(116.13) Ανάπλαση περιοχής Τελωνείου Καβάλας

Φοιτήτρια: Έλλη Νικολαΐδου
Επιβλέπων καθηγητής: Ν. Καλογήρου
Συνεργάτρια: Ζ. Καρακινάρη
Α.Π.Θ. Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: Σεπτέμβριος 2013

Αντικείμενο της διπλωματικής εργασίας αποτελεί ο επανασχεδιασμός της περιοχής του Τελωνείου Καβάλας, με κύρια συνιστώσα την επανασύνδεσή της με την πόλη, η οποία και θα επιτρέψει τη μετατροπή της σε ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής και της κίνησης του κέντρου. Χάρη στη δημιουργία ενός δικτύου διαδρομών και στάσεων για τους πεζούς, την ανάπτυξη του φυσικού στοιχείου και την αξιοποίηση των κτιρίων, η περιοχή θα αποκτήσει ζωή κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας.

Ανάλυση
Η περιοχή του Τελωνείου βρίσκεται νοτιοανατολικά του κέντρου της πόλης και δυτικά της παλιάς πόλης, ενώ οριοθετείται από το παράλιο τείχος και τη θάλασσα. Αν θεωρήσουμε μάλιστα ότι η παραλιακή ζώνη αποτελεί μία συνεχόμενη βόλτα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η περιοχή του Τελωνείου αποτελεί την κατάληξή της, αποτελώντας ένα από τα λιγοστά αλλά και μεγαλύτερα ανοίγματά της.

Ωστόσο, παρά τις αυξημένες δυνατότητές της, η περιοχή παραμένει ακόμα και σήμερα αποκομμένη από τους κατοίκους της πόλης. Το γεγονός αυτό οφείλεται αφενός στο ότι απουσιάζουν οι διαδρομές για τους πεζούς αλλά και η ύπαρξη πρασίνου και αφετέρου στο ότι τα κτίρια είτε δε φιλοξενούν πλέον κάποια χρήση είτε στεγάζουν υπηρεσίες και επομένως λειτουργούν μόνο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Συγκεκριμένα, το κτίριο του Τελωνείου χρησιμοποιείται πλέον από το ΣΔΟΕ και από το χημείο του κράτους, ενώ το υπόλοιπο τμήμα του παραμένει ανεκμετάλλευτο. Στη συνέχεια, υπάρχει το κτίριο των Λιμενεργατών, ο επιβατικός σταθμός και η αποθήκη-συνεργείο. Τέλος, αναξιοποίητο παραμένει και το παλιό απεντομωτήριο αλλά και οι παλιές αποθήκες.

Ιδέα
Όσον αφορά τις διαδρομές για τους πεζούς, η χάραξή τους προέκυψε από την υπάρχουσα έντονη γραμμικότητα του παλιού τείχους και του μόλου (βλ. διάγραμμα 1), σχηματίζοντας επιμέρους λωρίδες οι οποίες κινούνται παράλληλα αλλά και τέμνονται μεταξύ τους, παρέχοντας μία ποικιλία κινήσεων στους πεζούς (βλ. διάγραμμα 2). Συγκεκριμένα, οι λωρίδες αυτές είναι οι εξής: 1) η διαδρομή η οποία κινείται παράλληλα με το νερό κατά μήκος της παραλίας, 2) η διαδρομή κάτω από το τείχος η οποία συνδέει και την περιοχή με το κέντρο της πόλης, 3) η διαδρομή παράλληλα με το τείχος η οποία συνδέει την περιοχή με την παλιά πόλη αλλά και με το καρνάγιο και 4) η διαδρομή που ενώνει τα κτίρια μεταξύ τους και η οποία παραλαμβάνει την κίνηση από τις υπόλοιπες διαδρομές. Τη λογική των λωρίδων ακολουθεί και ο δρόμος ο οποίος καταλήγει στον επιβατικό σταθμό, αλλά και η φύτευση. Τρεις διαδρομές κατά πλάτος της περιοχής βοηθούν στη σύνδεση των λωρίδων αλλά και στην ενίσχυση της φυγής προς τη θάλασσα.

Όσον αφορά τα κτίρια, από τα έξι κτίρια τα οποία σημειώθηκαν, προτείνεται να διατηρηθούν το κτίριο του Τελωνείου, ο επιβατικός σταθμός  και οι παλιές αποθήκες. Πέρα από το κτίριο του σταθμού το οποίο θα συνεχίσει να εξυπηρετεί την επιβατική κίνηση, τα υπόλοιπα κτίρια θα φιλοξενούν χρήσεις πολιτισμού, αναψυχής και ψυχαγωγίας. Συγκεκριμένα, το κτίριο του Τελωνείου θα μετατραπεί σε έναν πολυχώρο ο οποίος θα φιλοξενεί περιοδικές ή μόνιμες εκθέσεις αλλά και καλλιτεχνικές παραστάσεις περιλαμβάνοντας επίσης και χώρους δημιουργίας για τους καλλιτέχνες, ενώ οι παλιές αποθήκες θα μετατραπούν σε χώρο προβολής και διάθεσης τοπικών προϊόντων καθώς και σε εστιατόριο και καφέ - μπαρ.

Σχέδιο γενικής διαμόρφωσης
Οι λωρίδες αυτές σχηματίζουν στην πράξη τις εξής διαδρομές: 1) τη διαδρομή παράλληλα στο νερό -από κυβόλιθο με αρμό χόρτου-, 2) τη διαδρομή κάτω από το τείχος -από χυτό υλικό με αρμούς- η οποία ξεκινάει από την κεντρική πλατεία και στη συνέχεια κινείται μπροστά από τα υφιστάμενα καταστήματα, για την σκίαση των οποίων δημιουργείται ένα ενιαίο υπόστεγο το οποίο οριοθετεί παράλληλα και τον εξωτερικό τους χώρο^. η διαδρομή αυτή παρέχει και τον απαραίτητο χώρο για τις θέσεις στάθμευσης, 3) τη διαδρομή πάνω στα βράχια -από μεταλλικό σκελετό και ξύλο-, η οποία κινείται σαν μία λεπτή φλούδα παράλληλα με το τείχος έως ότου ενωθεί με την παλιά πόλη, με το καρνάγιο ή με τις υφιστάμενες διαδρομές, πακτωμένη στα βράχια ή στηριζόμενη σε μεταλλικά κεκλιμένα πόδια, προσβάσιμη στο μεγαλύτερο μέρος της και για ΑΜΕΑ και 4) τη διαδρομή που παραλαμβάνει το φόρτο όλων των δραστηριοτήτων -από γρανίτη-, ξεκινώντας από έναν περίοπτο δημόσιο χώρο με επιδαπέδια σιντριβάνια και φωτισμό, και καταλήγοντας σε μία πιο ιδιωτική παραλία στο πίσω μέρος, συνδέοντας παράλληλα και τα κτίρια μεταξύ τους. Οι διαδρομές αυτές συνδέονται με τρεις ξύλινες πλατφόρμες, οι οποίες μπορούν να χρησιμεύσουν και σαν υπαίθριοι συναυλιακοί χώροι. Τη λογική των λωρίδων ακολουθεί και η φύτευση, και ο χαμηλός φωτισμός ο οποίος συνδέει την πλατεία με τον μόλο, αλλά και τα καθιστικά και τα μεταλλικά πλαίσια για την πραγματοποίηση εκθέσεων και στον εξωτερικό χώρο.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.