Το παράλληλο σύμπαν της Αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα

Στις 12 Ιουνίου 2012 αναρτήθηκαν στη «διαύγεια» του ΥΠΕΚΑ τα αποτελέσματα του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού προσχεδίων για τον άξονα Αχειροποιήτου-Αγίας Σοφίας του Δήμου Θεσσαλονίκης. Τέσσερις μήνες μετά δεν έχουν δημοσιευτεί ούτε οι διακριθείσες μελέτες, και παρά τη συνεχή όχληση δεν έχουμε λάβει ούτε τα πρακτικά της κριτικής επιτροπής.

Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες επεμβάσεις αυτής της κλίμακας στη Ελλάδα και από τις ελάχιστες που προτίθενται να γίνουν με αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, ειδικά στη Θεσσαλονίκη, και για αυτό η δημοσιότητα που αρμόζει στο γεγονός είναι πολύ μεγαλύτερη από μια δημοσίευση σε μια τοπική εφημερίδα και σε ελάχιστα εξειδικευμένα έντυπα.

Το βραβείο του διαγωνισμού ήταν αρκετές δεκάδες χιλιάδες ευρώ και η νικήτρια ομάδα εξασφαλίζει και μια ανάθεση του έργου που θα της αποφέρει ακόμα περισσότερα χρήματα. Εύλογες απορίες δημιουργούνται από την μυστικοπάθεια, καθώς και από το καθεστώς με το οποίο οργανώνονται και βραβεύονται τέτοιοι διαγωνισμοί.

Πολλοί αρχιτέκτονες πανελλαδικά αφιέρωσαν εκατοντάδες εργατοώρες, πολύ φαιά ουσία και φυσικά πολλά χρήματα και όλοι αυτοί δεν έχουν καν τη δυνατότητα να μάθουν με ποια κριτήρια αποφάσισε η επιτροπή. Ούτε καν να δουν αναρτημένες τις διακριθείσες αλλά και όλες τις υπόλοιπες προτάσεις, γεγονός εξαιρετικά απλό και φυσικά δωρεάν την εποχή του διαδικτύου.

Αρκετοί αρχιτέκτονες παίρνουν μέρος σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, σε άλλους διακρίνονται και σε άλλους όχι. Ίσως το μόνο δημιουργικό κομμάτι της αποτυχίας είναι η κατανόηση του γιατί έχασαν και είναι αυτό ακριβώς το κομμάτι που τους στερείτε στον παραπάνω διαγωνισμό.

Το απαρχαιωμένο πλαίσιο των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών έχει πλέον αλλάξει και, καλώς επιτέλους, απαιτείται η διεξαγωγή τους για μια μεγάλη γκάμα κτιρίων, κυρίως δημόσιων.

Ας αποδείξουμε όλοι ότι αξίζει τον κόπο να στηρίξουμε αυτό το θεσμό που, μεταξύ τόσων άλλων, λείπει από την ελληνική κοινωνία και τις πόλεις μας.

Η Αρχιτεκτονική επηρεάζει την καθημερινότητα με πολλούς τρόπους. Επί χρόνια η αρχιτεκτονική στην Ελλάδα κινούνταν σε ένα παράλληλο σύμπαν και οι αρχιτέκτονες αποφεύγαμε , κρατώντας μια ελιτίστικη στάση, να αφουγκραστούμε τις ανάγκες των πολιτών. Νομίζουμε ότι ήρθε πλέον η ώρα να πάψει αυτή η κατάσταση και θεωρούμε απαραίτητο στοιχείο να εκτίθενται στο κοινό όλες οι μελέτες, έως ότου φτάσουμε συλλογικά στο σημείο να μπορεί να υπάρξει μια ώριμη διαβούλευση και ενδεχόμενη αποφασιστική συμμετοχή των πολιτών στην κρίση των διαγωνισμών.

Υπάρχουν τόσες διαφορετικές απόψεις σε κάθε ζήτημα, πολλώ δε μάλλον στην Αρχιτεκτονική, που πρέπει να είναι αυτονόητη συνθήκη η δημόσια προβολή, η διαφάνεια και ο διάλογος."

των Αλέξιου Βανδώρου (ArchiTeam) και Αντώνη Περπατίδη (O25 architects), αρχιτέκτονες
To κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Αγγελιοφόρος στη Θεσσαλονίκη στις 13.10.2012