Βίντεο. Κριτική επιτροπή Διπλωματικών 2009-10

Δείτε το ακόλουθο βίντεο

<<<< Δείτε τα βραβεία

 

Εισαγωγικά σημειώματα:

 

Μανώλης Αναστασάκης

Εν αρχή ήν το βλέμμα. Πες μου τη ματιά σου να σου πω για τη διπλωματική σου. Ένα πρωτότυπο θέμα μπορεί να λιμνάσει με μια συμβατική προσέγγιση κι ένα κοινότοπο θέμα μπορεί, ιδωμένο από μια νέα οπτική, να θέσει ενδιαφέροντες προβληματισμούς.
Η συνθήκη ώστε μια διπλωματική εργασία να ικανοποιεί από τη μια τις ακαδημαϊκές απαιτήσεις, να ξεχωρίζει από την άλλη για την πρωτοτυπία και τη φρεσκάδα της, βασίζεται στον τρόπο προσέγγισης του θέματος. Αυτό το εξερευνητικό μονοπάτι χαράζεται στα φοιτητικά χρόνια με επιμονή, αποτελεί αντικείμενο συνεχούς μάθησης, προϋποθέτει ερευνητική στάση και ανήκει στη δικαιοδοσία και στην ευθύνη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. όσο αξιολογότερη δε η Σχολή φοίτησης τόσο βαθύτερα χαραγμένη η πορεία.

Στη διάρκεια των σπουδών του ο φοιτητής αποκτά ικανότητες, κατακτά δεξιότητες, καλλιεργεί την κρίση του. Στη διπλωματική εργασία τού δίνεται η ευκαιρία, εκτός από το να ξεδιπλώσει σε μία συνεκτική πρόταση το κεκτημένο από τις σπουδές του σχεδιαστικό και νοητικό του οπλοστάσιο, να θέσει σε δοκιμασία εδραιωμένες και συμβατικές αντιλήψεις διερευνώντας λύσεις που ανοίγουν παράθυρα προς ένα σχεδιασμό τολμηρό και ευρηματικό. Τολμώντας ο φοιτητής να υπερβεί το τυπικό ακαδημαϊκό πλαίσιο εκπόνησης της διπλωματικής του και θέτοντας ερωτήματα καίρια όσο και επίκαιρα, μπορεί να επιτύχει η εργασία του να συμμετέχει στον αρχιτεκτονικό διάλογο της εποχής του. Ο στόχος της πρωτοβουλίας για τη βράβευση των διπλωματικών εργασιών είναι ακριβώς να εμπλουτιστεί ο αρχιτεκτονικός διάλογος και με τις εργασίες νέων αρχιτεκτόνων οι οποίες αμφισβητούν τη στερεότυπη λύση αναδεικνύοντας πρωτότυπα ερωτήματα για το σχεδιασμό και διερευνώντας τεκμηριωμένα συνθετικές κατευθύνσεις που εκπλήσσουν και εμπνέουν.

 

Νίκος Γεωργιάδης

H προσπάθεια ανάδειξης και επιβράβευσης διπλωματικών εργασιών αποτελεί μια πρόταση υποστήριξης ενός πραγματικού αρχιτεκτονικού έργου που κινείται υβριδικά ανάμεσα στην εκπαιδευτική διαδικασία, από την οποία ουσιαστικά αποστασιοποιείται με κριτικές διαθέσεις, και τον επαγγελματικό χώρο που οραματίζεται να επαναπροσδιορίσει σε νέα βάση και με νέα δεδομένα.

Οι διπλωματικές εργασίες διακατέχονται από μιά διπλή αυτονομία, μοναξιά θα λέγαμε, λειτουργώντας ως ενεργό ασυνείδητο και προς τις δύο πλευρές, συνιστώντας έτσι μία συνθήκη επαναπροσδιορισμού και εξέλιξης και των δύο. Μέσα απο αυτές ο επαγγελματικός χώρος εκφέρεται ως ασυνείδητο της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και αντίστροφα.

Η αξιολόγηση και επιβράβευση των εργασιών αυτών δεν επιδιώκει να υποκαταστήσει την ακαδημαϊκή διαδικασία, ούτε και να δημιουργήσει ένα ιδεολογικό μηχανισμό ανάδειξης νέων ταλέντων. Αντίθετα, προσπαθεί να καταγράψει και να αξιοποιήσει την ιδιαίτερη αυτή συνθήκη αρχιτεκτονικού έργου και μέσα από αυτή να αποκαλύψει νέες διαδικασίες σχεδιασμού και διαλόγου.

Στόχος δεν είναι να επιβραβευθεί ούτε ο πρόωρος επαγγελματισμός ταλαντούχων σπουδαστών αλλά ούτε και το στυλ του επιβλέποντα καθηγητή που καμιά φορά αποτυπώνεται ανάγλυφα στο σπουδαστικό έργο. Ούτε βέβαια και η, συχνά καμουφλαρισμένη, έλλειψη επίβλεψης .... "δεν είναι κακό...συνέχισε.." (κοινότυπη οδηγία διδασκόντων προς διδασκομένους).

Στην σημερινή συγκαιρία, στην εποχή της μεγάλης κρίσης των εικόνων και των ιδεών, το ώριμο σπουδαστικό έργο δεν αποτελεί πλέον παράγωγο του επίσημου αρχιτεκτονικού λόγου (παιδεία ή επάγγελμα) ούτε καν συμπληρωματικό του. Απλώς στέκεται κριτικά προς αυτόν, ως μια νέα, μη-ελεγχόμενη συνθήκη αυτομόρφωσης και πολλαπλής αναζήτησης γνώσης, που αξίζει κανείς να αναδείξει και να επιβραβεύσει με τους όρους και τους προβληματισμούς που αυτή η ίδια θέτει.

Οι νέες μορφές οφείλουν να αναζητηθούν πέρα από κάθε στερεότυπο, προσγειωμένης ή φαντασιωτικής, αρχιτεκτονικής. Να εντοπισθούν σε προτάσεις που διευρύνουν τον σχεδιαστικό προβληματισμό προς όλες τις κατευθύνσεις. Σε προτάσεις με πρωτότυπες κατασκευαστικές επινοήσεις και εμπεριστατωμένες εννοιολογικές προσεγγίσεις. Σε προτάσεις ιδιαίτερων σχεδιαστικών ικανοτήτων, με οξυδερκή σύλληψη σε μικρή και μεγάλη κλίμακα.

Δεν είναι λοιπόν κακό.. είναι καλό!...Συνέχισε!

 

Θωμάς Δοξιάδης

Η διπλωματική εργασία είναι μια θέση απέναντι στο μέλλον. Είναι η κίνηση από το παρόν στο μέλλον με τρόπο δημιουργικό. Είναι η διαδικασία με την οποία το παρόν αναλύεται και γίνεται κατανοητό, η κατανόηση οδηγεί σε πρόθεση, η πρόθεση σε θέση, και η θέση μεταπλάθεται σε μελλοντική μορφή.

Η διαδικασία διδάσκει ότι η δημιουργία απαιτεί έρευνα, ανάλυση, κατανόηση, την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης θέσης απέναντι στα πράγματα. Και το βασικότερο, αναπτύσσει την ικανότητα οι ιδέες να μεταπλάθονται σε μορφή με τρόπο συγχρόνως συνεπή και αναπάντεχο.

Από αυτή την άποψη, οι διπλωματικές εργασίες μπορούν να αποτελέσουν και προπομπό, για μια κοινωνία που κατά βάθος έχει χάσει την δυνατότητα να οραματίζεται και να δημιουργεί το δικό της μέλλον. Και που έχει χάσει την σύνδεση μεταξύ θεωρίας και πράξης, πρόθεσης και αποτελέσματος.

Η διπλωματική εργασία αποτελεί το υπόδειγμα για την μελλοντική πρακτική του αρχιτέκτονα. Διδάσκει ότι η πράξη δεν μπορεί να μην βασίζεται στην διεξοδική, υπεύθυνη και δημιουργική σκέψη, ότι η σκέψη αποκτά πραγματική αξία όταν οδηγεί σε πράξη, και ότι η προσωπική ευθύνη στην διαδικασία αυτή είναι πολύ μεγάλη.

Η διπλωματική εργασία δεν δημιουργείται σε κενό. Είναι το αποτέλεσμα τάσεων και αλληλεπιδράσεων, σε επίπεδο που αρχίζει από τον/την μεμονωμένο-η φοιτητή-ρια, περνά μέσα από τα τμήματα αρχιτεκτονικής, από εκεί σε επίπεδο τοπικό και τελικά πλανητικό. Για τον λόγο αυτόν, οι διπλωματικές χαρακτηρίζουν τον συγκεκριμένο χωροχρόνο στον οποίον δημιουργούνται. Είναι μια ακτινογραφία των γεωγραφικών, πολιτιστικών, ψυχολογικών, οικολογικών, οικονομικών, πολιτικών συνθηκών. Και είναι μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα καταγραφή των θέσεων που πρεσβεύει και των καταστάσεων που γεννά η κάθε αρχιτεκτονική σχολή. Η συνάθροιση διπλωματικών εργασιών θα μας αποκαλύψει πράγματα που η έλλειψη συνομιλίας μεταξύ των αρχιτεκτονικών σχολών στην Ελλάδα αφήνει ανείπωτα.

Και η καλή διπλωματική; Είναι αυτή που κάνει όλα τα παραπάνω, σε βαθμό που εμπνέει και την δική μας σκέψη και πράξη, δίνοντας μία ακόμα ώθηση στον αέναο κύκλο της δημιουργίας.

 

Γιάννης Ζαχαριάδης

ROY G BIV ή "περί διπλωματικών"

"Και οι δυο μας ερχόμαστε από χώρες με καθαρό αέρα" είπε με προφορά από ξύλο κερασιάς η γυναίκα δίπλα μου και, αφού ρούφηξε με σταθερή ορμή, επιμονή και τρυφερότητα το αυτοσχέδιο τσιγάρο της, άφησε σιγά-σιγά τον καπνό να ανέβει από τα πνευμόνια της και, περνώντας ανάμεσα από τα δόντια, να κατευθυνθεί προς το τοξοειδές άνοιγμα στον θόλο του μικρού πανεπιστημιακού αστεροσκοπείου και στα άστρα πιο πέρα. Μάλιστα, λες και κατάλαβε μέσα στο απόλυτο σκοτάδι του θαλάμου το βλέμμα απορίας που σχηματίστηκε στο πρόσωπό μου, συνέχισε: "...και δεν εννοώ φυσικά τον αέρα της πόλης σου αλλά την ατμόσφαιρα πιο ψηλά, αυτό που παλιά ονόμαζαν αιθέρα και όπου όλα φαίνονται πιο καθαρά, πιο αληθινά..." και μου πέρασε τον, προέλευσης Νοτίου Αμερικής, καπνό της σαν για να αντισταθμίσει την αντίδρασή μου στην τελευταία της λέξη. Κι έτσι, ανάμεσα στα άλλα, εκεί που καθόμασταν μόνοι οι δυο μας, φοιτήτρια αστροφυσικής από την Χιλή εκείνη κι εγώ φιλοσοφίας από εδώ, στη σκιά του εντομόμορφου τηλεσκοπίου κάτω από ένα παγωμένο χριστουγεννιάτικο ουρανό με συντεταγμένες 42°22'35"B 71°14'10"Δ έμαθα πως υπάρχει το πρώτο χρώμα της ημέρας.

"ROY G BIV", μου λέει -χρησιμοποιώντας το μνημονικό κλειδί για την αλληλουχία των χρωμάτων του φάσματος- "μόνο ανάποδα. Το βράδυ βλέπεις το βιολετί, το ίντιγκο και το μπλε και την ημέρα το κίτρινο, το πορτοκαλί και το κόκκινο. Κάπου εκεί ανάμεσα, λίγο πριν ξημερώσει η μέρα, όταν ο ορίζοντας και ο ήλιος γίνονται μαθηματικά, για μια στιγμή -που ίσως αποτελεί και τον ορισμό της στιγμής- φαίνεται... για όσους είναι τυχεροί και το 'χουν δει, φαίνεται το πρώτο χρώμα της ημέρας, το πράσινο!

Και είναι μόνο του γιατί είναι το τελευταίο της νύχτας μια και θυμάται όλες τις αποχρώσεις του μπλε του σκοταδιού που κρύβει και μαζί μ' αυτές το άγχος που κρύβει το σκοτάδιστο ψιλάφισμα για την αναγνώριση των μελών που συγκροτούν το σώμα, τις πρώτες κινήσεις χωρίς οδηγίες και τις μοναχικές πτήσεις χωρίς χάρτη.

Και είναι μόνο του γιατί είναι το πρώτο χρώμα της ημέρας μια και έχει μέσα του όλες τις πιθανές συχνότητες του φωτός μέχρι το κόκκινο του πανικού κατά την ελεύθερη πτώση στο κενό χωρίς προστατευτικό δίχτυ από κάτω.

Αντιστρέφοντας την οπτική μας, απλά υποθέτουμε το πράσινο από την διαπιστωμένη ύπαρξη των άλλων χρωμάτων, ως τομή Dedekind, ως ιεροτελεστία περάσματος, ως ανάγκη! Αλλά πρέπει να το ομολογήσουμε ότι λίγοι το έχουν δει με γυμνό μάτι μια και βρίσκεται σφηνωμένο ανάμεσα στην νύχτα και την ημέρα εκεί όπου ο χρόνος υφίσταται μόνο ως υπόσχεση και οι διαστάσεις είναι 12. Αλλά αυτό δεν σημαίνει πως δεν πρέπει να το συζητάμε αφού συζητώντας το, το ανασύρουμε από το σκοτάδι και το προστατεύουμε από το ανεξέλεγκτο φως, μια και τα λόγια μας εισχωρούν σαν σφήνες και το ξανοίγουν, το διαστέλλουν και του προσδίδουν διάρκεια και την ψευδαίσθηση της ύπαρξης.

Για μια στιγμή-που ίσως αποτελεί και τον ορισμό της στιγμής- αυτό το χρώμα είναι όλη η νύχτα και η μέρα μαζί!"

Το ίδιο και οι διπλωματικές.

 

Θεοφάνης Μπομπότης

Για ο,τιδήποτε παράγεται συνειδητά, αλλά και σε ένα βαθμό ασυνείδητα, απαιτείται η ύπαρξη παιδείας. Ιδιαίτερα, όταν στο παραγόμενο προϊόν εμπλέκονται οι ανθρώπινες ανάγκες και συμπεριφορές, τότε το πλαίσιο της απαιτούμενης παιδείας οφείλει να είναι αναλόγως διευρυμένο.

Η Αρχιτεκτονική, επιστήμη με το διττό της χαρακτήρα - εφηρμοσμένη και ανθρωπιστική - απαιτεί ένα δυναμικό πλαίσιο γνώσης, έρευνας, αντίληψης κλπ, ώστε να ανταποκριθεί στις αντίστοιχες απαιτήσεις. Η ειδική θεσμική εκπαίδευση του αρχιτέκτονα καθώς και η χρονική της διάρκεια δεν επαρκούν, ώστε να δημιουργήσουν μια ολοκληρωμένη αρχιτεκτονική αντίληψη και κατεύθυνση. Μπορούν όμως να προκαλέσουν τα κατάλληλα ερεθίσματα, ώστε στη διάρκεια εκπόνησης μιας διπλωματικής εργασίας να καταβληθεί προσπάθεια εντοπισμού προβλημάτων προς επίλυση.

Ο εντοπισμός των προβλημάτων που σχετίζονται με οποιοδήποτε θέμα, αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα από τον οποίο θα προκύψει το ζητούμενο προϊόν. Οι οποιεσδήποτε λύσεις προϋποθέτουν τον εντοπισμό προβλήματος και, όπου αυτό δεν υπάρχει, θα πρέπει να δημιουργείται. Η αρχιτεκτονική πρόταση θα περάσει πρώτα από το θεωρητικό και φιλοσοφικό πλαίσιο και μετά στο εφηρμοσμένο και πρακτικό. Πρώτα το γιατί και μετά το πώς. Το θεωρητικό υπόβαθρο είναι εκείνο που ορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα εκφραστεί η συνολική αρχιτεκτονική σύνθεση. Τα σχήματα και οι μορφές αποτελούν την κωδικοποίηση του θεωρητικού υπόβαθρου. Η αισθητική θα οπτικοποιηθεί από τον τρόπο κατασκευής και τα υλικά που θα διαμορφώσουν τις μορφές και τα σχήματα. Η «μαγεία» της αρχιτεκτονικής πρότασης θα προκύψει από τις υπερβάσεις που θα γίνουν σε όλες τις «διπλωματικές», τις οποίες ο αρχιτέκτονας θα κληθεί να εκπονήσει σε όλη του τη σταδιοδρομία.

Υπό αυτό το πρίσμα, η εκπόνηση μιας διπλωματικής μελέτης θα μπορούσε να αποτελέσει κομβικό σημείο για τη μετάβαση από την θεσμική εκπαίδευση στην μετα-θεσμική. Η πρόκριση εν προκειμένω διπλωματικών εργασιών, που επιχειρείται μέσω της διαδικασίας βράβευσης, συμμετέχει στην διαμόρφωση κατευθύνσεων στο σύγχρονο αρχιτεκτονικό γίγνεσθαι.