(145.11) Επέμβαση ανάπλασης στην κεντρική πλατεία του Σοχού

Φοιτητής : Μπουγιούκλης Γεώργιος
Υπεύθυνοι καθηγητές : Πρέπης Αλκιβιάδης, Νομικός Μιχαήλ, Δούση Μαρία, Βασιλειάδης Ιωάννης
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ημερομηνία παρουσίασης: Φεβρουάριος 2011

Σύντομη περιγραφή
Στόχος της διπλωματικής ήταν  ο επαναπροσδιορισμός των ορίων, η παραγωγή ενός διαδραστικού περιβάλλοντος, η δημιουργία ενός ζωντανού χώρου που ανακαλεί μνήμες, κάνει αναφορές στην τοπική αρχιτεκτονική, μέσα από μια σύγχρονη σχεδιαστική διάλεκτο.

Κειμενο
Με την επέμβαση ανάπλασης της πλατείας του Σοχού έγινε μία προσπάθεια σύνθεσης όλων των ετερόκλητων στοιχείων της περιοχής γύρω από το κεντρικό ζωντανό μνημείο, τον Ι.Ν Αγίου Γεωργίου. Στην παρούσα εργασία έγινε μία προσπάθεια ανάπλασης της κεντρικής πλατείας του Σοχού όπου δεσπόζει ένα ζωντανό μνημείο ο Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου.

Πρόκειται για μια περιοχή της υπαίθρου, που υπέστη σημαντικές μεταβολές όσον αφορά τη σχέση της με το φυσικό περιβάλλον, τα όρια με τον οικισμό. Πέραν των γενικών μετασχηματισμών παρατηρήθηκαν αλλαγές (τυπολογικές, δομής, κατασκευαστικές) και στα επιμέρους στοιχεία του χώρου. Δημιουργήθηκε έτσι, προσθετικά, ένα ανενεργό περιβάλλον στο κέντρο του οικισμού.

Αρχικά έγινε η συλλογή των ιστορικών στοιχείων για τον οικισμό και τα επιμέρους κελύφη, έπειτα η ανάγνωση των χωρικών σχέσεων και η ανάλυση με σκαριφήματα δομής, το οποίο βοήθησε αρκετά στην συνθετική διαδικασία.

Η κεντρική ιδέα της επέμβασης  βασίστηκε στον επαναπροσδιορισμό των ορίων που υπάρχουν στο χώρο, στην ανάδειξη της δομής που απορρέει από το κεντρικό μνημείο, τον Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου, καθώς επίσης και τον πλάτανο.

Η δυναμική που προϋπήρχε στην περιοχή με την εισροή του φυσικού εδάφους μέχρι τον Ι. Ναό, επιδιώχθηκε να ανακληθεί με έναν τεχνητό τρόπο, με κάποιες αιχμηρές μορφές, αναλυματικούς τοίχους, που στην ουσία θα αναπαρήγαγαν αφ' ενός το φυσικό έδαφος, με τεχνητό τρόπο, αφ' ετέρου θα συγκρούονταν με τα υπάρχοντα όρια.

Δεν επιδιώχθηκε μία υπερβολή των μορφών καθώς αυτά είναι ταυτόχρονα δομικά στοιχεία των υπόσκαφων χώρων, αναλυματικοί τοίχοι, ενώ στο επίπεδο του εδάφους γίνονται στοιχεία που μπορούν να χρησιμεύσουν ως καθιστικά ως ράμπες για παιχνίδι, πατίνια κ.τ.λ. Συνεπώς έγινε η προσπάθεια να μορφώνουν με αυτόν τον τρόπο ένα διαδραστικό περιβάλλον καθορίζοντας ταυτόχρονα πορείες και χώρους στάσης.

Αυτό το δυναμικό στοιχείο έρχεται να συνδιαλλαγή με την τάξη, την κανονικότητα και την αρμονία που απορρέει από τη δομή της εκκλησίας. Γι αυτό το λόγω το επίπεδο του αυλείου χώρου της εκκλησίας οργανώθηκε με έναν κάνναβο που εξέρχεται από τον ναό φέροντας τον ρυθμό των υποστυλωμάτων. Διασπάται μόνο προς την περιοχή όπου δεσπόζει ο πλάτανος και στα γύρω όρια του χώρου.

Σε όλες τις κλίμακες, επιδιώχθηκε να έχουμε την συνδιαλλαγή μεταξύ ορισμένων διπόλων: Κάνναβος-  ελεύθερες χαράξεις, κανονικότητα- αταξία, φως- σκοτάδι, πέτρα- χυτό υλικό, σύγχρονο- παλαιό.

Προκειμένου να αναπαράγουμε έναν λειτουργικό χώρο απαιτούνταν και η επέμβαση στα επιμέρους στοιχεία, στην αποκατάσταση και επανάχρηση ορισμένων εξ αυτών, στη δημιουργία επιμέρους χώρων για τις ανάγκες του Ι. Ναού, όσο και των δημόσιων δραστηριοτήτων. Έτσι γύρω από τον Ι. Ναό Αγίου Γεωργίου σχεδιάσθηκαν μια αίθουσα πολ/πλων χρήσεων, το γραφείο του ιερέως, επανασχεδιάστηκε το υπαίθριο παρεκκλήσι.

Συγκεκριμένα έγιναν επεμβάσεις και στον Ι. Ναό αποτέλεσμα μελέτης των τυπολογιών και των μετασχηματισμών που κατά καιρούς λάμβανε. Έτσι στη ζώνη του γυναικωνίτη δημιουργήθηκε ένας μικρός εκθεσιακός χώρος που αναφέρεται τόσο στην εκκλησία όσο και στο δημόσιο χώρο, ενώ στη στάθμη του ισογείου ένας σκιερός ημιυπαίθριος χώρος στη θέση του πρόναου, ένας μεταβατικός χώρος μεταξύ πλατείας εκκλησίας. Ταυτόχρονα ένα πλήθος επιμέρους κατασκευών ήλθαν να πλαισιώσουν τη σχεδιαστική  πρόταση (κηροποιείο, καφενείο, στάση κτελ, περίπτερα, αστικός εξοπλισμός).

Παράλληλα, έγινε μέριμνα για την ανάπλαση των περιμετρικών της πλατειάς μετώπων και επικεντρωθήκαμε σε τρία επίπεδα (Συνέχεια χώρων, Ανάπλαση όψης, Συμπλήρωση κτιριακού κελύφους).

Όσον αφορά το έδαφος οδηγηθήκαμε στη συνδιαλλαγή της ομαλής κλίσης στη ζώνη των δρόμων, με τις ραμπόσκαλες στο υπόλοιπο πλατό (προσπαθώντας να ανακαλέσουμε την παραδοσιακή αρχιτεκτονική). Υπήρξε βέβαια κάπως ασυναίσθητα , η πρόθεση για τη δημιουργία ενός ανάγλυφου που θα αναπαρήγαγε με τεχνητό τρόπο τις «νοητές» φυσικές υψομετρικές καμπύλες, επιλογή που οδήγησε σε αρκετά συνθετικά αδιέξοδα.

Τέλος το φυσικό περιβάλλον ως ένα δυναμικό στοιχείο έρχεται να ταράξει τις ισορροπίες καθώς ξεπηδά μέσα από τρύπες στα επίπεδα των πλατωμάτων. Ταυτόχρονα τα δέντρα ως τα κατακόρυφα στοιχεία του χώρου έρχονται να ολοκληρώσουν την εικόνα της περιοχής και να ανακαλέσουν μνήμες από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Ιδιαίτερης σημασίας είναι και το υδάτινο στοιχείο που χαρακτηρίζει την περιοχή του Σοχού με το πλήθος των ρεμάτων που τη διατρέχουν. Αναζητήθηκε, λοιπόν, μία συγκεκριμένη πορεία για το νερό στα ανατολικά. Αυτό ξεκινώντας από το πάνω επίπεδο του πάρκου ακολουθεί τη ροή του ανάγλυφου  βρίσκοντας ξεσπάσματα προς το επίπεδο τις εκκλησίας με κάποιες κρήνες.

Αποτέλεσμα της μελέτης ήταν η παραγωγή ενός  διαδραστικού περιβάλλοντος που αφ' ενός  έθεσε ζητήματα γύρω από την προστασία και την αποκατάσταση των κτιριακών κελυφών, αφ' έτερου παρουσίασε πως τα ετερόκλητα κομμάτια, που ανά τους αιώνες προκύπτουν και μορφώνουν τελικά την περιοχή  του Σοχού, μάλιστα την κεντρική του πλατεία, είναι δύνατον να συντεθούν και να αποδοθούν μέσα από μία σύγχρονη διάλεκτο , ως ένας ενιαίος χώρος όχι ξένος για το περιβάλλον της περιοχής.

Ο ίδιος ο τόπος και η ιστορία του, είναι τα στοιχεία που οδηγούν σε μία ουσιαστική ανάπλαση. Είναι οι αρχές του χώρου, και όχι μονομερώς τα στοιχεία, που οφείλουμε να αναγνώσουμε, να επαναπροσδιορίσουμε και να αποδώσουμε ως ένα νέο περιβάλλον, σεβόμενοι την ιστορία και την τοπική αρχιτεκτονική.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.