«Καφετέρια Τσουμί»

Το άρθρο του κ. Βασίλη Βασιλικού έχει ως τίτλο «Καφετέρια Τσουμί».  Και αυτό το άρθρο εμπλουτίζει το σύνηθες αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο και την αναμενόμενη αρχιτεκτονική επιχειρηματολογία. Ο κ. Βασιλικός θέτει κατ’ αρχάς το ερώτημα πώς είναι δυνατόν να κατεδαφίζονται κτίρια τα οποία η ίδια η πολιτεία έχει χαρακτηρίσει διατηρητέα και τα οποία μάλιστα έχουν επιλεγεί ότι αντιπροσωπεύουν την ελληνική αρχιτεκτονική από τα μέσα του 19ου αιώνα ώς το τέλος του 20ού; Στοχεύει μετά στο τριτοκοσμικό όπως αναφέρει αίθριο-βέλος της καφετέριας το οποίο είναι άγριο, επιθετικό και προκλητικό ως να ήθελε να γκρεμίσει τα διατηρητέα και την Ακρόπολη την ίδια. Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία στις 6-10-2007.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ

«Καφετέρια Τσουμί»

Το πρόβλημα είναι απλό και σύνθετο: στις προδιαγραφές του διεθνούς διαγωνισμού για το νέο Μουσείο της Ακρόπολης (κάτι που εισηγήθηκα πρώτος εγώ στην αξέχαστη Μελίνα, υπουργό Πολιτισμού εν έτει 1982!) υπήρχαν τα δύο νεοκλασικά κτίρια επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου ως διατηρητέα που έπρεπε ο αρχιτέκτονας που θα συμμετείχε στο διαγωνισμό να τα λάβει υπ' όψιν του ή όχι;

Απ' ό,τι διάβασα στις εφημερίδες ο όρος της διατήρησής τους υπήρχε. Αλλιώς πώς δικαιολογείται ότι επελέγησαν το 1999 από Ελληνες και ξένους ειδικούς ως δύο από τα συνολικά 43 αρχιτεκτονήματα που αντιπροσωπεύουν την ελληνική αρχιτεκτονική από τα μέσα του 19ου αιώνα ώς το τέλος του 20ού;

Ή μπαίνοντας στον 21ο αιώνα η διάκριση αυτή καταργήθηκε;

Οπότε, αν έτσι έχουν τα πράγματα, ο κ. Τσουμί παρανόμησε. Και θα έπρεπε να ερωτηθεί γι' αυτό μεθαύριο που έρχεται καλεσμένος στο Megaron Plus να μας μιλήσει.

Και αν όπως πιστεύω παρανόμησε θα πρέπει να του επιβληθεί το ανάλογο βαρύ πρόστιμο.

Τ ώρα, αν δεν υπήρχε η διατήρησή τους μέσα στις προδιαγραφές του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, τα δύο αυτά νεοκλασικά θα έπρεπε να αποχαρακτηρισθούν μόλις ο διαγωνισμός αυτός προκηρύχθηκε, δηλαδή προ εικοσαετίας, και όχι ο ένας εκ των ιδιοκτητών (του νούμερου 19), ο διάσημος ανά την υφήλιο και το σύμπαν (αφού και το όνομα άστρου τού δόθηκε, κοντά στον πλανήτη Αρη) ο Vangelis για τον κόσμο, για μας ο Βαγγέλης Παπαθανασίου, να το αγοράσει τέλος της δεκαετίας του '80, αρχές του '90, έναντι υπέρογκου ποσού, ως διατηρητέο.

Τι συμβαίνει λοιπόν; Και ποιος θα λογοδοτήσει εν τέλει σε ποιον;

Η απόφαση της άρσης του χαρακτηρισμού τους ως διατηρητέων πάρθηκε στις 3 Ιουλίου ε.ε. από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με ισοψηφία (12 υπέρ - 12 κατά), όμως προσμετρήθηκε η δπλή ψήφος του προέδρου τότε και τώρα γενικού γραμματέα του ΥΠΠΟ κι έτσι ο αποχαρακτηρισμός τους πλειοψήφησε.

Ωστόσο η χαριστική βολή δόθηκε από τον απερχόμενο υπουργό Πολιτισμού, τον κύριο Βουλγαράκη, στις 30 Αυγούστου ε.ε., ενώ θα μπορούσε και ήταν το πιο σωστό να αφήσει την τελική απόφαση στο νέο υπουργό Πολιτισμού που θα τον διαδεχόταν.

Στα δικαστήρια η ισοψηφία των ενόρκων λειτουργεί πάντα υπέρ της αθωότητος του κατηγορουμένου. Στην περίπτωση του ΚΑΣ όχι μόνο δεν λειτούργησε έτσι, αλλά οδηγήθηκε ο κατηγορούμενος άρον άρον στο εκτελεστικό απόσπασμα, ακόμα και με καταργημένη συνταγματικά την εσχάτη των ποινών.

Διάβασα τα πάντα που αφορούν την υπόθεση στον Τύπο. Οι δημοσκοπήσεις είναι 80% να διατηρηθούν τα κτίρια αυτά, ως κοσμήματα της πόλης. Από τα πολλά σωστά και ωραία που ειπώθηκαν, διαλέγω μόνο δύο, έτσι σαν καρύκευμα: του Στέφανου Μάνου, στην «Καθημερινή»: «...Δεν αντιλαμβάνεται ο αφελής εκπρόσωπος της πολιτείας ότι ο αποχαρακτηρισμός διατηρητέων υπονομεύει συνολικά τον θεσμό της διατήρησης... Εφεξής όσοι έχουν διατηρητέα θα ψάχνουν πρόσχημα για να απαλλαγεί η ιδιοκτησία τους από το βάρος της διατήρησης, μια που η διατήρηση δεν έχει πια μόνιμο χαρακτήρα». Και την έξυπνη ατάκα του Λευτέρη Παπαδόπουλου στα «Νέα»: «Σημειώνω ότι αναρωτήθηκαν πολλοί ως προς το "πρόβλημα" της θέας: δεν θα την εμποδίζουν και τα ψηλόκορμα και φουντωτά πλατάνια της Αρεοπαγίτου; Θα πρέπει να τα κόψουμε κι αυτά;».

Ώσπου προχθές Κυριακή αποφάσισα ο ίδιος να πάω να κάνω μιαν αυτοψία. Με την παλιά μου ιδιότητα του πρέσβη στην ΟΥΝΕΣΚΟ ξεγέλασα τον φύλακα και μπήκα στο γιαπί του Μουσείου.

Κι εκεί έφριξα. Εκεί που ο Καλατράβα υπερύψωνε και άνοιγε θόλους, ο κ. Τσουμί επιτίθεται, είναι προκλητικός. «Κι αυτή η τριγωνική εξέδρα τι είναι;», ρώτησα, προσποιούμενος τον αφελή. «Το αίθριο της καφετέριας», μου απάντησε.

Φίλοι αναγνώστες, συμπολίτες και συμπολίτισσες, αν πάτε να δείτε, θα φρίξετε κι εσείς: το αίθριο αυτό είναι ένα βέλος από τσιμέντο που εκτοξεύεται πισώπλατα στα δύο διατηρητέα, σαν να ήθελε να τα γκρεμίσει μόνο με την ορμή του. Είναι άγριο, είναι τριτοκοσμικό.

Φυσικά και ταιριάζει με την εκτρωματική σύλληψη του όλου Μουσείου. Αλλά τέτοια επιθετικότητα, ανάξια ενός σημαντικού αρχιτέκτονα σαν τον κ. Τσουμί, δεν την περίμενα.

Αν ήταν να κατεδαφιστούν τα κτίρια, το βέλος αυτό θα σημαδεύει την ίδια την Ακρόπολη, σαν να θέλει να την γκρεμίσει κι αυτήν. Αυτός είναι ο ποθούμενος διάλογος κύριε Τσουμί με το Μνημείο;

Ο ι καφετέριες κύριε Τσουμί, παντού στον κόσμο, γίνονται κυρίως στα ισόγεια των Μουσείων. Με εξαίρεση ίσως το Μπομπούρ, που αντίθετα έχει κανείς θέα από εκεί ψηλά σε ολόκληρο το Παρίσι.

Αντί λοιπόν να γκρεμιστούν τα δύο νεοκλασικά, προτείνω από τώρα, όσο είναι καιρός, να γκρεμιστεί αυτό το αίθριο της καφετέριας. Λίγα δεν τράβηξε το πολύπαθο Μουσείο της Ακρόπολης. Ε, ας ταλαιπωρηθεί ακόμα λίγο.

Εσύ, Μελίνα, που το ξεκίνησες, θα έκανες τώρα απεργία πείνας ώσπου να ανακληθεί το τόξο-εκδίκηση, το αίθριο της καφετέριας Τσουμί.

Βασίλης Βασιλικός