(139.13) Επαναχρησιμοποίηση υφιστάμενων υποδομών κατοίκησης

Φοιτήτρια: Πρώτου Μαρία
Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Φιλοκύπρου Μαρία
Εκπαιδευτικό Ίδρυμα: Πανεπιστήμιο Κύπρου, Τμήμα Αρχιτεκτονικής
Ημερομηνία Παρουσίασης: 18/5/2013

Περιοχή Μελέτης: Παλιά Πόλη της Λεμεσού

Η παρούσα διπλωματική εργασία ασχολείται με το θέμα της επαναχρησιμοποίησης υφιστάμενων υποδομών. Συγκεκριμένος σκοπός  της, είναι να διερευνήσει πώς η τυπολογία των υφιστάμενων υποδομών κατοίκησης μπορεί να φιλοξενήσει και να εξυπηρετήσει το σύγχρονο τρόπο ζωής.  Το πώς διαφορετικές κοινωνικές συνθήκες ανέπτυξαν συγκεκριμένες υποδομές κατοίκησης και πώς αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν σήμερα. Η ανάλυση καθώς και η πρόταση αφορούν τμήμα της παλιάς πόλης της Λεμεσού, μια ως επί το πλείστον οικιστική περιοχή στην οποία όμως παρατηρείται ασυνέχεια και υποβάθμιση στην κατοίκηση. (εγκατάλειψη παραδοσιακών οικοδομών και συνεχή προσθήκη νέων χρήσεων)

Η αρχική θεωρητική διερεύνηση εστιάζεται στις συναφείς έννοιες της αποκατάστασης, επανάχρησης, διατήρησης, προστασίας και ένταξης καθώς και σε θέματα τυπολογίας. Συγκεκριμένα διερευνώνται οι λόγοι αποκάταστασης και επαναχρησιμοποίησης υφιστάμενων υποδομών, οι τρόποι επαναχρησιμοποίησης μιας υφιστάμενης υποδομής και ο τρόπος ανάπτυξης των τυπολογικών χαρακτηριστικών των οικιστικών μονάδων.

Στη συνέχεια  γίνεται  ανάλυση της τυπολογίας κατοίκησης της περιοχής και γενικότερη ανάλυση της ευρύτερης περιοχής. Είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη οι παρακείμενες περιοχές, τόσο κατά την ανάλυση όσο και κατά τη λήψη αποφάσεων, αφού η δράση σε μία δεδομένη περιοχή θα έχει επιπτώσεις σε παρακείμενή της περιοχή ή ακόμα οι παρακείμενες περιοχές μπορούν να επηρεάσουν τη δράση  στην περιοχή παρέμβασης. Επιπρόσθετα αναλύονται παραδείγματα σύγχρονης κατοίκησης από τον κυπριακό χώρο με σκοπό τη σύγκριση με την παραδοσιακή της  διαδικασία παραγωγής αλλά και χρήσης των χώρων. Επίσης, γίνεται ανάλυση παραδειγμάτων κατοίκησης εκτός του κυπριακού πεδίου.

Τέλος, η σχεδιαστική πρόθεση έχει σκοπό να ανατρέψει τη συνθήκη της ασυνέχειας και υποβάθμισης της κατοίκησης που παρατηρείται στην περιοχή. Έτσι γίνεται πρόταση σε δύο επίπεδα.  Όσον αφορά τις μονάδες κατοίκησης, προτείνονται τρόποι για το πώς, ένας υφιστάμενος χώρος που προέκυψε για την κάλυψη των φυσικών αναγκών (παραδοσιακή αρχιτεκτονική) μπορεί να προσαρμοστεί έτσι ώστε να καλύπτει πλέον τις δραστηριότητες που μπορούν να συμβαίνουν σε ένα χώρο (σύγχρονη αρχιτεκτονική). Στη διαδικασία αυτή προτείνονται λειτουργικές- χωρικές  αναδιαρθρώσεις δηλαδή, που αφορούν το σύγχρονο τρόπο ζωής, και εμπεριέχουν  έννοιες προσαρμοστικότητας και πολυλειτουργικότητας οι οποίες θεωρούνται  πάρα πολύ σημαντικές. Επιπλέον προτείνονται δράσεις όσον αφορά τη  βελτίωση του άμεσου περιβάλλοντος. Τη δημιουργία δηλαδή στην κλίμακα της γειτονιάς κοινόχρηστων χώρων και εγκαταστάσεων που δρουν υποστηρικτικά στη λειτουργία της κατοίκησης και που είναι κατάλληλες για τη συλλογική οικειοποίηση από τους εκάστοτε χρήστες. Επίσης προτείνονται λύσεις  σε μικρότερη κλίματα για τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων των ορίων μεταξύ των κατοικιών. Σημαντική και στα δύο επίπεδα (κλίμακα γειτονιάς και κλίμακα κατοικίας) θεωρείται η επαναφορά της χρήσης της καλλιέργειας. Επαναφορά, αφού όπως θα αναλυθεί σε μεταγενέστερο στάδιο η μορφολογία της περιοχής σχετίζεται με τον τεμαχισμό της γης για τη δημιουργία οικιστιστών τεμαχίων που ακολούθησε τον προγενέστερο τεμαχισμό για τη δημιουργία καλλιεργήσιμων εκτάσεων. Καλλιέργειες προτείνονται σε συλλογικό επίπεδο σε άδεια τεμάχια που βρίσκονται σε αναμονή αλλά και μεμονωμένα στις κατοικίες. Πέρα από τη συσχέτιση των καλλιεργειών με την  προγενέστερη χρήση, οι καλλιέργειες εμπλουτίζουν το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής και βοηθούν στη συντήρηση των χρηστών., προσφέροντας νέα κίνητρα διαβίωσης.

Πιο συγκεκριμένα, στην κλίμακα των μονάδων κατοίκησης, προτείνεται η παραμονή των υφιστάμενων χρηστών ενώ παράλληλα μέσω του γενικότερου σχεδιασμού αναμένεται και η προσέλκυση νέων χρηστών. Λόγω της γειτνίασης της περιοχής με το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου και με χρήσεις που σχετίζονται με τον τουρισμό προτείνεται η φιλοξενία φοιτητών και 'αστικών' τουριστών σε κυκλική χρήση- εναλλαγή από τους μόνιμους κατοίκους. Προτείνεται δηλαδή, ένα είδος συγκατοίκησης στο εκάστοτε τεμάχιο.  Δίνεται έτσι η ευκαιρία για αλληλεπίδραση μεταξύ των διαφορετικών ομάδων χρηστών με διαφορετικό όφελος για τον εκάστοτε χρήστη. Τα σχεδιαστικά ερωτήματα που προκύπτουν από μια τέτοια πρόθεση και στα οποία προτείνονται λύσεις, αφορούν το πώς η κατοικία ανταποκρίνεται στον εκάστοτε χρήστη και πώς ο καθένας από αυτούς μπορεί να διεκδικήσει και να διαμορφώσει- οριοθετήσει το δικό του χώρο στο σύνολο της κατοικίας.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.