Αθήνα 1834-1896: Νεοκλασική Πολεοδομία &Ελληνική Εθνική Συνείδηση

Σχήμα: 12 Χ 21, σελίδες: 448

Αθήνα 1834-1896:
Νεοκλασική Πολεοδομία & Ελληνική Εθνική Συνείδηση

Μια πρωτότυπη –για την ελληνική βιβλιογραφία– μελέτη για τη γένεση της Αθηναϊκής πρωτεύουσας στο πλαίσιο της συγκρότησης της νεοελληνικής πολιτείας, μέσα από την περιγραφή της δημιουργίας αυτής της πρωτεύουσας και του σύγχρονου ελληνικού έθνους.

Όπως διαβάζουμε στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης (η μελέτη πρωτοκυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Cambridge University Press στην αγγλική γλώσσα με τίτλο The Creation of Modern Athens), «η Αθήνα … δεν ήταν παρά μια επαρχιακή πόλη μικρής σημασίας στη Βυζαντινή και την Οθωμανική περίοδο, μέχρι βέβαια την απελευθέρωση και τη δημιουργία του ανεξάρτητου Ελληνικού κράτους, του οποίου ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα.  Παρ’ όλα αυτά, τη δόξα της Αθήνας και μόνον της Αθήνας διδάσκονταν κάθε μαθητής και μαθήτρια στην Ελλάδα, από το Νηπιαγωγείο ώς το τέλος του Γυμνασίου. Στην Αθήνα ζούσαν και ζουν οι πιο σημαντικές μορφές των Γραμμάτων, που τους βίους τους αποστηθίζαμε στο σχολείο. Ασχέτως αν είχαν γεννηθεί σε μικρά χωριά, σε νησιά ή στις εμπορικές κοινότητες της Αιγύπτου, της Ρωσίας ή της Μικράς Ασίας, όλοι κατέληγαν να ζουν, να συγγράφουν και, τέλος, να πεθαίνουν στην Αθήνα.

Στην Αθήνα λάμβαναν χώρα τα περισσότερα ελληνικά έργα που θυμάμαι (από τη δεκαετία του 1970), τους δρόμους και τα αξιοθέατα της Αθήνας περιελάμβανε η ελληνική ‘Monopoli’, και στην Αθήνα ήταν μονίμως εστιασμένοι οι ραδιοφωνικοί σταθμοί και αργότερα τα τηλεοπτικά κανάλια ειδήσεων».

 Η δύναμη της αρχιτεκτονικής επενδύθηκε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος του 19ου αιώνα, στο οποίο ακόμα και οι όροι «κυβέρνηση», «βασίλειο» και «Βουλή» ήταν νέοι και ρευστοί ως έννοιες. Η αρχιτεκτονική βοήθησε τους νέους αυτούς θεσμούς να αποκτήσουν ρίζες στον χώρο και έδωσε τη δυνατότητα στον Αθηναϊκό λαό να σχηματίσει σταδιακά μια χειροπιαστή εικόνα των κυβερνητικών οργάνων και να διαμορφώσει πολιτική και εθνική συνείδηση.
 

Η ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Η Ελένη Μπαστέα γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη και ακολούθησε πανεπιστημιακές σπουδές στην Αμερική. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στο Bryn Mawr College και Αρχιτεκτονική στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Μπέρκλεϋ, όπου πήρε Μasters Αρχιτεκτονικής (1982) και Διδακτορικό στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής (1989). Η διδακτορική της διατριβή ήταν πάνω στην Πολεοδομία και την Αρχιτεκτονική της Αθήνας επί Όθωνα. Το πρώτο της βιβλίο, The Creation of Modern Athens: Planning the Myth (2000), εκδόθηκε από τον οίκο του αγγλικού Πανεπιστημίου Cambridge και τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Νεοελληνικών Σπουδών John D. Criticos. Η ελληνική έκδοση, Αθήνα 1834-1896, Νεοκλασική πολεοδομία και ελληνική εθνική συνείδηση (Αθήνα, LIBRO 2006) είναι μετάφραση της συγγραφέως από τα αγγλικά.

Έχει επίσης κάνει την επιμέλεια του βιβλίου Memory and Architecture [Μνήμη και αρχιτεκτονική] (2004), που περιλαμβάνει δοκίμια από μια διεθνή ομάδα καθηγητών αρχιτεκτονικής και ανθρωπιστικών σπουδών. Το βιβλίο εξετάζει πώς η μνήμη επηρεάζει την αντίληψη, τη δημιουργία και τη διδασκαλία της Αρχιτεκτονικής.

Τα τελευταία χρόνια ετοιμάζει μια συγκριτική μελέτη πάνω στο πώς οι απόγονοι της Μικρασιατικής Καταστροφής, Έλληνες και Τούρκοι, θυμούνται τις χαμένες πατρίδες. Ούσα και η ίδια εγγονή προσφύγων από τη Σμύρνη και την Καρβάλη της Καππαδοκίας, προσπαθεί να καταγράψει τις καταβολές της αρχιτεκτονικής και της κουλτούρας των προσφύγων, αντίστοιχα, στη σημερινή Ελλάδα και την Τουρκία.

Έχει παρουσιάσει τη δουλειά της σε διεθνή συνέδρια και σε πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ευρώπης και έχει δημοσιεύσει άρθρα σε πολυάριθμα επιστημονικά βιβλία και περιοδικά. Είναι μέλος της διοικητικής επιτροπής του Αμερικανικού Συνδέσμου Νεοελληνικών Σπουδών (Modern Greek Studies Association) και επιμελείται των δημοσιευμάτων αρχιτεκτονικής του αγγλικού περιοδικού τέχνης .Cent. [http://www.centmagazine.co.uk]. Ασχολείται επίσης με την αγγειοπλαστική και την ποίηση.

Σήμερα η Ελένη Μπαστέα είναι καθηγήτρια της Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, που βρίσκεται στο Albuquerque των ΗΠΑ.

Τα περισσότερα καλοκαίρια τα περνά με την οικογένειά της στην Ελλάδα.