(137.12) Ανάπλαση παραλιακής ζώνης στην περιοχή των Μεγάρων

Φοιτήτρια: Σακερλή Μαρία
Επιβλέποντες: Κωνσταντίνος Μωραΐτης, Μηνάς Αγγελίδης
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 29 Μαρτίου 2012

Αντικείμενο της διπλωματικής αυτής εργασίας αποτελεί η ανάπλαση της παράκτιας περιοχής της Βαρέας, στα Μέγαρα Αττικής. Πρόκειται για περιαστική περιοχή ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και φυσιογνωμίας.

Τα Μέγαρα είναι μια από τις αρχαιότερες πόλεις της Ελλάδας με οικονομία που στηριζόταν ανέκαθεν στη γεωργία, την κτηνοτροφία, την αλιεία και το εμπόριο. Η παράκτια περιοχή της Βαρέας αντιστοιχεί στο λιμάνι της αρχαίας πόλης, το οποίο με τη βοήθεια των προσχώσεων, που μετέφεραν τα ρέματα που εξέβαλλαν στην περιοχή, πήρε τη σημερινή του μορφή. Στα νεότερα χρόνια, η περιοχή της Βαρέας  αποκόπηκε από τη σύγχρονη πόλη των Μεγάρων από τεχνητά εμπόδια - υπεραστικές (εθνικές) οδούς και σιδηροδρομικές γραμμές (προαστιακός σιδηρόδρομος) - ενώ τις τρεις τελευταίες δεκαετίες γνώρισε μεγάλη οικιστική ανάπτυξη, αρχικά με τη μορφή της παραθεριστικής κατοικίας και στη συνέχεια με τη μορφή της μόνιμης. Ανέκαθεν στην περιοχή της Βαρέας φιλοξενούνταν και πλήθος καλλιέργειες κυρίως φιστικιών και ελιών, οι οποίες υπάρχουν μέχρι και σήμερα.

Η παραλιακή ζώνη, όπου παρεμβαίνουμε, χαρακτηρίζεται γενικά από ήπιο ανάγλυφο με εξαίρεση το λόφο του Παλαιοκάστρου στα ανατολικά, του μοναδικού αρχαιολογικού χώρου της περιοχής, στον οποίο σήμερα σώζεται τμήμα οχύρωσης μεσαιωνικών χρόνων. Χωρίζεται σε επιμέρους τμήματα από τρία φυσικά ρέματα με σημαντικότερο αυτό του Μαυρατζά στα ανατολικά και ένα τεχνητό. Η σημερινή άναρχη ανάπτυξη των χρήσεων γης δημιουργεί προβλήματα στο περιβάλλον, με σημαντικότερο την πίεση που ασκεί η κατοικία στο ευαίσθητο παραλιακό μέτωπο. Το πρόβλημα αυτό επιχειρεί να αντιμετωπίσει η πρόταση της διπλωματικής για πολεοδομική ανασυγκρότηση, προσδιορίζοντας κατάλληλες ζώνες και όρους για την οικιστική επέκταση, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής αειφόρου ανάπτυξης.

Η πρόταση επικεντρώνεται στη διαμόρφωση του υπαίθριου χώρου μέσα από μια οικολογική προσέγγιση και στην απόδοση νέας σημασίας σε υπάρχοντα σημαντικά κτηριακά κελύφη, που σχετίζονται με το γεωργικό παρελθόν της πόλης και την ιστορία της, όπως είναι το κτήριο του Αμπελουργικού Συνεταιρισμού στα ανατολικά. Οι περιοχές του φυσικού ανάγλυφου αναγνωρίζονται και επαναξιολογούνται. Διαμορφώνονται ένας παραλιακός όπως και 'εσωτερικοί' πεζόδρομοι - ποδηλατόδρομοι, οι οποίοι κατασκευάζονται από ένα οργανικό, οικολογικό υλικό, το stabilizer. Προστίθενται ελαφρές κατασκευές, όπως ξύλινα παγκάκια, αναψυκτήρια, περίπτερα σε πλατώματα, ενώ κύρια μεθοδολογικά εργαλεία  σχεδιασμού αποτελούν τόσο η 'δομική' χρήση του πρασίνου όσο και νέα πρότυπα φύτευσης που εντάσσονται οργανικά στις υπάρχουσες καλλιέργειες. Ανασχεδιάζονται οι παρειές του ρέματος Μαυρατζά με πεζόδρομο - ποδηλατόδρομο και φύτευση κατά μήκος του, ο οποίος οδηγεί στην πόλη των Μεγάρων και συνδέει τις δύο περιοχές. Στα πλατώματα, που διαμορφώνονται κατά μήκος του ρέματος σε διάφορα σημεία τοποθετούνται μικρά ξύλινα περίπτερα, τα οποία φιλοξενούν περιοδικά έκθεση των αγροτικών προϊόντων της περιοχής (κρασί, λάδι, μέλι, φιστίκια, αυγά).

Αναδεικνύεται επίσης και ο αρχαιολογικός λόφος του Παλαιοκάστρου, ο οποίος βρίσκεται στα δεξιά του ρέματος Μαυρατζά κοντά στο σημείο εκβολής του, με τη δημιουργία σπειροειδούς πορείας - πεζοδρόμου, που οδηγεί στον αρχαιολογικό χώρο, ενώ στους πρόποδες του λόφου κατασκευάζεται μικρό ξύλινο θέατρο για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Πεζόδρομοι - ποδηλατόδρομοι δημιουργούνται και περιμετρικά του κτηρίου του Αμπελουργικού Συνεταιρισμού, το οποίο βρίσκεται στα αριστερά του ρέματος, ενώ στο μπροστινό τμήμα του, που επικοινωνεί με τον παραλιακό πεζόδρομο, δημιουργείται παραλιακή πλατεία. Μέρος του επίσης μετατρέπεται σε εκθεσιακό χώρο προβολής της ιστορίας του κρασιού της πόλης. Με τον ίδιο τρόπο ανασχεδιάζεται και το μικρότερο ρέμα στα δυτικά της παραλιακής ζώνης.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.