Μετασκευή κτηρίου Γραφείων Δοξιάδη-ATI σε κτήριο κατοικιών (One Athens)

Μετασκευή κτηρίου Γραφείων Δοξιάδη-ATI σε κτήριο κατοικιών (One Athens)

Περιοχή: Oδός Λυκαβηττού, Στρ. Συνδέσμου 20-24, Δημοκρίτου και Ευέλπιδος,
Ηλ. Ρογκάκου (Περιφερειακή Λυκαβηττού), Ο.Τ. 67052, Αθήνα
Aρχιτέκτονες: Divercity
Υπεύθυνοι μελέτης: Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη
Ομάδα μελέτης (αρχιτέκτονες): Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη, Δημήτρης
Τραβασάρος, Δήμητρα Καραμπελιά, Δημοσθένης Λάππας,
Αγγελίνα Μανίτσα, Μάριος Τριανταφύλλου
Συνεργάτες αρχιτέκτονες: Trac / Tάκης Τραβασάρος, Αποστολία Κοκκίνη, Σάντυ
Παπασταυροπούλου (Οριστική Μελέτη & Μελέτη Εφαρμογής),
J&P-AVAX / Μιχάλης Τσιμίλης (Μελέτη Εφαρμογής)
Στατική μελέτη: E.T.E.Σ.M.E
Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη: EΛ.T.E.ME
Ακουστική μελέτη: Θ. Τιμαγένης & Συνεργάτες
Αρχιτεκτονική τοπίου: Elandscape
Μελέτη φωτισμού: Diathlasis & L4A
Φωτογραφία: Fernando Guerra, Νίκος Δανιηλίδης
Κατασκευή: J&P-AVAX
Επίβλεψη: Νικόλας Τραβασάρος, Tάκης Τραβασάρος,
Δημήτρης Τραβασάρος
Ιδιοκτήτης: Κυκλάμινο AEΚΤΕ
Χρόνος μελέτης: 2008-2012
Χρόνος κατασκευής: 2010-2014

Υπεύθυνοι μελέτης: Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη

Το κτήριο Δοξιάδη-ΑΤΙ, κτήριο-σύμβολο της μεταπολεμικής μοντέρνας αρχιτεκτονικής, μετά από μια εικοσαετία παρακμής και αποκοπής από τη ζωή της πόλης, αναβιώνει χάρη στη μετασκευή του σε συγκρότημα κατοικιών. Η μετασκευή του κτηρίου Δο- ξιάδη απετέλεσε το αντικείμενο μιας προσεκτικά επεξεργασμένης στρατηγικής χειρισμού καίριων και ευαίσθητων ζητημάτων, όπως η συλλογική μνήμη, η διατήρηση, η ένταξη στο φυσικό και το δομημένο περιβάλλον, καθώς και η καινοτομία που προκύπτουν από τη λανθάνουσα δυναμική του υφιστάμενου αρχιτεκτονικού χώρου. Η κατασκευή του κτηρίου Δοξιάδη ξεκίνησε το 1957 και το έργο ολοκληρώθηκε κατά τη δεκαετία του 1970, σε διαδοχικές φάσεις. Σχεδιάσθηκε από τον διεθνούς φήμης Έλληνα αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Κωνσταντίνο Δοξιάδη, για τη στέγαση του γραφείου του, του Γραφείου Δοξιάδη, του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου και των Σχολών Δοξιάδη. Τόσο το αρχικό κτήριο γραφείων όσο και οι μελλοντικές προσθήκες του αποτελούν παράδειγμα εφαρμογής των εξαιρετικών ιδεών του Δοξιάδη περί οργανικής ένταξης στο φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον, τη βιοκλιματική βιωσιμότητα και την ενσωμάτωση προβλέψεων για μελλοντικό μετασχηματισμό.

Το 2008, με την ανάθεση του έργου και την εισαγωγή του νέου προγράμματος, η μνήμη ως δυναμική διαδικασία αντί για στατική κατάσταση, αποτέλεσε το σκελετό της οραματικής στρατηγικής για την επιτυχή ένταξή του κτηρίου στην τρέχουσα και τη μελλοντική ζωή της πόλης. Στόχος ήταν η δυναμική ανατροφοδότηση του κτηρίου σε αντιπαραβολή με τη στείρα διατήρηση των όψεων (facadism), ώστε να μπορέσει το κτίριο να φιλοξενήσει το σύνθετο πρόγραμμα της κατοικίας, με σεβασμό στο όραμα του Δοξιάδη περί εξέλιξης του κτηρίου στο χρόνο, ένταξης του στον αστικό ιστό και ανασύστασης της ανθρώπινης κοινότητας που κατοικεί σε αυτό. Συγκεκριμένα, από το ιστορικό κτίριο διατηρήθηκε η οργάνωση γύρω από το αίθριο, η κλιμάκωση των όγκων σύμφωνα με την κλίση του εδάφους, τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία, όπως τα κυκλικά κλιμακοστάσια, και επίσης, ο χαρακτηριστικός κάναβος στις όψεις. Τα νέα στοιχεία πλήρωσης, τα οποία ανταποκρίνονται στις ανάγκες της κατοικίας και όχι ενός κτιρίου γραφείων, περιορίζονται σε τρεις παραλλαγές, ανάλογα με τις ανάγκες ιδιωτικότητας των χώρων διαβίωσης τους οποίους προστατεύουν. Χρησιμοποιούνται υλικά ιστορικής σημασίας, όπως το μάρμαρο Αλιβερίου στους χώρους που απαιτείται ιδιωτικότητα, υλικό το οποίο είχε χρησιμοποιήσει στο συγκρότημα ο ίδιος ο Δοξιάδης, όσο και υλικά τελευταίας τεχνολογίας, όπως το φωτοδιαπερατό σκυρόδεμα, το οποίο εφαρμόζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, σε χώρους ελεγχόμενης θέασης. Στους χώρους διημέρευσης τοποθετείται κρύσταλλο για μεγιστοποίηση της διαμπερής θέασης που εκτείνεται από το λόφο του Λυκαβηττού μέχρι το πανόραμα της πόλης και την Ακρόπολη. Tα στοιχεία που καθορίζουν την αρχιτεκτονική ταυτότητα των διαμερισμάτων, μεταξύ άλλων το δάπεδο ψαροκόκαλο και το μάρμαρο στους χώρους των λουτρών, αποτελούν αναφορά στην Αθηναϊκή πολυκατοικία της δεκαετίας του ‘60 & ‘70. Στους χώρους διημέρευσης η φατνωματική πλάκα οπλισμένου σκυροδέματος παραμένει εμφανής, σε υπόμνηση της μοναδικής ιστορίας του κτιρίου, ενώ τα minimal frame κουφώματα σε συνδυασμό με την διαμπερότητα των χώρων αναδεικνύουν τη μοναδική θέση των διαμερισμάτων σε σχέση με την πόλη και τη φύση.

Μεγάλη έμφαση δίνεται στους κοινόχρηστους χώρους του ισογείου (κλειστή πισίνα με γυμναστήριο, αίθουσα συναντήσεων, αίθουσα παιχνιδιού), οι οποίοι μετατρέπουν για άλλη μια φορά το αίθριο, με το μαρμάρινο δάπεδο Αλιβερίου και την επιφάνεια νερού (ανάμνηση των πηγών του ποταμού Ηριδανού), σε κέντρο αναφοράς του συγκροτήματος και υποστηρίζουν τις ανάγκες της κοινότητας που θα κατοικήσει το κτίριο στη νέα του εποχή, σύμφωνα με τις αρχές του Μοντέρνου Κινήματος. Μόνιμη έκθεση για το έργο του Κωνσταντίνου Δοξιάδη θα φιλοξενηθεί στη στάθμη του αιθρίου.

Υποψήφιο για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Αρχιτεκτονικής Μies Van der Rohe 2015 (nominated). Υποψήφιο στη βραχεία λίστα για το βραβείο The Plan Award 2015 (shortlisted).