε για χρήση με την σημερινή του μορφή το 2007.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει και το νέο κτίριο της Siemens με την επονομασία The Crystal που βρίσκεται στην πλευρά των Royal Docks δίπλα στην αρχή του τελεφερίκ, και άνοιξε τις πόρτες του στο κοινό τον Σεπτέμβριο του 2012. Το κτίριο σχεδιάστηκε από το αρχιτεκτονικό γραφείο Wilkinson Eyre όπως και το τελεφερίκ και έχει ιδιάζουσα μορφή που θυμίζει κρύσταλλο. Ανάλογες φόρμες έχουν χρησιμοποιηθεί στον σχεδιασμό της αρχιτεκτονικής τοπίου και του περιβάλλοντος χώρου. Το κτίριο χρηματοδοτήθηκε εξολοκλήρου από τη Siemens για να στεγάσει τη μεγαλύτερη στον κόσμο επιμορφωτική έκθεση για θέματα εξοικονόμησης ενέργειας σε κλίμακα πόλεων.

Τέλος στην απέναντι όχθη και δίπλα ακριβώς από το Ο2 βρίσκεται το δίχρονο πια κεντρικό κτίριο του Ravensbourne College που σχεδιάστηκε από τους Foreign Office Architects διάσημο γραφείο που επηρέασε εξαιρετικά τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό παγκοσμίως κατά την δεκαετία του '90 και του οποίου αυτό το κτίριο στην ουσία αποτελεί το κύκνειο άσμα εφόσον τα ιδρυτικά μέλη του τράβηξαν το καθένα τον δικό του δρόμο μετά την ολοκλήρωση του. Το συγκεκριμένο κτίριο συζητήθηκε πολύ το 2010 όταν παραδώθηκε λόγω της επίπεδης, γραφίστικης αισθητικής του και των τρίχρωμων τριγωνικών πλακιδίων που καλύπτουν εξολοκλήρου τις όψεις του. Έχει αναφερθεί από διάφορους κριτικούς ακόμα και πως επιτυγχάνει να πλησιάσει στην διαχρονική αισθητική της σχολής Bauhaus. Αν και σίγουρα έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη που ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική δεν πιστεύω πως επ' ουδενί λόγω καταφέρνει κάτι τέτοιο.

Σε γενικές γραμμές θεωρώ πως η διαδρομή με το τελεφερίκ αξίζει και την συνιστώ ανεπιφύλακτα. Σαν πολλές άλλες πρώην βιομηχανικές περιοχές που για διάφορους πολεοδομικούς και πολιτικούς λόγους αναβίωσαν εμπορικά τα τελευταία χρόνια, έτσι και η Χερσόνησος του Γκρίνουϊτς και τα Royal Docks, κατέληξαν να αποκτήσουν ένα μεγάλο αριθμό από σύγχρονα αρχιτεκτονικά αξιοθέατα. Μπορεί για ένα επισκέπτη που ψάχνει την παλιά αίγλη της Αγγλικής αποικιοκρατίας και τα πιο κλασσικά τουριστικά αξιοθέατα η περιοχή θα θεωρηθεί κάπως τραχιά από αισθητικής πλευράς, για ένα αρχιτέκτονα ή όποιονδήποτε ενδιαφέρεται για την αρχιτεκτονική όμως νομίζω πως έχει τεράστιο ενδιαφέρον.

της Μάνιας Οικονόμου
Dipl. Architect Eng. NTUA (Greece)
MA Arch. History & Theory (Lon.Met)