(173) Μουσείο Πέτρινου Γεφυριού

Φοιτήτρια : Αγγελική Μπαλτογιάννη
Επιβλέπων καθηγητής: Δραγώνας Πάνος
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιούνιος 2010
Ημ. πρώτης δημοσίευσης στο gra:19/02/2011

Ο Τόπος δεν υπάρχει ήδη πριν από τη γέφυρα. Η γέφυρα περισυλλέγει τη γη ως τοπίο γύρω από τον ποταμό. Η γέφυρα περισυλλέγει γύρω από τον εαυτό της με τον δικό της τρόπο γη και ουρανό, τις θεότητες και τους θνητούς. Ο Heidegger πιστεύει ότι οι χώροι προσλαμβάνουν την ουσία τους από τόπους και όχι από «τον» χώρο. Το γεφύρι επομένως είναι ένας τόπος.

Heidegger (Κτίζειν, Κατοικείν, Σκέπτεσθαι)

Η διπλωματική εργασία προτείνει ένα κτίριο μουσείο για τα Πέτρινα Γεφύρια και τους μάστορες τους. Βρίσκεται στο χωριό Καστανέα του δήμου Μαστοροχωρίων. Σε υψόμετρο 900 μ. το χωριό είναι ένα πέτρινο τοπίο μέσα σε ελατόδασος.

Παρουσίαση του τοπίου, με τρισδιάστατη απεικόνιση του χωριού, και της αρχιτεκτονικής του μορφής. Τοπογραφικά με ανάλυση του οικισμού, των κήπων και των υδάτινων διαδρομών και του τοπίου.

Τον προηγούμενο αιώνα η πλειονότητα των κατοίκων ήταν μάστορες της πέτρας και εργάζονταν τόσο σε τοπικά έργα όσο και σε δημόσια έργα σε πολλές περιοχές της χώρας. Σε όλα τα χωριά της περιοχής υπάρχει μια μεγάλη παράδοση στο χτίσιμο πέτρινων γεφυριών και γενικότερα πέτρινων κατασκευών ποικίλης κλίμακας. Ένα μουσείο λοιπόν που συλλέγει, αναλύει, μελετά, εκθέτει και προωθεί την παράδοση αυτού του τόπου είναι μια φυσική εξέλιξη. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα μπορούσε να αναβαθμίσει την περιοχή σε πολλά επίπεδα και αποτελεί μια ευκαιρία πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης του τόπου.

Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της Καστανέας αποτελούν τα τρία πέτρινα γεφύρια που γεφυρώνουν τις πλαγιές του βουνού όπου είναι χτισμένος ο οικισμός.

Διάγραμμα εκτροπής νερού στο τοπογραφικό. Διαγράμματα νερού και κυκλοφορίας του κτιρίου. Τομές του κτιρίου.

Το νερό ρέει άφθονο σε δύο βασικά ρέματα και αναβλύζει σε πολλές πηγές διάσπαρτες μέσα στο χωριό. Φρέσκο, κυλάει υπέργεια σε ένα εκτεταμένο δίκτυο από νεροαύλακες εκατέρωθεν των καλτεριμνών. Αυτό το δίκτυο είχε πρωταρχική σημασία στην καθημερινότητα των κατοίκων μιας και ποτίζει τους κήπους που συγκρατούνται με αναβαθμίδες στις πλαγιές του βουνού.

Κατόψεις σε τέσσερα επίπεδα αρχίζοντας από το χαμηλότερο.

Τόσο η εκτροπή του νερού όσο και η πέτρα αποτελούν αναπόσπαστά στοιχεία του προτεινόμενου κτιρίου αυτής της διπλωματικής.

Η περιοχή που έχει επιλεγεί για την κατασκευή του καινούργιου κτιρίου είναι στο ένα από τα δυο ρέματα απέναντι από το υπάρχον πέτρινο γεφύρι και σε κοντινή απόσταση από την κεντρική πλατεία του χωριού.

Τρισδιάστατες απεικονίσεις του κτιρίου μέσα στο τοπίο. Όψεις του συμπλέγματος των κτιρίων.

Μέσα σε αυτό το τοπίο ένα σύμπλεγμα κτιρίων έχει δημιουργηθεί το οποίο αποτελείται από: τον μουσειακό χώρο, το πέρασμα, το κυρίως κτίριο με αίθουσες πολυμέσων, τη βιβλιοθήκη, τα γραφεία, τον πύργο με το παρατηρητήριο και την έξοδο για την απέναντι όχθη, καθώς επίσης και το pavilion, ένας ημιυπαίθριος χώρος όπου μπορεί κανείς να έχει την εμπειρία του τοπίου με το παλιό πέτρινο γεφύρι.

Προοπτική απεικόνιση (από αριστερά προς τα δεξιά) : του μουσειακού χώρου, με το πέρασμα, το κυρίως κτίριο με το παρατηρητήριο πιο ψηλά και στο βάθος  το Pavillion.Προοπτική απεικόνιση  του Pavillion και της εμπειρίας μέσα σε αυτό.

Στην Ελλάδα από τα αρχαία χρόνια, οι παραδόσεις θεμελίωσης ενός κτίσματος συνδέονται με την έννοια της θυσίας και προσφοράς προς τους θεούς. Στα νεότερα χρόνια επίσης η θεμελίωση και γενικά η διεκπεραίωση ενός μεγάλου κοινωνικού έργου συνοδεύεται από μια θυσία. Η αντίληψη αυτή καταγράφεται στο δημοτικό ποίημα «Της Άρτας το Γιοφύρι». Στο ποίημα αυτό  ζητείται από τον  πρωτομάστορα η  μεγαλύτερη θυσία. Για να στεριώσει το γεφύρι, το οποίο έχτιζαν το πρωί και κατέρρεε το βράδυ, του ζητείται να κτίσει μέσα σε αυτό την γυναίκα του.

Το καινούργιο κτίριο αναφέρεται στη διάσταση αυτή του τοπίου των μύθων και των παραδόσεων. Είναι μια διαδρομή του νερού και του περπατητή. Περισυλλέγει τη φύση, το νερό και το κτιστό. Έχει δομηθεί μέσα από την έννοια του εγκλωβισμού όπως εμφανίζεται στο δημοτικό ποίημα που προαναφέραμε. Το ίδιο το κτίριο εγκλωβίζει το τοπίο και την ίδια στιγμή είναι το ίδιο εγκλωβισμένο μέσα σε αυτό. Το νερό διακλαδίζεται και εμπλέκεται γύρω και πάνω στο κτίριο. Ο επισκέπτης ακολουθεί μια διαδρομή, από τον κλειστό, σκοτεινό, γραμμικό μουσειακό χώρο, στο πέρασμα. Στο πέρασμα ο περπατητής για να φτάσει στην απέναντι όχθη, κινείται διαδοχικά μέσα στους τοίχους (η γυναίκα που κατοικεί ανάμεσα στους τοίχους), σε μια σειρά από ιδιαίτερους, συναισθηματικούς χώρους πλαισιωμένος από το νερό που τρέχει σαν καταρράκτης γύρω του. Από εκεί θα εισέρθει και πάλι στο κυρίως κτίριο και ίσως να διαλέξει τη διαδρομή που τον οδηγεί έξω και πάλι στο pavillion για να βρεθεί στην όχθη του ρέματος μέσα στις φυλλωσιές και τον ήχο του νερού. Έτσι το κτίριο γίνεται συγχρόνως κι ένα γεφύρι που όμως το νερό περνά απέναντι, ένα γεφύρι όπου επιτρέπει στον περπατητή να συναντηθεί με το νερό.

Φωτογραφίες των μοντέλων.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.