Μηχανισμός Αναίρεσης

O Μηχανισμός Αναίρεσης αποτελεί ένα συλλογικό έργο που ξεκίνησε το Μάρτιο του 2014 και παρουσιάζεται στα πλαίσια της Ελληνικής συμμετοχής στην 14^η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής στη Βενετία. Το ζητούμενο που δόθηκε από τον επίτροπο αφορούσε στο σχεδιασμό μιας τουριστικής εγκατάστασης σε ένα ειδυλλιακό, μη-πραγματικό παραθαλάσσιο τοπίο. Αντ'αυτού η πρόταση αναπτύσσει τρεις παραπληρωματικές τακτικές. Αρχικά, προτείνεται εναλλακτικό νομικό πλαίσιο ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του αιγιαλού, για την υπεράσπιση των κοινών αγαθών και τον ορισμό της συλλογικής χρήσης, με έμφαση στις έννοιες της ανάγκης και της αυτοαναίρεσης. Δεύτερον, επιχειρείται η εννοιολογική κατασκευή της παραδειγματικής παραλίας Οὐδαμοῦ και τέλος, συντάσσεται το πεδίο και η αυτόνομη υποδομή ελεύθερης κατασκήνωσης.

Η πρόταση συνιστά ένα μηχανισμό που επιτρέπει τη λειτουργία ενός παραλιακού τοπίου ως χώρου υπαίθριας, ελεύθερης κατοίκησης. Επιχειρείται η οργανωτική και νομική επιμέλεια της επικράτειας που υποστηρίζει μια τέτοια δυνατότητα, βασική παράμετρος της οποίας είναι η διαχείριση της υποδομής. Το τοπίο που προκύπτει αποτελεί ένα διευρυμένο πεδίο διαφορετικών ζωνών, δραστηριοτήτων και τρόπων διαβίωσης. Δεν έχει ιδιοκτήτη, περίφραξη, ελεγχόμενη είσοδο ούτε μπορεί να ιδιοποιηθεί ή να τεθεί υπό καθεστώς ιδιοκτησίας. Είναι δωρεάν, αναστρέψιμο, παρέχει πρόσβαση στα κοινωφελή δίκτυα χωρίς κόστος, και όποια παραγωγική δραστηριότητα ή παροχή αφορά στις ανάγκες και όχι το κέρδος αυτών που το χρησιμοποιούν και το κατοικούν.

Δεν πρόκειται για κτίριο, αλλά για μια εκτεθειμένη μηχανή. Ένα πεδίο που επιμετρά και παράγει ενέργεια, συγκεντρώνει και παρέχει νερό, οργανώνει στοιχειώδεις χώρους υγιεινής, δίκτυα ύδρευσης και άρδευσης, διαχειρίζεται απόβλητα και σκουπίδια, παράγει, αποθηκεύει και διαθέτει είδη διατροφής, ενώ υλοποιεί πρωταρχικές αρχιτεκτονικές διατάξεις που ορίζουν την επικράτειά του. Οι χώροι διαμονής δεν αναπτύσσονται εντός του μηχανισμού, αλλά διασπείρονται ως πλήρως αναστρέψιμες κατασκευές στις περιοχές του πεδίου. Τέντες, σκηνές, αυτοσχέδιες και εφήμερες διατάξεις αποτελούν τους χώρους κατοίκησης.

Η προτεινόμενη σχέση υποδομής, κτίσματος και τοπίου εντείνει το παράδοξο ενός κατά τα άλλα ελεύθερου χώρου κατασκήνωσης που σχεδιάζεται σαν ανοιχτή μηχανή του κατοικείν. Τα συνήθως κρυμμένα, υπολειμματικά μέρη ενός κτιρίου - καλώδια, σωλήνες, δεξαμενές, βόθροι, αποθήκες, γερανοί, ψυγεία, κουζίνες, λεκάνες, καζανάκια και βρύσες - αποκαλύπτονται «στη μέση του πουθενά», εκθέτοντας το πραγματικό μέγεθος αυτών που τελικά θεωρούνται τα «ελάχιστα αναγκαία». Πώς μπορούμε να θέσουμε όρια - κοινωνικά και πολιτικά - στην αμείλικτη εκμετάλλευση και ιδιωτικοποίηση που επιβάλλει η σύγχρονη οικονομία;

Ομάδα Μελέτης: Αλεξάνδρα Βούγια, Θεοδόσης Ησαΐας, Πλάτων Ησαΐας
Σύνταξη Προτεινόμενης Νομοθεσίας/Σύμβουλος: Θάνος Ζαρταλούδης, δικηγόρος - πανεπιστημιακός
Συνεργάτες: Αλέξανδρος Αυλωνίτης, αρχιτέκτων, Χρυσούλα Κοροβέση, media artist, Ηλίας Μάτσας, μηχανολόγος μηχανικός, Σταύρος Μυλωνάς, αρχιτέκτων, Prelab, Prototyping and Reverse Engineering - Αθήνα