Τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών σε άλλες χώρες.

Στα πλαίσια του προβληματισμού που αναπτύσσεται την περίοδο αυτή για τον τρόπο έκδοσης οικοδομικών αδειών, και με την καλοπροαίρετη πρόθεση να βοηθήσουμε την προσπάθειά για ριζική μεταρρύθμιση της πολεοδομικής νομοθεσίας, θεωρούμε απαραίτητο να παρουσιάσουμε εν συντομία την διαδικασία για την έκδοση οικοδομικών αδειών που ισχύει στην Γαλλία με έμφαση στα στοιχεία διαφοράς ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ, σε σχέση με όσα ισχύουν στη χώρα μας. Αυτή η διαφορά φιλοσοφίας έχει σαν αποτέλεσμα μια διαφορετική συμπεριφορά προς τον αιτούντα πολίτη, μια εξαιρετικά μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, και μια εντυπωσιακή μείωση γραφειοκρατικών εμπλοκών. [1]

ΑΙΤΗΣΗ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ

-Η αίτηση για οικοδομική άδεια (ή άδεια κατεδάφισης) υποβάλλεται σε 10 αντίτυπα στην αρμόδια Υπηρεσία της Δημαρχίας.
Τα δέκα αντίτυπα είναι απαραίτητα γιατί η αρμόδια Υπηρεσία φροντίζει να ρωτήσει ΥΠΗΡΕΣΙΑΚΑ κάθε άλλη κρατική εμπλεκόμενη υπηρεσία που θα πρέπει να γνωμοδοτήσει.
Στην χώρα μας, ο αιτών είναι υποχρεωμένος να τρέχει από Υπηρεσία σε Υπηρεσία για να αποδείξει ότι το οικόπεδό του δεν είναι δάσος, αρχαιολογικό μνημείο, ρέμα ή παραλία για να μην αναφερθούμε και σε άλλες πρωτότυπες ιδέες ελεγκτών μηχανικών που δεν προβλέπονται από το Νόμο.

ΠΛΗΡΟΤΗΤΑ ΦΑΚΕΛΛΟΥ

ΓΑΛΛΙΑ
-Η Υπηρεσία διαθέτει χρονικό διάστημα ενός μήνα για να αποφασίσει για την πληρότητα του φακέλου και να ζητήσει τυχόν συμπληρωματικά στοιχεία από αυτά που ρητά προβλέπει ο Νόμος (και τα οποία είναι εξαιρετικά πιο λίγα από αυτά που ζητάνε στην Ελλάδα ) καθώς και στοιχεία που κάνουν την μελέτη πιο κατανοητή.
- Δίνει μια προθεσμία 3 μηνών στον αιτούντα να συμπληρώσει αυτά τα στοιχεία.
- Αν στους 3 μήνες δεν συμπληρωθεί ο φάκελος η υπόθεση κλείνει αρνητικά. Αν συμπληρωθούν περνάμε στην φάση Β.

ΕΛΛΑΔΑ
Στην χώρα μας η υπηρεσία κάνει ένα έλεγχο «στα πεταχτά» με την παραλαβή της αίτησης και μετά την χρέωση στον μηχανικό ελέγχου μπορεί να περάσουν και 6 - 7 μήνες για να ασχοληθεί με τον φάκελο «λόγω φόρτου εργασίας !!». Μετά τους 7 μήνες, όταν πλέον τα όρια θα είναι πολύ στενά λόγω του περίφημου 9 μήνου, τις πιο πολλές φορές ο αρμόδιος ελεγκτής «εφευρίσκει» ένα απίθανο δικαιολογητικό μη προβλεπόμενο από τον νόμο για να έχει κάποια δικαιολογία με το τέλος του 9 μήνου για επιστροφή του φακέλου.

Η σημαντική διαφορά στο θέμα της πληρότητας είναι ότι τα ζητούμενα δικαιολογητικά στην Γαλλία είναι κυρίως στην αρμοδιότητα του αρχιτέκτονα της αδείας ενώ στην χώρα μας συνήθως ζητάνε πιστοποιητικά άλλων κρατικών υπηρεσιών, οι οποίες φυσικά για να στα δώσουν ζητάνε και αυτές πιστοποιητικά άλλων δημοσίων Υπηρεσιών κλπ κλπ. Το πιο συναρπαστικό είναι ότι αν κάποια από τις Δημόσιες αυτές Υπηρεσίες καθυστερήσει (λόγω του δικού της φόρτου εργασίας!!) πέραν του 9 μήνου, η Πολεοδομική Υπηρεσία νίπτει τας χείρας της και θεωρεί ότι έχει ευθύνη ο αιτών (μηχανικός και ιδιοκτήτης).

ΦΑΣΗ Β. – ΕΓΚΡΙΣΗ ΑΔΕΙΑΣ

ΓΑΛΛΙΑ - Η Υπηρεσία ζητά από άλλες κρατικές ή δημοτικές υπηρεσίες την γνώμη τους. Οι άλλες Υπηρεσίες έχουν προθεσμία ενός μήνα να απαντήσουν. Αν δεν απαντήσουν η γνώμη τους θεωρείται ΘΕΤΙΚΗ και η υπόθεση προχωρά. Αν είναι αρνητική η γνώμη τους η υπόθεση κλείνει Αρνητικά.
Στην περίπτωση θετικής γνώμης και αν η υπηρεσία Πολεοδομίας δεν έχει κάποιο λόγο άρνησης (παράβαση κανονισμών, κακή αρχιτεκτονική κλπ) τότε δίνει την άδεια. Είναι υποχρεωμένη να δώσει την άδεια το πολύ σε 6 μήνες από την στιγμή που ο φάκελος θεωρείται πλήρης, με απολύτως δικιά της ευθύνη. Ο αιτών δεν εισέρχεται στην διαδικασία αυτή παρά μόνο σπάνια για τυχόν διευκρινήσεις. ΑΝ Η ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙ ΣΕ 6 ΜΗΝΕΣ Η ΑΔΕΙΑ ΘΕΩΡΕΙΤΑΙ ΘΕΤΙΚΗ.

Επισημαίνουμε ότι στον φάκελο για την άδεια κατατίθεται μόνο τοπογραφικό και διάγραμμα κάλυψης και φυσικά όψεις του κτιρίου. Επίσης απαιτείται η μελέτη ενσωμάτωσης του κτιρίου στον περιβάλλοντα χώρο (φυσικό και δομημένο) με τρισδιάστατα σχέδια που δείχνουν την υπάρχουσα κατάσταση και την μελλοντική, τα υλικά κατασκευής, τα χρώματα κλπ.

ΔΕΝ ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΣΤΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΑ ΟΥΤΕ ΚΑΝ ΚΑΤΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ, εκτός από την κάτοψη της γενικής διάταξης που δείχνουν τους χώρους για την θέση των σκουπιδιών, τις θέσεις στάθμευσης για αυτοκίνητα ή ποδήλατα, προσβάσεις αναπήρων κλπ).
Tα σχέδια τα υπογράφει Αρχιτέκτων Μηχανικός που έχει και την ευθύνη του έργου.

Στην Άδεια καθορίζεται και η κατασκευαστική εταιρεία ή ο κατασκευαστής του έργου. Αυτός που υπογράφει την αίτηση θεωρείται σαν ιδιοκτήτης ή εξουσιοδοτημένος ιδιοκτήτης του κτιρίου. Η Υπηρεσία δεν ελέγχει πλέον το ιδιοκτησιακό καθώς αφορά σχέσεις ιδιωτικού δικαίου – ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΟΥ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ (πρόσφατου ή πεπαλαιωμένου).

Ο Κατασκευαστής ή η Κατασκευαστική Εταιρεία, η οποία οπωσδήποτε περιλαμβάνει υπεύθυνο Πολιτικό μηχανικό, Αρχιτέκτονα εφαρμογής και μηχανολόγο είναι υπεύθυνη για την σύνταξη των κατασκευαστικών σχεδίων εφαρμογής, τα οποία δεν υποβάλλονται στην Πολεοδομική Υπηρεσία. (Στα Δημόσια κτίρια υποβάλλεται υποχρεωτικά ειδική μελέτη πυρασφάλειας καθώς και μελέτη για την εξυπηρέτηση των αναπήρων). Μέθοδος «αυτεπιστασίας», δηλαδή δυνατότητα σε κάθε ιδιώτη να κτίζει με δική του ευθύνη (χωρίς ευθύνη μηχανικού) με συνεργεία αλλοδαπών ή ημεδαπών ΑΠΛΑ ΔΕΝ νοείται.

ΕΛΛΑΔΑ
Στην χώρα μας ο αρμόδιος μηχανικός ελέγχου δεν ρωτά άλλη υπηρεσία ακόμα και αν βρίσκεται στο διπλανό γραφείο του ίδιου κτιρίου. Δεν υπάρχει καμία προθεσμία για να απαντήσουν οι αρμόδιοι στο αίτημα του πολίτη, αν δεν προλάβουν να εκδώσουν την άδεια, φταίει πάντα εξ’ ορισμού ο ιδιώτης με τον μηχανικό του. Ζητάνε ένα σωρό μελέτες (στατικά, μηχανολογικά, υδραυλικά κλπ , μια απίστευτη χαρτούρα που δεν έχουν που να την φυλάξουν ) Και η οποία χαρτούρα, αν και όταν βγει η άδεια, λόγω της περίφημης ελληνικής μεθόδου κατασκευής μικρών και μεσαίων κτιρίων, την «αυτεπιστασία», στην οποία συνήθως υπάρχει πλήρης παράκαμψη του αρχιτέκτονα της αδείας, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα πάει στα σκουπίδια. Η λύση στο ελληνικό πρόβλημα ΔΕΝ είναι η απαίτηση για περισσότερες μελέτες ΠΟΥ ΟΥΤΩΣ Η ΑΛΛΩΣ ΔΕΝ ΕΛΕΓΧΟΥΝ , αλλά φυσικά είναι η ολοκληρωτική κατάργηση της αυτεπιστασίας σαν μεθόδου κατασκευής κτιρίων.

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΑΔΕΙΩΝ

ΓΑΛΛΙΑ
Ισχύει η ίδια διαδικασία της αρχικής άδειας αν δεν έχουν κατασκευασθεί οι αιτούμενες αλλαγές.
Αν έχουν κατασκευασθεί οι αιτούμενες αλλαγές υποβάλλεται νέα αίτηση για έγκριση των αλλαγών. Αν οι αλλαγές εγκριθούν χορηγείται απλά μια νέα άδεια έγκρισης. Αν δεν εγκριθούν οι αλλαγές, καλείται ο αιτών (proces verbal) να αποκαταστήσει το έργο στην αρχική του μορφή σε κάποιο διάστημα 3-4 μηνών ( είναι ανάλογο του έργου). Αν δεν αποκατασταθεί η νόμιμη κατάσταση, εντός της προθεσμίας , ακολουθεί πρόστιμο.

ΕΛΛΑΔΑ
Τα πάντα είναι συγκεχυμένα. Οι ερμηνείες ποικίλουν ακόμα και στο ίδιο Πολεοδομικό Γραφείο. Υπάρχουν και απόψεις που υποστηρίζουν, ότι σε κάποιο μεγάλο έργο 3500 τμ θα πρέπει να σταματήσουν οι οικοδομικές εργασίες για να γίνουν με αναθεώρηση κάποιες αλλαγές σε ένα Λουτρό 4 τμ. Η κατάθεση στον φάκελο μελετών όπως π.χ Υδραυλικών – Αποχέτευσης κλπ μπορεί σε αρκετές περιπτώσεις να αποβεί «μοιραία», αν στην διάρκεια της κατασκευής αποφασισθεί η αλλαγή θέσης μιας ντουζιέρας κλπ. Επίσης πρόσφατα προστέθηκαν και χρονικά όρια για την ενημέρωση του Πολεοδομικού Γραφείου για τυχόν αλλαγές (θέση ντουζιέρας και κουζίνας, παραθύρων, κλπ ). Σε συνδυασμό με αυτά τα χρονικά όρια και του γεγονότος της συνεχούς αλλαγής της πολεοδομικής νομοθεσίας προς το δυσμενέστερο για τον πολίτη, χωρίς την ρητή και συνταγματικά επιβεβλημένη κατοχύρωση των μεταβατικών περιπτώσεων είναι πολύ πιθανό να βρεθείς με την " ντουζιέρα" στο χέρι σε κάποια λίστα αυθαιρέτων κτισμάτων που δεν μπορούν να νομιμοποιηθούν με τις "ισχύουσες διατάξεις". Γενικά και να θέλεις να αγιάσεις δεν μπορείς.

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ Ο ΦΑΚΕΛΛΟΣ

ΓΑΛΛΙΑ
- Έντυπο Αδείας με τμ και όλα τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και Αρχιτέκτονα-
Άδεια χωρίς υπεύθυνο Αρχιτέκτονα δεν νοείται .
-Τεχνική περιγραφή υπαρχόντων και φωτογραφίες
-Τεχνική περιγραφή του προτεινόμενου έργου
- Υψόμετρα οικοπέδου - τοπογραφικό
- Γενικό σχέδιο ευρύτερης θέσης (plan de situation)
- Plan masse
- Κάτοψη ισογείου
- Κάτοψη διαμόρφωσης ελεύθερων χώρων (περιβάλλοντος χώρου)
- Όψεις
- Τομές
- Τρισδιάστατα μελλοντικής κατάστασης και ενσωμάτωσης σε περιβάλλοντα χώρο
Στα Δημόσια κτίρια - Καταστήματα - Ξενοδοχεία , απαιτείται ειδική μελέτη για αναπήρους
Δεν υπάρχουν φορολογικά, (Αυτά πληρώνονται μετά την έκδοση της αδείας στις αρμόδιες υπηρεσίες) και το θέμα των αμοιβών του κάθε αρχιτέκτονα από τον ιδιοκτήτη είναι απλά δικιά τους υπόθεση.

ΕΛΛΑΔΑ
Στην χώρα μας, τυπικά ζητάνε για την αρχική κατάθεση του φακέλου την αρχιτεκτονική μελέτη, τις εγκρίσεις των Υπηρεσιών (αρχαιολογία- δασαρχείο κλπ), την θερμομόνωση !!!, την παθητική πυρασφάλεια, ΚΑΙ το περίφημο πρόσφατο πιστοποιητικό ιδιοκτησίας ισχύος 2-3 μηνών.(το οποίο φυσικά λήγει στο διάστημα του 9 μήνου και έτσι το ζητάνε τουλάχιστον 3-4 φορές). Μετά την αρχική έγκριση, και την έγκριση ΕΠΑΕ στα κτίρια όπου απαιτείται , ακολουθεί η χαρτούρα των μελετών που προανέφερα (στατικά, μηχανολογικά κλπ), τις οποίες εκ του νόμου ΔΕΝ ελέγχει κανείς (απλά τις θεωρεί - διότι φυσικά είναι ΑΔΥΝΑΤΟΝ να τις ελέγξει και διότι φυσικά υπεύθυνος για αυτές είναι ο μηχανικός που τις υπογράφει και που αμείβεται γι’αυτό). Ακολουθούν φορολογικά, προκαταβολές ΙΚΑ, αμοιβές προκαθορισμένες από το ΤΕΕ, Ελάχιστο κόστος Κατασκευής που δεν έχει καμία επαφή με το πραγματικό (αφού προκύπτει με συμβατικές μεθόδους για όλη την Ελλάδα και για κάθε κατασκευή) και φυσικά κάθε τι που θα καταφέρει να εφεύρει ο κάθε υπάλληλος ελεγκτής, αν δεν είσαι της αρεσκείας του, σκεφτόμενος με κάθε δυνατή καχυποψία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

- Θα πρέπει αρχικά να ξεκαθαρίσουμε ότι το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι κυρίως θέμα θεσμικό δηλαδή κακής και προβληματικής νομοθεσίας και δεν είναι θέμα διεφθαρμένων ατόμων (στην περίπτωση αυτή θα ήταν πολύ απλά τα πράγματα). Υπάρχουν κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις ατόμων που χρησιμοποιούν το χαώδες της νομοθεσίας με καχύποπτες, και αυθαίρετες περιοριστικές ερμηνείες των διατάξεων για να εξαναγκάζουν τον πολίτη σε συναλλαγές, αλλά πιστεύω ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ελεγκτών μηχανικών προσπαθεί να λειτουργήσει φιλότιμα μέσα στο χαώδες, ασαφές και αντιφατικό νομοθετικό πλαίσιο και συχνά κάτω από συνθήκες τρομοκρατίας.

Μην ξεχνάμε ότι στην χώρα μας σχεδόν κανένας δεν ασχολείται με τη δημιουργική παραγωγή νομοθεσίας, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες του πολίτη, κατευθύνοντάς τον σε λύσεις που θα ομορφαίνουν το φυσικό, δομημένο και ανθρώπινο περιβάλλον. Αντίθετα υπάρχουν αρκετές οργανωμένες ομάδες που χρησιμοποιούν το δεδομένο χάος της υπάρχουσας πολεοδομικής νομοθεσίας για να ασκούν, κυρίως μέσω των ΜΜΕ, έμμεσες ή και άμεσες πολιτικές πιέσεις, και εκβιασμούς σε αντίπαλα πολιτικά πρόσωπα.

Ελπίζω ότι οι Σύλλογοι και τα θεσμοθετημένα όργανα του επιστημονικού και τεχνικού κόσμου θα αρθούν των μικροπολιτικών αυτών διενέξεων και θα αναλάβουν τις δέουσες πρωτοβουλίες για την αξιοπρέπεια της πολεοδομικής νομοθεσίας και την προστασία των δικαιωμάτων του Πολίτη, με αλλαγή του τρόπου έκδοσης οικοδομικών αδειών και ενίσχυση των αρμοδίων υπηρεσιών, ώστε να λειτουργούν με γνώμονα την υποχρέωσή τους για βοήθεια των αιτούντων για την πραγματοποίηση των αιτημάτων τους στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας.

- Είναι σημαντικό να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην παραγωγή νομοθετικού πλαισίου που θα αλλάζει ρητά και με σαφήνεια την φιλοσοφία των σχέσεων πολίτη και κράτους. Είναι σημαντικό να ξεπερασθούν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και λανθασμένες αντιλήψεις που έχουν οδηγήσει την πολεοδομική μας νομοθεσία σε τραγελαφικά αδιέξοδα και σε πρωτοφανή σύγχυση εννοιών, όπως π.χ για την πραγματική αυθαίρετη δόμηση, την ελληνικής έμπνευσης «εκτός σχεδίου δόμησης»[2] κλπ .
Για περισσότερες πληροφορίες δες http://www.zoulias.com/

Αθ.Ζούλιας – Δρ.Αρχιτέκτων – πολεοδόμος

[1] Τα στοιχεία και τις πληροφορίες για τον τρόπο έκδοσης αδειών σε Παρίσι και Γαλλία , μας τις έδωσε ο Διευθυντής της Υπηρεσίας εκδόσεως αδειών του 5 ου τομέα του Παρισιού (Το Παρίσι είναι χωρισμένο σε 6 τομείς).
Ioannis Valougeorgis Architecte en chef
Chef de la 5e circonscription
Sous Direction du Permis de Construire et du Payasage de la Rue (SDPCPR)
Direction de l'Urbanisme (DU) Mairie du Paris
[2] Στην Γαλλία ( αλλά και σε άλλες χώρες με προηγμένη πολεοδομική νομοθεσία ) δεν υπάρχει η έννοια της εκτός σχεδίου περιοχής, αφού ΟΛΕΣ είναι στο σχέδιο (αυτό δεν σημαίνει ότι κτίζονται όλες). Είναι, εδώ και πολλά χρόνια ξεκαθαρισμένες σε πολεοδομικούς χάρτες οι χρήσεις κάθε σπιθαμής εδάφους (και μάλιστα σε ψηφιακή μορφή) για το ποιες περιοχές είναι δάση , Φυσικά Πάρκα ή παραλίες, ποιες περιοχές είναι αγροτικές και τι επιτρέπεται να κτισθεί εκεί, ποιοι είναι οι οικισμοί και οι περιοχές επέκτασης, οι βιομηχανικές περιοχές, τα όρια των αστικών περιοχών κλπ.