(148) Πολεοδομική ανάπλαση στο παράκτιο μέτωπο της Αλεξανδρούπολης

Σπουδαστές: Ζούρα Πηνελόπη, Παπαζάνη Ιωάννα
Υπεύθυνοι διδάσκοντες: Σερράος Κωνσταντίνος, Χαϊδόπουλος Γιώργος
Σχολή : Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο
Ημερομηνία παρουσίασης: Νοέμβριος 2009

Σύντομη περιγραφή
Με τη μελέτη αυτή επιδιώξαμε να αποδώσουμε στην περιοχή της παραλίας ένα χαρακτήρα περιπάτου, να αποκαταστήσουμε την επαφή του κατοίκου με το υγρό στοιχείο και τη θάλασσα και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που θα αναβαθμίσει όλη την Αλεξανδρούπολη.

 

 

Παρουσίαση
Αντικείμενο της διπλωματικής μας είναι η παραλία της Αλεξανδρούπολης. Ο λόγος που επιλέξαμε τη συγκεκριμένη περιοχή είναι ότι η πόλη αποτελεί κομβικό γεωγραφικό σημείο με αυξανόμενη ανάπτυξη (αποτελεί τη βασική πύλη διασύνδεσης μεταξύ των χωρών της Μεσογείου, της Ασίας και της Παρευξείνιας ζώνης και έχει αναδειχθεί ως ο μείζων εσωτερικός συνοριακός κόμβος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Βρίσκεται σε στρατηγική θέση τομής δύο κύριων συγκοινωνιακών αξόνων, οδικών και σιδηροδρομικών: της Εγνατίας οδού και του κάθετου άξονα σύνδεσης Ελσίνκι - Αλεξανδρούπολη). Οι δυνατότητες εξέλιξης λοιπόν είναι πολλές, παρόλα αυτά δε διαθέτει αξιόλογους χώρους εκτόνωσης των κατοίκων, ενώ η πρόσβαση στην παραλία είναι αποκομμένη, με την ίδια την παραλία ανοργάνωτη και αφιλόξενη.

 

Η ζώνη μελέτης μας έχει μήκος 1500μ και μέσο πλάτος 100μ και βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, δυτικά του υφιστάμενου λιμένα. Πιο αναλυτικά, αναπτύσσεται σε δύο επίπεδα με μεταξύ τους υψομετρική διαφορά από 5μ έως 8μ. Το υψηλότερο επίπεδο αποτελεί μια λωρίδα περιπάτου που εκτίνεται από τα ανατολικά και την περιοχή του λιμανιού μέχρι το δυτικό άκρο της παραλίας. Το επίπεδο αυτό βρίσκεται στη στάθμη της πόλης και περιλαμβάνει την πλατεία του φάρου, ιστορικό τοπόσημο της Αλεξανδρούπολης. Το δεύτερο επίπεδο, βρίσκεται πιο χαμηλά, στη στάθμη της θάλασσας. Πρόκειται για μια εγκαταλειμμένη περιοχή-παραλία δημιουργημένη από επιχωματώσεις, η οποία χρησιμοποιείται σήμερα ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων και χρήσης ενός Luna park. Αυτή η υψομετρική διαφορά και η εμφανής εγκατάλειψη της χαμηλής περιοχής, καθιστά προβληματική την επαφή των κατοίκων με την παραλία.

 

 

Στόχος μας, ήταν η αναβάθμιση της παραλίας και η δημιουργία μιας σχέσης διαλόγου του κτισμένου περιβάλλοντος και της θάλασσας. Σημαντική κρίθηκε η επανασύνδεση του κατοίκου με το υγρό στοιχείο, καθώς πρόκειται για παραθαλάσσια πόλη, έτσι επιδιώξαμε να αποτελέσει η παραλία τη συνέχεια της πόλης, αλλά ταυτόχρονα και αυτοτελή χώρο σύμφωνα με τον καθορισμό της ως δημοτικό πολιτιστικό-περιπατητικό πάρκο, με την εγκατάσταση δραστηριοτήτων πολιτισμού και αναψυχής.

 

 

Σε πρώτη φάση, επιχειρήσαμε την ανάγνωση της πόλης, αναλύσαμε τα πολεοδομικά της στοιχεία και προτείναμε  την κατασκευή ενός δικτύου μετακίνησης με έμφαση στον οικολογικό χαρακτήρα. Αυτό το δίκτυο αποτελείται από ποδηλατοδρόμους και δρόμους ήπιας κυκλοφορίας, οι οποίοι ενισχύονται με δεντροστοιχίες και περνώντας από όλη την έκταση σχεδόν της πόλης, οδηγούν στην παραλία. Επιπλέον, επιλέξαμε να συνδέει τους ελεύθερους χώρους πρασίνου και σημεία με ιδιαίτερη σημασία για τους νέους και τον πολιτισμό, καθώς και να εξυπηρετεί το εμπορικό κέντρο της πόλης χωρίς να επιβαρύνει τους ήδη φορτισμένους οδικούς άξονες.

 

Σε δεύτερη φάση, ενισχύσαμε τις προσβάσεις από την πόλη και πεζοδρομήσαμε τμήμα του παραλιακού αυτοκινητόδρομου έτσι ώστε ο πεζός και το ποδήλατο να φτάνουν χωρίς δυσκολία στην παραλία. Δημιουργήσαμε μια κύρια πορεία που συναντά διάσπαρτους χώρους στάσης, διαφορετικής σημασίας και έκτασης και διατρέχει όλη την περιοχή μελέτης. Τους χώρους στάσης από την πορεία τους διαχωρίζουν τα ίδια τα καθιστικά με τη μορφή τους αλλά και τα υλικά του εδάφους (σκληρά: beton, πλακόστρωτο - μαλακά: πατημένο χώμα, φυσικό χώμα, άμμος, νερό) ενώ όλα αυτά ενισχύονται από τη φύτευση.

 

Μας απασχόλησε αρκετά η διαχείριση του τοίχου που ουσιαστικά χωρίζει την περιοχή σε «πάνω» και «κάτω». Έτσι, αποφασίσαμε να ενοποιήσουμε ένα κομμάτι του με την ταυτόχρονη δημιουργία μιας πλατείας, το οποίο θα λειτουργεί σαν χώρος εκτόνωσης καθώς και εισαγωγικό σημείο από την πόλη και θα διανέμει την κίνηση στα υπόλοιπα τμήματα της περιοχής. Στη συνέχεια, δημιουργήσαμε μια ισχυρή, κεντρική κατάβαση με μια μεγάλη κλίμακα και κερκίδες στο σημείο που βρίσκεται ο φάρος και στο υπόλοιπο μήκος του επιχειρήσαμε ένα «σπάσιμο» του ισχυρού όγκου.  Συμπληρώσαμε νέους χώρους και παρτέρια σε διαφορετικά ύψη έτσι ώστε να κατέβει και η αναψυχή από το κομμάτι της πόλης στην παραλία. Στο σημείο αυτό, στο χαμηλό τμήμα της περιοχής, αφήσαμε ένα μεγάλο ελεύθερο χώρο για το μεγάλο εβδομαδιαίο παζάρι που λαμβάνει χώρα στην Αλεξανδρούπολη.

 

Άλλες χρήσεις που διατηρήσαμε και οργανώσαμε διαφορετικά ή προσθέσαμε εξολοκλήρου είναι οι παρακάτω. 

 

• Ένας ενιαίος χώρος παιχνιδιού με χαρακτήρα πιο ελεύθερο και διαδραστικό, διαφορετικό από ένα Luna park.
• Ανακαίνιση των κτιρίων του ΟΣΕ στο λιμάνι και αξιοποίησή τους για πολιτιστικούς χώρους καθώς και δημιουργία ενός μουσείου που θα αναφέρεται στο σιδηρόδρομο και τη συνεισφορά του στην ιστορία της πόλης.
• Διάσπαρτοι χώροι για πολιτισμό, από ομάδες του δήμου και εκθεσιακούς φορείς.
• Δημιουργία συγκεντρωμένων χώρων αθλητισμού, με ανοικτά γήπεδα beach volley και basket χωρίς όμως ισχυρό χαρακτήρα, που θα εναρμονίζονται με το περιβάλλον και τον ήπιο χαρακτήρα της περιοχής.
• Συγκέντρωση των διάσπαρτων ομίλων που σχετίζονται με τη θάλασσα σε ένα κτίριο στο νότιο τμήμα της παραλίας με την ταυτόχρονη λειτουργία ενός μικρού καρνάγιου.
• Αναδιάρθρωση του χώρου parking και περιορισμός του. Υπάρχει παρόλα αυτά η δυνατότητα για δημιουργία υπόγειου parking κάτω από την πλατεία του φάρου και τον πεζοδρομημένο δρόμο.
• Δημιουργία ενός τεχνητού νησιού, ήπιου χαρακτήρα, στην προέκταση μιας κύριας καθόδου από την πόλη και του φάρου. Στο νησί αυτό θα βρίσκεται ένα κατακόρυφο γλυπτό το οποίο θα αποτελεί το τρίτο κατακόρυφο ισχυρό στοιχείο της περιοχής μαζί με το φάρο και ένα ψηλό πίδακα νερού στην «κάτω» πλατεία.

 

 

Τέλος, μεγάλη σημασία στο σχεδιασμό της περιοχής είχε η φύτευση. Διατηρήθηκε η υπάρχουσα φύτευση, ενώ ενισχύθηκε με νέα δέντρα και θάμνους του τόπου, με τέτοια λογική ώστε να εξυπηρετεί και να ενισχύει το σχεδιασμό και να προσφέρει ευχάριστο περιβάλλον και σκιά στον περιπατητή.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.