(106.12) Μονάδες για (ν) ομάδες

Φοιτητές: Ανδρέου Ελένη, Γεωργούλα Κωνσταντίνα, Παπαγεωργίου Ευδοξία
Επιβλέποντες καθηγητές: Παπαλεξόπουλος Δημήτρης,  Γυπαράκης Γιώργος
Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης:  Ιούλιος 2012

Σύντομη περιγραφή:  Πρόκειται για μία κατασκευή που δύναται να καλύψει την ανάγκη για στέγαση σε περιπτώσεις νομαδικής δραστηριότητας, εκτάκτου ανάγκης ή άστεγων πληθυσμών κ.α. Αποτελείται από δύο μέρη που λειτουργούν τόσο συνδυαζόμενα, όσο και ανεξάρτητα το ένα από το άλλο, μια  μεταλλική κατασκευή που παραλαμβάνει τις κινήσεις ενώ ταυτόχρονα λειτουργεί και σαν χώρος στάσης και τις μονάδες κατοίκησης που αποτελούν τον κλειστό εσωτερικό χώρο κατοίκησης.

Ο άνθρωπος από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του στη γη, προκειμένου να τραφεί, να αμυνθεί και κατ' επέκταση να επιβιώσει, πραγματοποίησε ένα πλήθος μετακινήσεων. Ακολούθησε ένα νομαδικό τρόπο ζωής που υπήρξε γι' αυτόν κανόνας και αποτέλεσε κινητήριο δύναμη της προόδου στο πέρασμα των χρόνων. Όταν, με την ανακάλυψη της γεωργίας, γεννήθηκε η ανάγκη για λιγότερο προσωρινή παραμονή, εμφανίστηκαν οι πρώτοι οικισμοί και στη συνέχεια οι πρώτες πόλεις. Ο κανόνας τώρα πια γίνεται εξαίρεση. Τώρα τη θέση του λαμβάνει η μόνιμη εγκατάσταση σε έναν τόπο. Ακόμα και τότε όμως, είτε για λόγους επεκτατικής πολιτικής, είτε για λόγους εμπορίου, είτε ιδεολογίας, κλπ., πολλοί είναι οι άνθρωποι που συνεχίζουν να πραγματοποιούν ταξίδια και να συνεχίζουν έναν πιο «νομαδικό» τρόπο ζωής. Η ευκολία άλλωστε σήμερα των μετακινήσεων είναι σημαντική καθώς μέσα σε λίγες ώρες μπορεί να βρεθεί κανείς στην άλλη άκρη του κόσμου. Είτε από επιλογή είτε σε πολλές περιπτώσεις από ανάγκη, ο άνθρωπος κινείται συνεχώς και δεν αποκτά κάποιο σταθερό τόπο παραμονής.

Μελετώντας αυτό το φαινόμενο, αποφασίστηκε θέμα της διπλωματικής να αποτελέσει η κινητικότητα. Ομάδες ανθρώπων που για διάφορους λόγους μετακινούνται και έχουν ανάγκη μία προσωρινή εγκατάσταση στον τόπο προορισμού, βρίσκουν λύση σε μία κατασκευή που έχει στηθεί προκειμένου να τους φιλοξενήσει. Πρόκειται για μία δομή που αποτελείται από πολλά μέλη, στήνεται και λύνεται σε μικρό χρονικό διάστημα, μπορεί και μεταβάλλεται μορφολογικά και φέρει μονάδες κατοίκησης, δημιουργώντας μία «κοινότητα» φτιαγμένη από 2 μέρη.

Η αρχική ιδέα προκύπτει με αφορμή τις 'αόρατες πόλεις' του Italo Calvino, και πιο συγκεκριμένα τις 'λεπτές πόλεις', ένα σύνολο αέρινων, νηματοειδών, 'μετέωρων' μορφών, που απαρτίζουν μια ολόκληρη αυτοκρατορία. Η ίδια η κατασκευή σαν μια 'λεπτή πόλη', τόσο μέσα στην πόλη όσο και έξω από αυτή, έρχεται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του πληθυσμού, σαν ένα σύννεφο που ορίζει χώρο εκεί που καμία λειτουργία δεν λαμβάνει χώρα.

Το ένα μέρος της «κοινότητας» αποτελεί μια μεταλλική δικτυωματική δομή, η οποία στήνεται σε οποιοδήποτε σημείο και προσαρμόζεται στο εκάστοτε περιβάλλον, χάρη στην τυποποιημένη και ευέλικτη οικοδομική της που προσφέρει ταυτόχρονα ευελιξία και στη μορφή

Η δομή αυτή συνιστά μια κορδέλα που δημιουργεί επίπεδα και στεγάσεις προκειμένου να γεννήσει ημιυπαίθριους χώρους που ρέουν στο περιβάλλον. Στόχος είναι η ανάπτυξη της δομής σε κλιμακωτά επίπεδα, απομακρυσμένα από το έδαφος, προκειμένου να μην ταράσσονται οι δραστηριότητες που αναπτύσσονται εκεί αλλά αντίθετα να επεκτείνονται στα νέα αυτά επίπεδα και να αντιμετωπίζεται η όλη δομή σαν μία προέκταση του δημόσιου χώρου. Εκεί, στην κορδέλα που ρέει και αναδιπλώνεται, μπορεί κανείς να κινηθεί και να λάβουν χώρα διάφορες δράσεις.

Το άλλο μέρος της «κοινότητας» αποτελούν το πλήθος των μονάδων κατοίκησης που μπορούν να τοποθετηθούν. Αυτές αποτελούν το αμετάβλητο μέρος, μέσα στο κατά τα άλλα ευμετάβλητο περιβάλλον, που έρχεται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του χρήστη για προσωρινή κατοίκηση. Οι διαστάσεις της μονάδας είναι τέτοιες (3.2m x 2.4m) που από τη μία εξασφαλίζουν τον ελάχιστο απαιτούμενο χώρο κατοίκησης ενώ από την άλλη προτρέπουν τον χρήστη να ζήσει έξω από αυτήν. Οι μικρές διαστάσεις της μονάδας αλλά και το αμετάβλητο της δομής της απαιτούν μια ευελιξία και πολυλειτουργικότητα του εσωτερικού χώρου. Αυτό εξασφαλίζεται με λύσεις που επιτρέπουν την εμφάνιση και εξαφάνιση των απαραίτητων επίπλων στο χώρο μέσα από ένα «ξεγύμνωμα» των τοίχων, καθώς αποτελούν ταυτόχρονα έπιπλα αλλά και την εσωτερική επιδερμίδα της μονάδας. Οι οικοδομικές λύσεις που έχουν δοθεί εξασφαλίζουν τη μετάλλαξη του χώρου κατά τη διάρκεια της ημέρας, μια μετάλλαξη που βασίζεται στις λειτουργίες των 3 8ωρων μια μέρας: της εργασίας, της ψυχαγωγίας, του ύπνου.

Κάθε ένα από τα 2 αυτά μέρη της όλης κατασκευής, που στο σύνολο αποτελούν την «κοινότητά», δε σημαίνει πως δε μπορεί να εμφανιστεί και μόνο του στο χώρο. Οποιαδήποτε μονάδα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα διαφορετικό, εναλλακτικό τρόπο κατοίκησης σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου. Από την άλλη, η μεταλλική δομή, όντας επέκταση του δημόσιου χώρου, μπορεί να φιλοξενήσει δραστηριότητές του, από αυθόρμητες συγκεντρώσεις ατόμων μέχρι υπαίθριες εκθέσεις. Έτσι, μπορούμε να κάνουμε λόγο για μια κατασκευή, η μεταβλητότητα της οποίας δεν περιορίζεται μόνο στη μορφή αλλά και στη χρήση, έχοντας τη δυνατότητα να αλλάζει ταυτότητα ανάλογα με τον εκάστοτε χρήστη.

Προκειμένου να παρουσιαστεί η δομή αυτή σε συγκεκριμένο χώρο και να κατανοηθεί η λειτουργία της, δόθηκε σαν παράδειγμα η Σχολή Καλών Τεχνών της οδού Πειραιώς. Η σχολή φιλοξενεί συχνά ποικίλες δραστηριότητες, όπως workshops, συμπόσια, εκθέσεις, φεστιβάλ, κλπ., λόγος για τον οποίο θα μπορούσε μια κατασκευή σαν αυτή που προτείνεται να δώσει λύσεις. Θα μπορούσε να φέρει μονάδες κατοίκησης προκειμένου να φιλοξενήσει καθηγητές και φοιτητές για κάποιο χρονικό διάστημα, αλλά και μετά τη φιλοξενία, οι μονάδες θα μπορούσαν να απομακρυνθούν και να χρησιμοποιείται η δομή σαν χώρος εκθέσεων, χώρος υπαίθριας εργασίας ή απλά σαν χώρος ελεύθερης δράσης και ψυχαγωγίας.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.