(107) archi-PELAGO

Πανεπιστήμιο Πατρών    
Νοέμβριος 2009  
Διπλωματική εργασία:Παπανικολάου Κωνσταντίνος, Σούλος Φωτεινός  
Καθηγητής: Σπανομαρίδης Αθανάσιος 
Ημερομηνία παρουσίασης στο gra: 2010-04-23

Από την εποχή του λίθου έχουμε το πρώτο δίκτυο θαλάσσιων εμπορικών επαφών στον κόσμο στην περιοχή των Κυκλάδων. Η διασπορά των κυκλαδικών νήσων, που ήταν πλούσια σε μάρμαρο, χαλκό, άργυρο και χρυσό μάζεψε πολύ κόσμο από την ηπειρωτική Ελλάδα και ήδη από την εποχή του χαλκού [3η χιλιετία π.Χ.] έχουμε τον πρώτο κυκλαδικό πολιτισμό. Τα περισσότερα νησιά πλέον κατοικούνται.  Το φυσικό κάλος και οι ιδανικές προϋποθέσεις που διέθεταν τα νησιά, οδήγησαν στον ακμασμό στην κεραμική, γλυπτική και στο εμπόριο. Κατά την Μεσοκυκλαδική περίοδο [1700π.Χ] αναπτύχθηκε η επονομαζόμενη κυκλαδική πόλη που μετατράπηκε σε πόλης κράτος κατά τους Σκοτεινούς αιώνες. Η σπουδαιότητα της ύπαρξης τους για την ναυσιπλοΐα οδήγησε σε πολλές μάχες από τους αρχαιότατους χρόνους. Αποτέλεσαν κτήμα των Ρωμαίων αλλά και των Φράγκων. 

Σήμερα, με μόνιμους κατοίκους πάνω από 1.000.000, αποτελούν έναν από τους πιο τουριστικούς τόπους της Ελλάδας, που τον επισκέπτονται εκατομμύρια επισκέπτες από όλων τον κόσμο κάθε χρόνο. Πολλές από τις περιοχές των Κυκλάδων έχουν οριστεί προστατευόμενες για το φυσικό και ζωικό τους κάλλος. Παρόλα αυτά, πολλοί από τους μόνιμους κατοίκους βλέπουν τα νησιά να ερημώνουν, αφού η ανάγκη της αστικής πόλης και η έλλειψη παροχών και διευκολιών κάνει την ζωή τους δύσκολη σε πολλούς τομείς. Τα νησιά πλέον έχουν μοναδικό εξαγόμενο προϊόν τον τουρισμό, και αυτό μονάχα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Παλαιότερες συνήθειες που απέφεραν κέρδη και κόσμο στα νησιά, όπως η κτηνοτροφία, η δημιουργία με ντόπια υλικά και άλλα έχουν πτωτική τάση.

Η πρόταση βασικό στόχο έχει να τονώσει την περιοχή των Κυκλάδων μέσω ενός συστήματος επεμβάσεων που θα σέβεται την ιστορία και την φυσική ομορφιά. Το σύστημα αυτό διατρέχει περιοχές με σκοπό την ενδυνάμωση τους σε 3 βασικούς άξονες, τις μεταφορές, τον τουρισμό και την ενέργεια, πάντα όμως προσαρμοσμένο στις εκάστοτε ανάγκες της κάθε υποπεριοχής.

Εστιάζουμε στο κεντρικό τμήμα του, εκείνο που περιτριγυρίζεται από τα νησιά της Πάρου, Νάξου, Μυκόνου, Δήλου και Ίου όπου αναλύουμε την υπάρχουσα κατάσταση και τις ανάγκες της περιοχής και προτείνουμε στο νότιο τμήμα του, ένα νησί μεταφορών, το οποίο εφάπτεται στο βόρειο τμήμα της  Ίου, ενισχύοντας τις νότιες Κυκλάδες με περισσότερες και πιο ευέλικτες ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συνδέσεις, εντάσσοντας παράλληλα τις Κυκλάδες στον παγκόσμιο χάρτη με την νέα αυτή αεροπορική πύλη. Η ενέργεια εκφράζεται τοπικά σε δύο τμήματα του τοπογραφικού. Την μία με την μορφή ενός πλωτού αιολικού πάρκου και την άλλη με την μορφή των πέλαμις. Τέλος, στο βόρειο τμήμα, στο σημείο που ο πυθμένας πλησιάζει περισσότερο την στάθμη της θάλασσας, προτείνεται ένα νησί που προσφέρει χώρο για αθλητικές και ακαδημαϊκές δραστηριότητες.

Οι υποδομές που προτείνονται είναι επαρκείς για να φιλοξενήσει μεγάλα αθλητικά γεγονότα, όπως τους Μεσογειακούς αγώνες, προσφέροντας επιπλέον τουρισμό στις Κυκλάδες. Το νησί αυτό λειτουργεί ως μία σύγχρονη Δήλο, αφού όπως η αρχαία Δήλος λειτούργησε ως το πρώτο πολύ πολιτισμικό κέντρο παγκοσμίως, έτσι και το Αιγείον έρχεται να ενώσει  τους λαούς με το τελευταίο συνδετικό στοιχείο που μας έχει απομείνει, εκείνο του αθλητισμού. Το πρωταρχικό του σχήμα, προήλθε από κανάβους που δημιουργήθηκαν με προσανατολισμό, ίδιο με εκείνον του αρχαίου σταδίου της Δήλου. Απλοποιώντας την έκταση και τα όρια της Δήλου, μέσα σε αυτόν τον κάναβο, οδηγούμαστε στις βασικές χαράξεις του νησιού.

Παραπλεύρως του νησιού αυτού, τοποθετείται, ενταγμένο σε δικό του κάναβο, για την βέλτιστη αξιοποίηση των μεγάλων κυμάτων μία «φάρμα» πέλαμις. Ενώ, κάτω από την Πάρο και την Νάξο, τοποθετούμε ένα άλλο σύστημα κανάβου με ανεμογεννήτριες, πλωτού τύπου, που τοποθετήθηκαν στο συγκεκριμένο σημείο ώστε να είναι αθόρυβες στα νησιά και να μην προσβάλλουν το φυσικό τοπίο. Ο τρόπος διάταξης των πηγών αυτών είναι τέτοιος ώστε να μπορούν να αυξηθούν η να μειωθούν αναλόγως με τις ανάγκες της κάθε περιόδου.

Η ιστορία έρχεται να επηρεάσει το σχεδιασμό του νέου νησιού μεταφορών. Στο βόρια τμήμα της Ίου βρίσκεται το σημείο τάφου του Ομήρου. Με κύριο άξονα που διαπερνάει το σημείο αυτό αλλά και εκείνο που δημιουργείται από τις ακραίες αποστάσεις της Ίου με γνώμονα το τοπογραφικό, το νησί αποκαλύπτεται από μόνο του με σχήμα καθαρό και δυναμικό σαν την βελόνα της πυξίδας κοιτώντας τον βορρά. Το πρώτο δένδρο το οποίο έρχεται και ριζώνει στην νέα αυτή γη είναι αυτό στο οποίο φωλιάζοντας όλες οι λειτουργίες του νησιού. Η κεντρική ρίζα του είναι η γέφυρα που συνδέει το νησί αυτό με την Ίο, και συγκεκριμένα τον τάφο του Ομήρου. Στο ενδιάμεσο των δύο νησιών υπάρχει η κεντρική πλατεία, μία κατ’ εξοχήν υδάτινη περιοχή η οποία οριοθετείται από το λιμάνι και την πόλη του αερολιμένα. Είναι ουσιαστικά η εικόνα καλωσορίσματος για οποιονδήποτε φτάνει στο νησί αυτό, με οποιοδήποτε μέσο. Τέλος, στο ανώτερο σημείο του δένδρου έχουμε το αεροσταθμό.

Με το εγχείρημα μας αυτό αποπειραθήκαμε να δούμε κατά πόσο θα μπορούσαμε να συνθέσουμε μία αρχιτεκτονική ποίηση, επιλύοντας υπαρκτά προβλήματα και ξεφεύγοντας, ίσως, από τα πλαίσια της πραγματικότητας, γιατί κύριος σκοπός της διπλωματικής αυτής δεν είναι να δώσει την μοναδική λύση του προβλήματος, αλλά να δημιουργήσει νέες ιδέες.

 Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.