Συνεχίζοντας να ελπίζουμε στην αντίσταση

«Ας μην ήρθατε πίσω
κι ας μη φτάσατε πουθενά
ο δρόμος μας αρχινά
από 'κει που ο δικός σας τελειώνει»

Φώτης Αγγουλές, Ο Δρόμος μας

Είθισται στο τέλος κάθε χρόνου να γίνεται μια αναδρομή της χρονιάς που πέρασε, όχι μόνο για να βρούμε απλά εάν το ισοζύγιο είναι θετικό ή αρνητικό, αλλά και για επανακαθορίσουμε τα βήματά μας και ιδίως τις επιλογές μας για τη νέα χρονιά. Φυσικά το να σταθούμε αυτή τη στιγμή σε μεμονωμένες περιπτώσεις δημιουργίας ή καταστροφής είναι μια ανούσια διαδικασία. Κοιτώντας το γενικότερο πλαίσιο που διαμορφώνεται στη χώρα διαπιστώνουμε ότι η επέλαση της νεοφιλελεύθερης ιδεολογίας και αγοράς με αιχμή του δόρατος την κρίση του συστήματος εξουσίας επέφερε: το οριζόντιο τέλος στα ακίνητα που έγινε μόνιμο, τη κατάργηση του πιστοποιητικού γης υψηλής παραγωγικότητας, τη διατήρηση της χωρικής ιεραρχίας στο ρυθμιστικό της Αθήνας, το πάγωμα όλων των έργων (ιδιαίτερα στην περιφέρεια), το αδιέξοδο της διαχείρισης των απορριμμάτων, την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου και της δωρεάν παιδείας, την απαξίωση των δημόσιων συγκοινωνιών και το σχεδιασμό μαστοδοντικών επενδύσεων εις βάρος του περιβάλλοντος και της κοινωνίας. Γεγονότα που δεν μπορούν να αντισταθμιστούν με αποσπασματικές κυβερνητικές «καλοπροαίρετες» προθέσεις (π.χ. για αλλαγή στους όρους δόμησης  σε οικισμούς μέχρι 2.000 κατοίκους). Όλα τα παραπάνω σε απόλυτη αισθητική συνάφεια με επιλογές όπως αυτή (Ανακαλύψτε τo link στο youtube) η οποία μου εστάλη από ένα καλό φίλο εκ Πατρών και η οποία πιστεύω ότι θα σας αφήσει έκπληκτους αλλά και θα αποκαλύψει για άλλη μια φορά την κακοδαιμονία που πλήττει τον τόπο αυτό.

Ας μείνουμε όμως στα ελπιδοφόρα γεγονότα. Ελπίδα αποδεικνύεται η ανάδειξη της δύναμης του δημόσιου χώρου που από την πλατεία Ταχρίρ μέχρι το Κάτω Μανχάταν και από την piazza de Sol μέχρι το Σύνταγμα προκάλεσε την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού με μαζικές διαμαρτυρίες-καταλήψεις από τα κάτω.

Αποφάσισα να συνεχίσω παραθέτοντας μέρος της εισαγωγής του βιβλίου μου: «Αλλάζοντας τον αστικό χώρο από τα κάτω. Αντιδράσεις και πολιτειακή ανυπακοή 2000-2010» (που θα είναι έτοιμο τέλος Ιανουαρίου και όποιος το επιθυμεί αρκεί να μου στείλει ένα email για να του το ταχυδρομήσω χωρίς αντίτιμο) γιατί η αλλαγή της πόλης και του χώρου δεν μπορεί να γίνει μόνο εκ των άνω από κάποιο «μαγικό» αρχιτεκτονικό χέρι αλλά και από τα κάτω με απρόβλεπτους και δραστικούς τρόπους που μόνο την πολύτιμη ελπίδα της αντίστασης μπορούν να μεταδώσουν.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχει αιτιακή σχέση ανάμεσα στη φτώχεια και τη μαζική διαμαρτυρία ή τις βίαιες συγκρούσεις (σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες και μεθοδολογία της ελίτ) οφείλεται όχι τόσο στην αστάθεια της λογικής συνάρτησης που υπαγορεύει ότι η ανισότητα οδηγεί σε λαϊκή κινητοποίηση όσο στη μαζική καθυπόταξη των αδικούμενων μαζών με πολλαπλούς τρόπους (εκβιασμοί ηθικοί και μη, έμμεσοι και άμεσοι, απειλές, βιαιοπραγίες, αποκοπή από τη γνώση και την πληροφόρηση, την εργασία κλπ.) που αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την ανυπακοή των ολίγων. Τώρα, αυτό το φαινόμενο ερμηνεύεται είτε ως περιθωριακό, μεμονωμένο και άρα ασήμαντο (από τους εξουσιαστές και τα όργανά τους) είτε ως αντιπροσωπευτικό μιας γενικότερης δυσαρέσκειας που βρίσκει διέξοδο και φωνή δια μέσου αυτών των παρεκκλίνουσων μειοψηφιών.

Δυσαρέσκεια που προκλήθηκε από το αδιέξοδο που οδήγησαν συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες οι κορεσμένες καπιταλιστικές κοινωνίες οι οποίες εκκόλαψαν την ανισότητα και τον φασιστικό σπόρο στο εύφορο έδαφος της άγνοιας, της αμάθειας και της ευκολίας ποινικοποιώντας την ανεργία, την ένδεια και τη διαφορετικότητα. Ο αναδυόμενος εκφασισμός της ελληνικής κοινωνίας που επιτηδευμένα συγκαλύφθηκε στη μεταπολίτευση από την πλασματική ευμάρεια και τη δημαγωγική πολιτική της κυρίαρχης επείσακτης σοσιαλδημοκρατίας που χάιδεψε τ' αυτιά κυρίως των μικροαστικών στρωμάτων υποσχόμενη ένα καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια ακόμα και στους πιο δύσπιστους και κατάδειξε ότι τα πραγματικά προοδευτικά και ριζοσπαστικά στρώματα της κοινωνίας μας βρίσκονται σε μια τραγική μειοψηφία.

Το αναρχικό/αντιεξουσιαστικό ρεύμα κυρίως, αλλά και η ελευθεριακή και ριζοσπαστική αριστερά μαζί με κινήματα πολιτών, την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, αντιστάθηκαν στην εξουσιαστική πολιτική και στον αναδυόμενο εκφασισμό με πράξεις διαμαρτυρίας, ειρηνικής ανυπακοής αλλά και βίας που έφτασαν σε εξωπραγματικούς αριθμούς σύμφωνα με τα πληθυσμιακά δεδομένα της χώρας και οι οποίες κρατήθηκαν τεχνηέντως στις πίσω σελίδες των αστικών Μ.Μ.Ε.. Οι παράλληλες πράξεις αλληλεγγύης από ομάδες και συλλογικότητες του εξωτερικού, κατάδειξαν την ωρίμανση της γενιάς της απο-πολίτευσης[1] και την πολλαπλή σημασία που έχει ο δημόσιος χώρος της πόλης στην αέναη αυτή διελκυστίνδα μεταξύ επιβολής-υποταγής και αντίστασης. Η πόλη είναι πλέον το κατεξοχήν πεδίο σύγκρουσης και ο δημόσιος χώρος ίσως η τελευταία γραμμή άμυνας εκείνων που αγωνίζονται για μια μελλοντική αντιεξουσιαστική κοινωνία ενάντια σε κάθε βεβαιότητα ήττας.

του Νικόλα Μιτζάλη

Σημειώσεις
[1] Διευκρινίζω εδώ ότι η εάν η εξεγερτική τάση ενυπάρχει στα υποκείμενα, τότε όπως υποστηρίζει ο Laclau, δεν απαιτείται καμία πολιτική κατασκευή του υποκειμένου της εξέγερσης και άρα η εξεγερτική πράξη δεν απαιτεί κανενός είδους πολιτική αλλά αντιθέτως την πλήρη αποστασιοποίηση από αυτή.

Φώτο: Αθήνα, 13/12/2011