Άνθρωποι χωρίς σπίτια, σπίτια χωρίς ανθρώπους

Αυτό έγραφε το πανό που ήταν αναρτημένο στην πρόσοψη ενός δανειολήπτη στο Ντιτρόιτ που διαμαρτυρόταν για την κατάσχεση του σπιτιού του υποδηλώνοντας ότι τα σπίτια είναι για τους ανθρώπους και όχι για τις τράπεζες. Ή μήπως όχι; Μήπως η τραπεζική κερδοφορία και εκείνη των ελίτ θεωρούνται σπουδαιότερες από τους ανθρώπους;

Σύμφωνα με τους Μάικλ Χαρτ και Τόνι Νέγκρι (Commonwealth), μάλλον ναι, καθώς η εξουσία του παγκοσμιοποιημένου χρηματιστικού κεφαλαίου ιδιαίτερα σε καιρούς κρίσης επανακαθορίζει την έννοια της δημοκρατίας αλλά και ουσιώδη δικαιώματα όπως εκείνο της στέγης ή της υγείας.

Ο Μιχάλης Τρίκκας στην Αυγή της 15/7/2012, είχε αναλύσει το πώς οι τράπεζες στις ΗΠΑ σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν τα αποθεματικά τους μετά την κρίση του 2008 και την αδυναμία των δανειστών να ανταποκριθούν στην εξόφληση των δανείων τους έθεσαν αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης δανείων που εμπεριείχαν και μια δόση...«φυλετικής προτίμησης» με αποτέλεσμα την υποτίμηση των κατοικιών των αφροαμερικανών και την πιστοληπτική τους ικανότητα ως προς εκείνης των λευκών. Η συνέπεια είναι χιλιάδες σπίτια να μένουν ακατοίκητα και ταυτοχρόνως χιλιάδες άνθρωποι να βρίσκονται στο δρόμο ή φιλοξενούμενοι σε συγγενικά και φιλικά σπίτια.

Αντίστοιχες εξελίξεις συμβαίνουν και στην Ευρώπη. Στην Ιταλία από το 2008 μειώθηκε η κατασκευή νέων κατοικιών κατά 44,4%[1] ενώ αντιστοίχως οι τιμές παρουσιάζουν μικρή αύξηση! Παρόμοια φαινόμενα παρατηρούνται και σε χώρες με φαινομενικά ισχυρή οικονομία, όπως π.χ. η Γαλλία όπου οι τιμές αυξήθηκαν κατά 134% τη δεκαετία 2000-2010, τρεισήμισι φορές από τα οικιακά εισοδήματα[2] ενώ και η Γερμανία, που συγκριτικά απορρόφησε καλύτερα τους κραδασμούς της κρίσης, διαθέτει νοικοκυριά με υψηλότατα χρέη. Στην Βρετανία τα νούμερα είναι εξωφρενικά: 1.000.000 σπίτια κενά και ταυτόχρονα 2.000.000 οικογένειες που χρειάζονται στέγη[3].

Στην Ελλάδα η κρίση έχει αδρανοποιήσει την αγορά και ιδιαίτερα την κατασκευή ακινήτων με την τιμή των τελευταίων να παραμένει σε υψηλότατα επίπεδα, ενώ μονάχα τα ενοίκια παρουσιάζουν κάποια μείωση. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό ακόμα και εάν συνυπολογίσουμε ότι τα ακίνητα αποτελούν για τον έλληνα επενδυτή ένα σημαντικό κομμάτι της περιουσίας του καθώς το 81,8% των επενδύσεών του είναι σε ακίνητα, με ποσοστό ιδιοκατοίκησης 80%[4]. Ένα μεγάλο ποσοστό είναι χρεωμένο με δόσεις που δύσκολα πια μπορούν να καταβληθούν σε συνδυασμό με την καλπάζουσα ανεργία.

Τι θα γίνει; Θα έχουμε και στην Ελλάδα μια κατασκευαστική παρουσία που θα υποδηλώνει με την κενότητά της μια μεγάλη απουσία, εκείνη του ανθρώπου, εκείνη που ο Paolo Rumiz καταθέτει στην ταινία τού Alessandro Scillitani; Οι πιθανές μελλοντικές καταλήψεις κενών κτηρίων θα εκκενώνονται δια της βίας και οι καταληψίες θα φυλακίζονται ως ταραχοποιοί; Ή θα ετοιμαστούν ακριβώς για αυτούς ειδικά κέντρα κράτησης;

Και οι αρχιτέκτονες; Ποια η θέση τους; Θα επιμείνουν στον αντισταθμιστικό κομφορμισμό των εκθέσεων και μπιενάλε και στην θεαματικοποίηση του επαγγέλματος αδιαφορώντας για το τι συμβαίνει στην κοινωνία;

του Νικόλα Μιτζάλη

Παραπομπές
[1]http://www.ance.it/docs/competenze.aspx?id=16&pid=11&pcid=12&docId=6971
[2]http://www.4-traders.com/EULER-HERMES-4642/news/EULER-HERMES-Construction-staggered-exit-from-crisis-in-Europe-and-the-United-States-13656846/
[3]http://www.channel4.com/programmes/the-great-british-property-scandal/articles/home/
[4]Χαρδούβελης, Γκ. (2009), «Η Σπουδαιότητα της Αγοράς Κατοικίας στην Οικονομία», Ομιλία στο Συνέδριο της Τράπεζας της Ελλάδος «Αγορά Ακινήτων: Πρόσφατες Εξελίξεις και Προοπτικές» στο: Νικόλαος Απέργης, Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η αγορά κατοικίας. Επιπτώσεις στις ελληνικές μετοχές των ανωνύμων εταιρειών επενδύσεων σε ακίνητη περιουσία, σ.450.