(130.11) Κυπριακή Βιβλιοθήκη στην εντός των τειχών πόλη της Λευκωσίας

Φοιτητής :  Θρασύβουλος Καραγιάννης
Επιβλέπων Καθηγητής: Κώστας Μωραΐτης
Σύμβουλος καθηγητής: Κώστας Καραδήμας
Σχολή: Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π.
Ημερομηνία παρουσίασης:  25/11/2011


Σύντομη περιγραφή
Ο φοιτητής επαναδιαπραγματεύεται όχι μόνο την έννοια και τους σκοπούς της βιβλιοθήκης του σήμερα και του αύριο, αλλά και τον τρόπο ύπαρξής της μέσα στο σύγχρονο αστικό τοπίο. Πως μέσα από τη μετάλλαξη της βιβλιοθήκης μπορεί να αλλάξει το σύγχρονο αστικό τοπίο, να διατηρηθεί και να ενισχυθεί η μνήμη ενός ιστορικού χώρου, την ίδια στιγμή που εξελίσσεται ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε, λαμβάνουμε, αλλά και δημιουργούμε τη γνώση .   

Κείμενο περιγραφής
Η οδός Διονύσου, ένας έρημος δρόμος στην καρδιά της μέχρι πρόσφατα παραμελημένης ιστορικής πόλης της Λευκωσίας, στο όριο της γραμμής κατάπαυσης τους πυρός, γίνεται το πεδίο σύγκρουσης ανάμεσα στις διαφορετικές χρήσεις γης που διεκδικούν την περιοχή και την αντίστοιχη δίοδο εντός των παλιών ενετικών τειχών. Εμπόριο και διοικητικές χρήσεις εκδιώκουν το μουσουλμανικό από την περιοχή την ίδια στιγμή που στην υπόλοιπη πόλη οι περιοχές με τις αντίστοιχες πύλες έχουν ήδη κατανεμηθεί ανάμεσα στην Εκκλησία, την κατοικία και το εμπόριο.

Στα πλαίσια της διπλωματικής εργασίας, ο φοιτητής αρχιτέκτονας λαμβάνει τη δική του θέση σε αυτή τη μάχη προσπαθώντας να επηρεάσει την έκβασή της, επεμβαίνοντας με τη δική του πρόταση. Μια πρόταση που φιλοδοξεί να εισάγει τις σπίθες για την επαναφορά του πολιτιστικού στοιχείου στην παλιά πόλη, ώστε το στοιχείο να επηρεάσει τον τρόπο που οι υπόλοιπες χρήσεις αναπτύσσονται και πυκνώνονται γύρω του. Με μια νέα Κυπριακή Βιβλιοθήκη. Όχι άγνωστη σαν παρουσία στην παλιά πόλη, αλλά παντελώς παραμελημένη και διάσπαρτη σε μικρά κτήρια εντός των τειχών.

Η ίδια η Βιβλιοθήκη, προσπαθώντας να ανακαλύψει ξανά το ρόλο της σε ένα (ψηφιακό) κόσμο υπερπροσφοράς πληροφορίας, μετακινείται  από ένα εσωστρεφή βιβλιοκεντρικό χαρακτήρα σε ένα εξωστρεφή ανθρωποκεντρικό. Στηριζόμενη στην ύπαρξή της σα φυσική οντότητα στον χώρο, προσφέρει ένα περιβάλλον στο οποίο ο άνθρωπος να υπάρξει, όχι μόνο σαν αποδέκτης πληροφορίας αλλά και σαν φορέας της. Η βιβλιοθήκη γίνεται πόλος που έλκει τον άνθρωπο στην απόκτηση γνώσης μέσω της συναναστροφής και του διαλόγου. Γνώσης, όχι μόνο με τη μορφή πληροφορίας που μεταδίδεται λεκτικά, αλλά και με τη μορφή συμπερασμάτων που εξάγονται μέσα από το διάλογο. Έτσι η σύγχρονη βιβλιοθήκη πυροδοτεί τη δημιουργία καινούργιας γνώσης και ακόμα περισσότερο τη διάθεση για καινούργια γνώση.

Η πόλη γίνεται ενεργό μέλος της βιβλιοθήκης και αντιστρόφως. Τα παλιά κτήρια στο επίπεδο του δρόμου λαμβάνουν όλες τις λειτουργίες που έχουν να κάνουν με την ανθρώπινη αλληλεπίδραση. Αίθουσα διαλέξεων, καφετέρια με αναγνωστήριο, βιβλιοπωλείο, πλατεία γεγονότων και δραστηριοτήτων, την ίδια στιγμή που τα ασύρματα δίκτυα της βιβλιοθήκης επιτρέπουν τη σύνδεση σε αυτά, όσο βρίσκεται κανείς στην ακτίνα δράσης της βιβλιοθήκης, και την περιήγηση στο ψηφιακό της υλικό. Ο διαβάτης κατά τη βόλτα του μέσα στην πόλη βρίσκεται στην καρδιά της λειτουργίας της βιβλιοθήκης, στο ενεργό της κέντρο, χωρίς να χρειαστεί να κάνει την επιλογή να εισέλθει ο ίδιος στον χώρο. Οι χώροι παρουσιάζονται κατά την κίνηση μέσα στην πόλη, την ίδια στιγμή που ένα παιχνίδι με την έννοια του ορίου των κτηρίων, επιτρέπει στον οποιονδήποτε να κινείται κυριολεκτικά μέσα και έξω από τους ισόγειους χώρους της βιβλιοθήκης. Η βιβλιοθήκη γίνεται πλέον μέρος της βιωματικής εμπειρίας της περιδιάβασης μέσα από την παλιά πόλη.

Το κτήριο που υπερίπταται του χώρου είναι αυτό που θα αναγνωρίζαμε σαν τη "θήκη-βιβλίων" και στην οποία κανείς πλέον μπορεί να μεταβεί εφόσον η περιέργειά του ή η δίψα του για περισσότερη γνώση τον ωθήσουν εκεί, μέσω μιας ράμπας. Το ίδιο το κτήριο οριοθετεί την περιοχή ενεργείας της βιβλιοθήκης από κάτω του, την ίδια στιγμή που σηματοδοτεί την παρουσία της Κυπριακής Βιβλιοθήκης, του κύριου φορέα του πνευματικού έργου και κληρονομιάς της νήσου, στην πόλη. Παρόλο που το ίδιο το κτήριο αποτελεί τοπόσημο, και οφείλει να αναγνωρίζεται ως τέτοιο, δεν προσγειώνεται σαν κάτι ξένο μέσα στην πόλη (όσο κι αν από ψηλά μοιάζει να το κάνει), παρά γεννιέται μέσα από την εμπειρία της κίνησης και τη φύση της ίδιας της πόλης. Ο όγκος υποχωρεί από τα μέτωπα του δρόμου, με τρόπο που ο διαβάτης σε καμιά σχεδόν περίπτωση δεν το βλέπει από μακριά, παρά μόνο όταν στέκεται σχεδόν από κάτω, χωρίς επομένως να νιώθει να ασφυκτιά και να καταπλακώνεται από το μέγεθος του κτηρίου. Αντιθέτως, κατά την βόλτα κανείς βλέπει μόνο τις όψεις των παλιών κτηρίων, μέρος της ιστορίας και της γνώριμης κλίμακας της εντός των τειχών Λευκωσίας.

Πάνω από την ίδια την οδό Διονύσου ανοίγεται ένα αίθριο που επιτρέπει την οπτική επικοινωνία του δρόμου με το εσωτερικό της Βιβλιοθήκης υπενθυμίζοντας πως ο δρόμος αποτελεί ενεργό μέρος της και λειτουργεί σαν πρόσκληση για το εσωτερικό της.

Το ίδιο δε κτήριο, με την εκτεταμένη χρήση σκουρόχρωμων περσίδων στις όψεις λειτουργεί σε 2 επίπεδα. Την ίδια στιγμή, που στους χρήστες εντός του κτηρίου προσφέρει μια επιδερμίδα που επιτρέπει τη θέα προς την πόλη, με ταυτόχρονη ηλιοπροστασία, για τους διαβάτες του δρόμου που κοιτάζουν από χαμηλά προσφέρει μια σκούρα επιφάνεια πίσω από τα παλιά ανοιχτόχρωμα πωρολίθινα κτήρια, αναδεικνύοντας τα, με τρόπο παρόμοιο του negative painting στη ζωγραφική.

Πέραν αυτού, ο χώρος που περιγράφεται σαν "Ελεύθερος χώρος ψηφιακής πρόσβασης και
Χώρος συνεχούς μεταβλητότητας", ανυψώνεται για να αποκαλύψει από κάτω του την πλατεία γεγονότων, την καρδιά  της δραστηριότητας της βιβλιοθήκης μέσα στην πόλη.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.