Ελληνική αρχιτεκτονική στον 20ό και 21ο αιώνα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟΝ 20ό ΚΑΙ 21ο ΑΙΩΝΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ - ΘΕΩΡΙΑ - ΚΡΙΤΙΚΗ

Επιμέλεια : Ανδρέας Γιακουμακάτος

Πρόκειται για τον τόμο πρακτικών του Α΄ Συνεδρίου Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής που πραγματοποιήθηκε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών τον Μάιο 2014. Οι 54 συνολικά ανακοινώσεις του τόμου επικεντρώνονται σε θέματα ιστοριογραφίας της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής, με τρόπο συστηματικό και περιεκτικό. Καλύπτουν τα εξής ζητήματα:

1. Αρχιτεκτονική και τέχνη από το τέλος του Νεοκλασικισμού ως τις αρχές του 21ου αιώνα,
2. Ιστορία της αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου,
3. «Θεωρία της αποκατάστασης» της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος,
4. Ιστορία της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής,
5. Η ερευνητική συμβολή των αρχιτεκτονικών αρχείων,
6. Θεωρητικές υποθέσεις για την αρχιτεκτονική του 20ού αιώνα,
7. Κριτική αποτίμηση της σύγχρονης συνθήκης.

Οι περισσότεροι από τους συγγραφείς των ανακοινώσεων, εκπρόσωποι διαφορετικών γενεών, διδάσκουν στις σχολές αρχιτεκτονικής ανά την Ελλάδα ή στο εξωτερικό, ενώ άλλοι είναι ερευνητές σε έγκυρους ερευνητικούς φορείς εκτός πανεπιστημίου.

Η σύνθετη γενική θεματολογία και οι νέες ερευνητικές προσεγγίσεις των επιμέρους θεμάτων δίνουν στον τόμο χαρακτήρα πρωτότυπο, ολοκληρωμένο και ιδιαίτερα διδακτικό για όσους ενδιαφέρονται για την ελληνική αρχιτεκτονική της εποχής μας.

Περιεχόμενα
Εισαγωγή του Επιμελητή || Αντί Προλόγου || Όψεις τέλους – Όψεις αρχής || Οι τέχνες στην αρχιτεκτονική εκπαίδευση – Από την αναπαράσταση στην «εικαστικοποίηση» || Ο Νίκος Μητσάκης στην ιστοριογραφία της ελληνικής μεσοπολεμικής αρχιτεκτονικής || «Η οργανική πόλις» του 4ου CIAM και ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος || Εκδοχές του μοντερνισμού στην αρχιτεκτονική του βορειοελλαδικού χώρου – Το έργο του αρχιτέκτονα Λέανδρου Ι. Ζωίδη (1900-1965) || Παναής Μανουηλίδης – Μοντερνισμός χωρίς ρητορεία || Μοντερνισμός και ελληνικότητα στα «Cahiers d’Art» || Τα «χίλια», τα «πεντακόσια» και τα «δεκαοχτώ» – Στοιχεία μορφολογίας των προσφυγικών συνοικισμών του Μεσοπολέμου στην Καβάλα, η αρχειακή και ψηφιακή τεκμηρίωσή τους και οι προσπάθειες προστασίας τους || Η πρόταση ανακαίνισης του Δημοτικού Θεάτρου Αθηνών από τον Εμμανουήλ Λαζαρίδη Αυτοβιογραφικοί μοντερνισμοί – Oι τέσσερις απόφοιτοι της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου του 1930 || Από την αναζήτηση μιας νεωτερικότητας που θα μπορούσε να είναι ταυτόχρονα ελληνική προς μια πολλαπλότητα του παρόντος – H «ελληνικότητα» στην αρχιτεκτονική ή η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα; || Πρόταση συντήρησης και αποκατάστασης της «Μπλε Πολυκατοικίας» στα Εξάρχεια || Ερμηνευτικές προσεγγίσεις της «διατήρησης» και «αποκατάστασης» των κτιρίων του μοντέρνου κινήματος || FIX, ένα πραγματικά μοντέρνο κτίριο; – Μια διαδικασία συνεχόμενου μετασχηματισμού || Από τη θεωρία της κριτικής αποκατάστασης στη θεωρία της αποκατάστασης της αρχιτεκτονικής του μοντέρνου κινήματος || Αποκατάσταση και εκσυγχρονισμός – Από το Μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού στο Citylink || Η αγωνία της απώλειας και ο νομοθέτης || Αρχιτεκτονική του μοντέρνου κινήματος – Ζητήματα προστασίας, διατήρησης και αποκατάστασης || Ξενοδοχεία στη μεταπολεμική Φλώρινα (1950-1970) || Απωθημένα κείμενα – Οι σπουδαστικές διαλέξεις της δεκαετίας του 1980 στη Σχολή Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ ως όχημα ανίχνευσης των μεταμοντέρνων ζυμώσεων της αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα || Η επιρροή του μοντέρνου στα συγκροτήματα κοινωνικής κατοικίας του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας || Ο Γεώργιος Κανδύλης και η άφατη Αθήνα || Το ερευνητικό πρόγραμμα των αρχαίων ελληνικών πόλεων του Κ. Α. Δοξιάδη || Γιώργος Νικολετόπουλος – Ο αρχιτέκτονας και το έργο του || Ο ιστορικός, η πόλη και οι άλλοι – Η συμβολή των πολεοδόμων-αρχιτεκτόνων στην ιστορική έρευνα || Οι εκκλησίες και οι περιβάλλοντες χώροι τους στην Καλλιθέα των πρώτων μεταπολεμικών δεκαετιών || Διεθνές αεροδρόμιο Ελληνικού – Διεθνισμός και ελληνικότητα || Το πρόγραμμα ανοικοδόμησης στην Κρήτη μετά τις καταστροφές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και η συμβολή του Κωνσταντίνου Δοξιάδη – Μια πρώτη προσέγγιση || Αλεξάνδρα Πασχαλίδου-Μωρέτη – Έμφυλες-βιογραφικές προσεγγίσεις της αρχιτεκτονικής ιστοριογραφίας || Προοπτικές ανάγνωσης της μεταπολεμικής αρχιτεκτονικής παραγωγής στην Ελλάδα μέσα από τη δράση της Κοσμητείας Εθνικού Τοπίου και Πόλεων (ΚΕΤΠ) (1953-1986) || Το περιοδικό «Αρχιτεκτονική» και η μεταπολεμική πολυκατοικία || Η «ʼνοιξη του 1960», η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα και η ιδεολογία της || Το Τουριστικό Περίπτερο των Μυκηνών || «Αποφασίζει ομοφώνως...» – Το ιστορικό αρχείο του Δήμου Αθηναίων και η συμβολή του στην έρευνα || Lulea-Hudiksvall-Αθήνα. Κύκλος-τετράγωνο-κύκλος – Τρία θέατρα του Ιωάννη Δεσποτόπουλου || Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών – Μια ανεπίσημη εκδοχή ιστοριογραφίας της αρχιτεκτονικής || Η διδακτορική διατριβή «συμβολή στη μελέτη της ιταλικής αρχιτεκτονικής του Μεσοπολέμου στην πόλη της Κω» και το αρχειακό υλικό του επί ιταλοκρατίας τεχνικού γραφείου Κω || Η πορεία προς την Οκτάνα – Ανδρέας Εμπειρίκος και ʼρης Κωνσταντινίδης || Ο οίκος ως πόλη, η πόλη ως λαβύρινθος, ο λαβύρινθος ως κόσμος – Ένα διαχρονικό μοντέλο της σύγχρονης μεγαλούπολης || Η σχέση ιστορίας και θεωρίας της αρχιτεκτονικής στην ελληνική αρχιτεκτονική κουλτούρα || Από το perceptum στο percipiens της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής || Θεωρητική «υπεραναπλήρωση» και ανάγκη θεωρητικής στήριξης || Η αρχιτεκτονική ανάμεσα στην Επιστήμη και στην Τέχνη – Kείμενα αρχιτεκτονικής στα «Χρονικά Αισθητικής» (1962-2010) || Ο χώρος ως σύνθετο συμβολικό σύστημα – Η επιτόπια ενεργοποίηση της μνήμης στον «εσωτερικό δρόμο» του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού || H «βούληση για ζωή» ως αρχιτεκτονική – Υποθέσεις σχετικά με το φιλοσοφικό υπόβαθρο της σκέψης του ʼρη Κωνσταντινίδη || Διελεύσεις στις ανολοκλήρωτες νεωτερικότητες – Το «υψηλό» και το «χαμηλό» στην αρχιτεκτονική των Le Corbusier και Δημήτρη Πικιώνη || Διαρκής μοντερνισμός και αρχιτεκτονική εκπαίδευση – Στοιχειακή σύνθεση και ολότητα, ιδέα και δομή ως διαχρονικά μεθοδολογικά εργαλεία στη συνθετική διαδικασία || Η κατοίκηση των εικόνων – Αρχιτεκτονικές αφηγήσεις στα χρόνια της μεγάλης κρίσης || «Το πύρινο έδαφος της πραγματικότητας»: Στιγμιότυπα σχεδιασμού του δημόσιου χώρου (1967-1990) || Σταθερότητα και ευκινησία – Μια αυτοκριτική προσέγγιση || Αισθητική του ορίου και φαντασμαγορία του εσωτερικού χώρου – Το σπίτι-bunker και η πλατεία-θέαμα || Πραγματική και νοητική κατασκευή – Η αντίληψη των αρχιτεκτόνων για το δομικό σύστημα των σύγχρονων κτιρίων || Δέκα χρόνια αρχιτεκτονικού λαϊκισμού || Ο τόπος ως επιλεκτικό τοπίο δράσης για τη σύγχρονη ελληνική αρχιτεκτονική || Βιογραφικά σημειώματα εισηγητών

Παρατηρήσεις
Τα κείμενα γράφουν οι: Σωκράτης Γεωργιάδης, Κωνσταντίνα Δεμίρη, Δημήτρης Αλ. Σεβαστάκης, Αλέξανδρος Αντωνίου, Λίνα Δήμα, Λέανδρος Γ. Ζωίδης, Λίλα Θεοδωρίδου-Σωτηρίου, Τίνα Καραλή, Νικόλαος Απ. Λιανός, Διονύσιος Ρουμπιέν, Πέτρος Φωκαΐδης, Μαριάννα Χαριτωνίδου, ʼλκηστη Δανιήλ, Παναγιώτης Α. Δήμας, Ντόρα Θεοδωροπούλου, Νικολία Ιωαννίδου, Γιάννης Κίζης, Παναγιώτης Πάγκαλος, Κορνηλία Τρακοσοπούλου-Τζήμου, Χρυσούλα Βοσκοπούλου, Στέλιος Γιαμαρέλος, Σοφία Γκουβούση, Paola Cofano, Μάνθα Ζαρμακούπη, Διονύσης Α. Ζήβας, Εύη Καπώλη, Ιωάννης Α. Καρατζόγλου, Κωσταντής Κίζης, Αμαλία Κωτσάκη, Αναστασία (Σάσα) Λαδά, Ελένη Μητάκου, Βάσω Λιόλιου, Όλγα Μοάτσου, Γεώργιος Μ. Σαρηγιάννης, Θανάσης Θ. Σωτηρίου, Ζέττα Αντωνοπούλου, Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, Γεράσιμος Θωμάς, Ιουλία Κ. Παπαευτυχίου, Ξενοφών Βαλτάς, Αριστοτέλης Δημητρακόπουλος, Ελένη Ι. Κανετάκη, Νεφέλη Κυρκίτσου, Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Βασιλική Πετρίδου, Γιάννα Σταυρουλάκη, Νικόλαος-Ίων Τερζόγλου, Αλέξιος Τζομπανάκης, Σταύρος Γυφτόπουλος, Σοφία Τσιράκη, Πάνος Δραγώνας, Γαρυφαλλιά Κατσαβουνίδου, Αναστάσιος Κωτσιόπουλος, Φωτεινή Μαργαρίτη, Χρήστος Τέσσας, Κώστας Τσιαμπάος, Δήμητρα Χατζησάββα.

ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΟΝ 20ό ΚΑΙ 21ο ΑΙΩΝΑ
ΙΣΤΟΡΙΑ - ΘΕΩΡΙΑ - ΚΡΙΤΙΚΗ
ISBN: 978-960-01-1794-3
1η έκδοση, Ιούλιος 2016
σελ. 728

Διδότου 37, 10680 Αθήνα
Τηλ.: 210 36 42 003
www.dardanosnet.gr
info@dardanosnet.gr
/GutenbergBooks