Αποχαιρετισμός στον αρχιτέκτονα, καθηγητή ΕΜΠ Αλέξη Παπαγεωργίου, εκλεκτό φίλο...

Σκαλισμένες πέτρες με σφυρί και καλέμι από μάστορες και πελεκάνους, πολλές από το χέρι του ίδιου του Δημήτρη Πικιώνη, γονατιστού δίπλα τους – το πλακόστρωτο στου Φιλοπάππου, στον δρόμο της Ακρόπολης, φέρει τη σφραγίδα του δημιουργού που είχε συνεργάτες τον Αλέξη και την Ινώ Παπαγεωργίου.

 
  
Ο ναΐσκος Αγίου Δημητρίου Λουμπαρδιάρη.  Ο δρόμος της Ακρόπολης.

Την εποχή που ανθίζουν οι ανεμώνες, ο Αλέξης Παπαγεωργίου με την αγαπημένη γυναίκα του Ινώ, κόρη του δασκάλου και συνεργάτη του Δημήτρη Πικιώνη, αρχιτέκτονες και οι δύο, πήγαιναν με μεγάλα καλάθια στις εξοχές της Αττικής και τα γέμιζαν με ανεμώνες για να στολίσουν το διαμέρισμά τους, στην Βασ. Σοφίας, αυτό με τη γοργόνα απέξω. Σε αυτό το σπίτι που ήταν γραφείο και σχεδιαστήριο μαζί, αλλά και τόπος συγκεντρώσεως των φίλων τους, τα παιδιά τους, ο Νίκος και η Αλεξάνδρα με τα μενεξεδένια μάτια, μεγάλωσαν με συζητήσεις για τέχνη και παραδοσιακή αρχιτεκτονική, για την ανάγκη να μένει κανείς πιστός στη φύση και στις ρίζες του πολιτισμού του τόπου του. Ηταν και η μαγειρική της Ινούς και το κόκκινο κρασί που έκαναν τους φίλους να ξεχνιούνται να φύγουν από αυτόν τον μαγικό χώρο με τα αυθεντικά σχέδια της διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου της Ακροπόλεως, του μεγάλου έργου του Δημήτρη Πικιώνη, στο οποίο ο Αλέξης κυρίως και η Ινώ συνεργάστηκαν μαζί του, δίπλα δίπλα, από το 1954-58. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, υπουργός τότε Δημοσίων Έργων, το είχε αναθέσει στον Δημήτρη Πικιώνη που χωρίς να σηκώνει τον τόνο της φωνής του, έλεγε στον πολιτικό «να τον αφήσει να κάνει τη δουλειά του, όπως πρέπει». Και ας έλεγαν οι σύμβουλοι και οι μηχανικοί της ανάπλασης τα δικά τους, ο Καραμανλής έλεγε: «Αφήστε τον, ξέρει αυτός καλύτερα...». Με τεχνίτες, μαρμαράδες και πελεκάνους δούλεψε, πέτρα πέτρα, το πλακόστρωτο του Φιλοπάππου και κέντησε τους τοίχους του Αη Δημήτρη του Λουμπαρδιάρη με αρχαίες πέτρες, θραύσματα από κιονόκρανα, ενώ ολόγυρα φύτεψε ελιές, μυρτιές, ροδιές και σκίνα, όπως ταιριάζει στο κλίμα της Αττικής. Όλα αυτά μας τα διηγούνταν ο Αλέξης Παπαγεωργίου, που μαθήτεψε κοντά του στην Αρχιτεκτονική του Μετσοβίου Πολυτεχνείου και έκανε το διδακτορικό του στο Harvard και μάστερ στο ΜΙΤ στη Βοστώνη, για να γυρίσει και να αναγορευθεί καθηγητής Αγροτικής Αρχιτεκτονικής στο ΕΜΠ, μένοντας πάντα πιστός στη γραμμή Πικιώνη. «Συνομήλικος του Le Corbusier, ο Πικιώνης ήταν μια σύνθετη προσωπικότητα της οποίας το αρχιτεκτονικό έργο είναι συμπληρωμένο με γόνιμη διδασκαλία, στοχαστικά κείμενα και ζωγραφικές συνθέσεις. Το έργο του Δημ. Πικιώνη, ενώ χαρακτηρίζει την εποχή του, δεν είναι επίκαιρο, αλλά διαχρονικό», γράφει ο Αλέξης Παπαγεωργίου στο «Αφιέρωμα στον Πικιώνη» στις Επτά Ημέρες της «Καθημερινής», 16/10/1994. Αρχιτέκτονες - συνεργάτες του, εκείνος και η Ινώ στην εμβληματική Οικία Ποταμιάνου στη Φιλοθέη, στον πρότυπο οικισμό της Αιξωνής και στον Παιδικό Κήπο της Φιλοθέης, δούλευαν σκληρά μαζί του και ακολουθούσαν τις διδαχές του για σύνδεση της αρχιτεκτονικής με τον τόπο και όχι με νέα ανερχόμενα διεθνή κινήματα, όπως του μοντερνισμού, αλλά ούτε του παλαιότερου νεοκλασικισμού. Αυτό δεν εμπόδισε τον Πικιώνη να είναι σύμφωνος με την ελευθερία και τη λειτουργικότητα του μοντέρνου κινήματος, όπως στο Δημοτικό Σχολείο στα Πευκάκια του Λυκαβηττού και στο Πειραματικό Σχολείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης». Αυτά γράφει και λέει ο Αλέξης Παπαγεωργίου που ήταν ο γνήσιος συνεχιστής του έργου του Πικιώνη. «Ήταν», γιατί πια δεν είναι. Στα 89 του χρόνια, ψηλός, αθλητικός, γεμάτος ζωή και ενδιαφέροντα, κάμφθηκε ύστερα από δοκιμασία μιας σύντομης αρρώστιας κι έφυγε από τη ζωή. Μας το ανακοίνωσε η αγαπημένη του κόρη, η κ. Αλεξάνδρα Σαμαρά που, μαζί με τον αδελφό της Νίκο Παπαγεωργίου και τις οικογένειές τους, θα τον αποχαιρετίσουν σήμερα, Πέμπτη 21 Ιανουαρίου, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου θα γίνει η κηδεία του και θα ψαλεί η Εξόδιος Ακολουθία στον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων.

Οι άνθρωποι της αυθεντικής αξίας αφήνουν το έργο τους να μιλήσει γι’ αυτούς, μένουν λιτοί και συνεπείς με τον εαυτό τους. Ένας από αυτούς είναι και ο Αλέξης Παπαγεωργίου που ευτύχησε να δει το αρχιτεκτονικό έργο να εκτιμάται διεθνώς, τα παιδιά του να κάνουν τη δική τους οικογένεια, όπου μεγαλώνουν τα εγγόνια του, ο Αλέξης και η Ινώ...

Eλένη Mπιστικα

Δημοσιεύτηκε στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ