Βίντεο. Κριτική επιτροπή Διπλωματικών 2011

 

Κριτική επιτροπή

Το GreekArchitects.gr επιδίωξε η Κριτική Επιτροπή να αποτελείται από πρόσωπα που διασφαλίζουν με το έργο και την πορεία τους το ανοιχτό πνεύμα του θεσμού.

Τα ονόματα των κριτών είναι:

Μανώλης Αναστασάκης
Νίκος Γεωργιάδης
Δέσποινα Γουναροπούλου
Άντα Δαμαλά
Πρόδρομος Νικηφορίδης

 

Εισαγωγικά σημειώματα:

Μανώλης Αναστασάκης

Εν αρχή ήν το βλέμμα. Πες μου τη ματιά σου να σου πω για τη διπλωματική σου. Ένα πρωτότυπο θέμα μπορεί να λιμνάσει με μια συμβατική προσέγγιση κι ένα κοινότοπο θέμα μπορεί, ιδωμένο από μια νέα οπτική, να θέσει ενδιαφέροντες προβληματισμούς.
Η συνθήκη ώστε μια διπλωματική εργασία να ικανοποιεί από τη μια τις ακαδημαϊκές απαιτήσεις, να ξεχωρίζει από την άλλη για την πρωτοτυπία και τη φρεσκάδα της, βασίζεται στον τρόπο προσέγγισης του θέματος. Αυτό το εξερευνητικό μονοπάτι χαράζεται στα φοιτητικά χρόνια με επιμονή, αποτελεί αντικείμενο συνεχούς μάθησης, προϋποθέτει ερευνητική στάση και ανήκει στη δικαιοδοσία και στην ευθύνη της εκπαιδευτικής διαδικασίας. όσο αξιολογότερη δε η Σχολή φοίτησης τόσο βαθύτερα χαραγμένη η πορεία.

Στη διάρκεια των σπουδών του ο φοιτητής αποκτά ικανότητες, κατακτά δεξιότητες, καλλιεργεί την κρίση του. Στη διπλωματική εργασία τού δίνεται η ευκαιρία, εκτός από το να ξεδιπλώσει σε μία συνεκτική πρόταση το κεκτημένο από τις σπουδές του σχεδιαστικό και νοητικό του οπλοστάσιο, να θέσει σε δοκιμασία εδραιωμένες και συμβατικές αντιλήψεις διερευνώντας λύσεις που ανοίγουν παράθυρα προς ένα σχεδιασμό τολμηρό και ευρηματικό. Τολμώντας ο φοιτητής να υπερβεί το τυπικό ακαδημαϊκό πλαίσιο εκπόνησης της διπλωματικής του και θέτοντας ερωτήματα καίρια όσο και επίκαιρα, μπορεί να επιτύχει η εργασία του να συμμετέχει στον αρχιτεκτονικό διάλογο της εποχής του. Ο στόχος της πρωτοβουλίας για τη βράβευση των διπλωματικών εργασιών είναι ακριβώς να εμπλουτιστεί ο αρχιτεκτονικός διάλογος και με τις εργασίες νέων αρχιτεκτόνων οι οποίες αμφισβητούν τη στερεότυπη λύση αναδεικνύοντας πρωτότυπα ερωτήματα για το σχεδιασμό και διερευνώντας τεκμηριωμένα συνθετικές κατευθύνσεις που εκπλήσσουν και εμπνέουν.

 

Νίκος Γεωργιάδης

H προσπάθεια ανάδειξης και επιβράβευσης διπλωματικών εργασιών αποτελεί μια πρόταση υποστήριξης ενός πραγματικού αρχιτεκτονικού έργου που κινείται υβριδικά ανάμεσα στην εκπαιδευτική διαδικασία, από την οποία ουσιαστικά αποστασιοποιείται με κριτικές διαθέσεις, και τον επαγγελματικό χώρο που οραματίζεται να επαναπροσδιορίσει σε νέα βάση και με νέα δεδομένα.

Οι διπλωματικές εργασίες διακατέχονται από μιά διπλή αυτονομία, μοναξιά θα λέγαμε, λειτουργώντας ως ενεργό ασυνείδητο και προς τις δύο πλευρές, συνιστώντας έτσι μία συνθήκη επαναπροσδιορισμού και εξέλιξης και των δύο. Μέσα απο αυτές ο επαγγελματικός χώρος εκφέρεται ως ασυνείδητο της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά και αντίστροφα.

Η αξιολόγηση και επιβράβευση των εργασιών αυτών δεν επιδιώκει να υποκαταστήσει την ακαδημαϊκή διαδικασία, ούτε και να δημιουργήσει ένα ιδεολογικό μηχανισμό ανάδειξης νέων ταλέντων. Αντίθετα, προσπαθεί να καταγράψει και να αξιοποιήσει την ιδιαίτερη αυτή συνθήκη αρχιτεκτονικού έργου και μέσα από αυτή να αποκαλύψει νέες διαδικασίες σχεδιασμού και διαλόγου.

Στόχος δεν είναι να επιβραβευθεί ούτε ο πρόωρος επαγγελματισμός ταλαντούχων σπουδαστών αλλά ούτε και το στυλ του επιβλέποντα καθηγητή που καμιά φορά αποτυπώνεται ανάγλυφα στο σπουδαστικό έργο. Ούτε βέβαια και η, συχνά καμουφλαρισμένη, έλλειψη επίβλεψης .... "δεν είναι κακό...συνέχισε.." (κοινότυπη οδηγία διδασκόντων προς διδασκομένους).

Στην σημερινή συγκαιρία, στην εποχή της μεγάλης κρίσης των εικόνων και των ιδεών, το ώριμο σπουδαστικό έργο δεν αποτελεί πλέον παράγωγο του επίσημου αρχιτεκτονικού λόγου (παιδεία ή επάγγελμα) ούτε καν συμπληρωματικό του. Απλώς στέκεται κριτικά προς αυτόν, ως μια νέα, μη-ελεγχόμενη συνθήκη αυτομόρφωσης και πολλαπλής αναζήτησης γνώσης, που αξίζει κανείς να αναδείξει και να επιβραβεύσει με τους όρους και τους προβληματισμούς που αυτή η ίδια θέτει.

Οι νέες μορφές οφείλουν να αναζητηθούν πέρα από κάθε στερεότυπο, προσγειωμένης ή φαντασιωτικής, αρχιτεκτονικής. Να εντοπισθούν σε προτάσεις που διευρύνουν τον σχεδιαστικό προβληματισμό προς όλες τις κατευθύνσεις. Σε προτάσεις με πρωτότυπες κατασκευαστικές επινοήσεις και εμπεριστατωμένες εννοιολογικές προσεγγίσεις. Σε προτάσεις ιδιαίτερων σχεδιαστικών ικανοτήτων, με οξυδερκή σύλληψη σε μικρή και μεγάλη κλίμακα.

Δεν είναι λοιπόν κακό.. είναι καλό!...Συνέχισε!

 

Άντα Δαμαλά

Για να μπορέσει κανείς να κρίνει τις σπουδαστικές διπλωματικές εργασίες θα πρέπει να συνειδητοποιήσει τον διπλό (συχνά αντιφατικό) χαρακτήρα τους, ότι αποτελούν δηλαδή αφ'ενός μεν συγκροτημένη αρχιτεκτονική δημιουργία και πρόταση, αφ'ετέρου δε μέρος (τελικό στάδιο) της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Οι σπουδαστικές αυτές εργασίες εκπονούνται ακριβώς στο μεταίχμιο, στο τέλος και ως απαύγασμα της όλης εκπαίδευσης του σπουδαστή-αρχιτέκτονα και λίγο πριν αυτός αποκοπεί από τον ομφάλιο λώρο του Πανεπιστημίου και σταθεί μόνος και υπεύθυνος δημιουργός στον επαγγελματικό στίβο.

Η ωριμότητα του κάθε φοιτητή, συνεπώς και της διπλωματικής του, είναι μια συνισταμένη πολλών παραγόντων, όπως η προσωπικότητα, τα πρότυπα του οικογενειακού και κοινωνικού περιβάλλοντος, η επιρροή ή και επιβολή κατευθυντήριων γραμμών από διδάσκοντες ή και Σχολες, κλπ, οι οποίοι άλλοτε είναι διακριτοί και άλλοτε υπολανθάνουν στην εργασία.
Εκείνο όμως που έχει αξία και που ζητείται να καταδειχθεί από τους επίδοξους νέους δημιουργούς είναι να μπορούν να συνδυάζουν στη διπλωματική τους δύο βασικούς άξονες που χαρακτηρίζουν και διαφοροποιούν τον Αρχιτέκτονα, δηλαδή :
α. την ελευθερία στη σκέψη, την ικανότητα της γέννησης ιδεών, τον εντοπισμό και επίλυση κρίσιμων προβλημάτων, την κατανόηση της δύναμης της δημιουργίας, την κριτική στάση απέναντι στα έργα και τις τάσεις της αρχιτεκτονικής υπό την ευρεία έννοια, και την διατύπωση τεκμηριωμένου προσωπικού λόγου
β. την εφαρμοσιμότητα των προτάσεων, την αντίληψη του εφικτού, την συνθετική κατασκευαστική σκέψη, την εξεύρεση και διερεύνηση των υλικών και των τρόπων τους, την επίγνωση των δομών των ικανών και αναγκαίων για να παραχθεί ο χώρος που συνέλαβε η φαντασία, και τέλος την συναίσθηση ότι το ουσιαστικό προϊόν της αρχιτεκτονικής είναι το υλοποιημένο έργο, που καλείται να βιώσει ο εκάστοτε χρήστης.

Μια επιπλέον λοιπόν κρίση των διπλωματικών εργασιών, εκτός και μετά την Σχολή, έρχεται ως μια ακόμα διαδικασία επέκτασης και συνέχισης του διαλόγου, που οφείλει να αναπτύσσεται επάνω σε αυτές τις εργασίες, με ένα πιο δημοσιοποιημένο τρόπο που σίγουρα εμπλουτίζει και συμπληρώνει τα κριτήρια αξιολόγησης του αρχιτεκτονικού έργου.
Από την άλλη πλευρά, ίσως οι «καταξιωμένοι» αρχιτέκτονες που συχνά «κτίζουν» με τις παρωπίδες της εσαεί επιβεβαίωσης τους, να έχουν ανάγκη από τέτοιους διαλόγους, που εμπεριέχουν εν δυνάμει το δικαίωμα (ως θείο δώρο) της ανατροπής και της σύγκρουσης, με άξονα πάντα το αρχιτεκτονικό έργο.

 

Δέσποινα Γουναροπούλου

Θα μπορούσε να δει κανείς την διπλωματική εργασία ως μια άνω τελεία σε μια πορεία μάθησης, εξάσκησης, δημιουργίας και έρευνας.

Ως προσπάθεια για μια όσο το δυνατόν «ολοκληρωμένη» γραφή, μια θέση, μια στάση απέναντι σε ένα θέμα.

Το θέμα το επιλέγουμε εμείς.
Το μονοπάτι προσέγγισης, το επιλέγουμε εμείς.
Το εύρος ανάλυσης, επίσης.
Τα στοιχεία που θα φωτίσουμε με την έρευνα και την επιμονή μας, τα επιλέγουμε εμείς.

Όμως...
Μήπως η αντίληψη του θέματος δεν μπορεί παρά να κινηθεί μέσα στα ήδη καθορισμένα «κοινωνικά» όρια για το συγκεκριμένο θέμα?
Μήπως η προσέγγιση ακολουθήσει ένα γνώριμο μονοπάτι, όπου η διαδρομή είναι λίγο ως πολύ γνωστή?
Μήπως το εύρος ανάλυσης είναι δίκοπο μαχαίρι και η μακροσκοπική ματιά απομακρύνει από την εστίαση ενώ η μικροσκοπική πολώνει και αποσυνδέει από την γενικότερη εικόνα?

Σημασία έχει πως η κάθε θέση μπορεί να είναι καινούργια, ανεξάρτητα από τα συστατικά και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, αν είναι γνωστά η ξαναχρησιμοποιημένα.
Αυτό που μετράει είναι η πρόθεση να φωτίσεις τις κρυφές πτυχές ενός θέματος με αλήθεια, χωρίς φόβο, με επιμονή και διάθεση επαναπροσδιορισμού της πορείας ανά πάσα στιγμή.
Τελικά,
«Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν.»

Για να δούμε λίγο τα πράγματα μέσα από τα μάτια αυτών που δημιούργησαν αυτά που θα δούμε...

 

Πρόδρομος Νικηφορίδης

Το 1981, φοιτητής στην αρχιτεκτονική σχολή της Τουλούζης , όπως και οι υπόλοιποι συνάδελφοι μου έπρεπε να αποφασίσω για το θέμα της διπλωματικής μου εργασίας.
Επηρεασμένος από τον Aldo Rossi και το βιβλίο του «Η αρχιτεκτονική της πόλης» ξεκίνησα μία έρευνα για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Προσπάθησα να συγκεντρώσω υλικό για μία πόλη που παρουσίαζε ιδιαίτερο ενδιαφέρον, μία πόλη 2300 ετών. Δυστυχώς εκείνη την εποχή αυτό το θέμα δεν είχε καμία απήχηση στην αρχιτεκτονική σχολή της Θεσσαλονίκης. Το θέμα της πόλης και η αρχιτεκτονική της ήταν αποκλειστική αρμοδιότητα των αρχαιολόγων. Το δεδομένο αυτό δεν με επηρέασε αρνητικά, το αντίθετο θα έλεγα. Δεν μπορούσα να αντιληφθώ πως θα μπορούσε κάποιος να δημιουργήσει σε μία πόλη που δεν «γνώριζε». Επέλεξα τον ιστορικό άξονα της Αριστοτέλους που είχε σχεδιάσει ο γάλλος αρχιτέκτων Ernest Hebrard, ο οποίος δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Το 1996 ο Οργανισμός Θεσσαλονίκη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης προκήρυξε σε συνεργασία με την U.I.A. (Union International des Architectes) διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για τον ανασχεδιασμό του μνημειακού άξονα της Αριστοτέλους. Πάνω από 100 συμμετοχές από 24 χώρες του κόσμου με ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις. Η διεθνής κριτική επιτροπή απένειμε το Α΄Βραβείο σε ελληνική ομάδα. Τα θέματα αυτά δεν ήταν πλέον ταμπού και οι αρχιτέκτονες είχαν αρχίσει να ενδιαφέρονται και για την ιστορική πόλη.
Μία διπλωματική εργασία αποτυπώνει τους προβληματισμούς και τις σκέψεις του φοιτητή, αποκαλύπτει τις ανησυχίες, την πρόθεση για πειραματισμούς αλλά και τα όρια του υποψήφιου αρχιτέκτονα. Αποτελεί το κρίσιμο σημείο μετάβασης από την εκπαίδευση στο επάγγελμα.
Η επιλογή του θέματος, είναι ενδεικτική των προθέσεων για αναζήτηση και προβληματισμό.
Με δεδομένο τα κεκτημένα των σπουδών του ο υποψήφιος οφείλει να προχωρήσει με διάθεση αμφισβήτησης, να δοκιμάσει και διερευνήσει νέους δρόμους, να τολμήσει, να αποτύχει και να ξεκινήσει μία νέα προσπάθεια.
Βέβαια, δεν αρκεί αυτό να συμβεί μία φορά. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο ο υποψήφιος αρχιτέκτονας θα συνεχίσει ν' αντιμετωπίζει με το ίδιο κριτικό βλέμμα, με την ίδια κριτική σκέψη και με διάθεση δημιουργικής διαδικασίας ότι κληθεί να μελετήσει στη μετέπειτα πορεία του.

 

Υπεύθυνος θεματικής ενότητας:

Μανώλης Αναστασάκης, Σύμβουλος έκδοσης GRA

Επιμέλεια:

Βασίλης Μιστριώτης, Διευθυντής Σύνταξης GRA

Μανώλης Οικονόμου, Υπεύθυνος Σύνταξης GRA

 

Για περισσότερες πληροφορίες : 210 3636631 ή info@greekarchitects.gr