Νεοελληνική Αρχιτεκτονική και Ταυτότητα

Φοιτητές : Παπαδάκη Αλεξάνδρα, Τσαπάκη Έλενα
Επιβλέποντες καθηγητές: Εξαρχόπουλος Πάνος, Παπαγιαννόπουλος Γιώργος, Αγγελής Γιώργος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία:Μάιος 2010

Ερωτήματα σύνθετα, για τα οποία δεν υπάρχει απόλυτη απάντηση αλλά υπάρχει όμως ένα κοινό σημείο: Όλα τίθενται υπό το γενικό τίτλο της έννοιας της ελληνικότητας. Ένα ζήτημα που σίγουρα δεν είναι καινούριο αλλά έχει προκαλέσει πλήθος ιδεολογικών αναζητήσεων στο παρελθόν, όπως διαπιστώσαμε και στην πορεία της δικιάς μας αναζήτησής.

Επιλέγουμε λοιπόν, να παρατηρήσουμε κάποια κτήρια, ως παραδειγματικά έργα ελληνικής αρχιτεκτονικής, υπό το πρίσμα της ιστορίας και των κοινωνικοπολιτικών γεγονότων, που το καθένα με τον τρόπο του διαπραγματεύεται το ζήτημα της ελληνικότητας.

Παράλληλα με την ανάλυση και παρατήρηση των αρχιτεκτονικών έργων, βασικό εργαλείο είναι και η βιβλιογραφική έρευνα πάνω σε εκφρασμένες θέσεις και απόψεις του ζητήματος.Από τον απελευθερωτικό αγώνα φανερώνεται η ανάγκη, να οριστεί ξανά, να αναδομηθεί, η ελληνική ταυτότητα. Από το 1821 μέχρι σήμερα θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο προσδιορισμός της ταυτότητας αποτελεί ένα συστατικό στοιχείο του σύγχρονου ελληνισμού.

Η ταυτότητα του κοινωνικού συνόλου δεν είναι κάτι στατικό αλλά έχει ανάγκη να αναπροσαρμόζεται συνεχώς. Στην Ελλάδα παρατηρήσαμε περιόδους που οι ιδεολογικές αναζητήσεις επαναπροσδιορισμού της ταυτότητάς δεν ήταν λίγες και το ζήτημα της ελληνικότητας έρχεται και επανέρχεται ακόμη και σήμερα. Από τη σκοπιά της αρχιτεκτονικής, ένας λόγος για να ξεκινήσει μία τέτοια διαδικασία επαναπροσδιορισμού, μία 'κρίση ταυτότητας', ίσως να είναι η απώλεια της σύνδεσης του ανθρώπου με το βιωμένο του χώρο...

Σκοπός της αναζήτησης μας είναι ο προσδιορισμός της αρχιτεκτονικής έκφρασης μέσα από το τρέχον κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της κάθε περιόδου και ταυτόχρονα μέσα από την αναζήτηση στοιχείων που συνθέτουν την νεοελληνική ταυτότητα στη διελκυστίνδα Ανατολής και Δύσης.

Μέσα από αυτή τη διαδικασία, υποψιαζόμαστε ότι δεν έχει σημασία να εντοπίσουμε μοναδικότητες και διαφορές με τις υπόλοιπες αρχιτεκτονικές του κόσμου για να ενισχύσουμε τη δική μας αρχιτεκτονική και να την καταχωρήσουμε. Αλλά να κατανοήσουμε και να προσδιορίσουμε τι είναι αυτό ή αυτά που ενυπάρχουν φανερά ή πιο κρυφά στα αρχιτεκτονικά έργα, ταιριάζουν με τον τόπο και λειτουργούν μέσα του.

Τον 20ο αιώνα την ελληνική ταυτότητα καθόρισαν η σύγκρουση των δίπολων Ανατολή/Δύση, Αριστερά/Δεξιά, Παράδοση/Εκσυγχρονισμός, που στην αρχιτεκτονική εκφράστηκε με τη συνεχή προσπάθεια αναζήτησης ενός 'ελληνικού ρυθμού' μέσα από τη διελκυστίνδα εντοπιότητας και διεθνισμού.

Σήμερα ο διχασμός αυτός εξακολουθεί να υπάρχει. Από τη μία μεριά, παρατηρείται η ρηχή εξιδανίκευση και διατήρηση των αρχαιοελληνικών, βυζαντινών και παραδοσιακών αρχιτεκτονικών του τόπου. Από την άλλη, βλέπουμε την αντικατάσταση της σύγχρονης ελληνικής αρχιτεκτονικής δημιουργίας με την ανάθεση μεγάλων δημόσιων έργων σε 'αστέρες' της διεθνούς αρχιτεκτονικής.

Η αλήθεια για την 'ελληνική αρχιτεκτονική' ίσως να κρύβεται κάπου ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα.

Δείτε τη εργασία σε pdf ΕΔΩ (149 σελ) ή στο ακόλουθο flipbook

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.