137.14 Ο ιππόδρομος ως χώρος ψυχαγωγίας

Φοιτητής : Θεράπων Μιχαήλ
Επιβλέποντες : Βύρων Ιωάννου, Γρηγόρης Καλνής
Πανεπιστήμιο Frederick, Κύπρος
Ημερομηνία παρουσίασης : Ιούνιος 2014

Οι ιπποδρομίες θεωρούνται πέραν πάσης αμφιβολίας από τις σημαντικότερες διοργανώσεις σε πολλές χώρες του κόσμου.  Ο ιππόδρομος αποτελεί μέρος της ζωής μιας πόλης και επηρεάζει αισθητά την οικονομική, αθλητική, κοινωνική και τουριστική ζωή του τόπου.  Για αυτό ακριβώς το λόγο ο ιππόδρομος της Κύπρου πρέπει να αποτελεί θέμα ενδιαφέροντος και προσοχής (Βασιλειάδης στο βιβ. του Χαραλάμπους, 1983: Ι) και να χρήζει ιδιαίτερης έρευνας και μελέτης κάτι το οποίο θα βοηθούσε στην εύρυθμη λειτουργία του.

Η ιστορία του ιπποδρόμου αρχίζει από τα πανάρχαια χρόνια.  Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι ο Αχιλλέας μετά την κηδεία του φίλου Πάτροκλου διοργάνωσε αγώνες αρματοδρομιών προς τιμή του φίλου του.  Ειδικοί του θέματος αναφέρουν ότι σε πινακίδες των Χετταίων αναφέρονται οδηγίες για εξάσκηση ιπποδρομιακών αλόγων οι οποίες και χρονολογούνται από το 3,200 π.χ. (Χαραλάμπους, 1983:6-7).  Οι ιπποδρομίες παρουσιάζονται και ως άθλημα στους ολυμπιακούς αγώνες του 496 π.χ.  Στην Αγγλία, η οποία σήμερα θεωρείται και η κατ' εξοχήν χώρα των ιπποδρομιών, οι ιπποδρομίες άρχισαν να λειτουργούν βάσει κανονισμών από τον 17^ον αιώνα (Χαραλάμπους, 1983:2).  Θεωρείται λοιπόν ένα διαχρονικό άθλημα με πολλούς θαυμαστές σε όλα τα μέρη του κόσμου.

Ο σκοπός αυτής της εργασίας ήταν μια προσπάθεια εντοπισμού και αξιολόγησης των προβλημάτων που παρουσιάζει ο ιππόδρομος, των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι φίλιπποι αλλά και τα προβλήματα που δημιουργούνται στη γύρω περιοχή λόγω της λειτουργίας του. Πρωταρχικός στόχος ο οποίος και επιτεύχθηκε, ήταν η απόδειξη ότι ο ιππόδρομος της πρωτεύουσας της Κύπρου χρήζει άμεσης ανάγκης επανασχεδιασμού και ο νέος ιππόδρομος της πρωτεύουσας να έχει ομαλή ένταξη στον αστικό ιστό και  να λειτουργεί ως χώρος ψυχαγωγίας.

Η απόδειξη εστιάσε στο γεγονός ότι ο χώρος είναι ακατάλληλος για παιδιά αφού οι εγκαταστάσεις και γενικότερα το περιβάλλον δεν είναι τα κατάλληλα, ώστε να φιλοξενήσουν άτομα όλων των ηλικιών. Επιπλέον, δεν υπάρχουν στο χώρο οι υποδομές  εκείνες που θα καθιστούσαν το χώρο ικανό να φιλοξενεί στις εγκαταστάσεις του το ευρύ κοινό με εναλλακτικούς τρόπους ψυχαγωγίας για κάθε ηλικία αφού οι υφιστάμενες εγκαταστάσεις μπορούν να φιλοξενήσουν μόνο τους <<τζογαδόρους>> και τέλος υπάρχουν τόσοι ανεκμετάλλευτοι χώροι μέσα στον ιππόδρομο οι οποίοι κάλλιστα θα μπορούσαν να χρησιμοποιούνται για τη ψυχαγωγία του ευρύ κοινού.

Κεντρική  Ιδέα - Περιγραφή Πρότασης
Η κεντρική ιδέα είναι η δημιουργία ενός αστικού πάρκου το οποίο δεν παρουσιάζει στεγανά όρια. Μέσα στο νέο αυτό πάρκο οι λειτουργίες του νέου ιππόδρομου γίνονται χώροι επισκέψιμοι και ψυχαγωγικοί για όλους. Το άλογο το οποίο θεωρείται ζώο - φίλος του ανθρώπου έρχεται σε άμεση επαφή τόσο με τους επισκέπτες του ιππόδρομου όσο και με τους περαστικούς αφού στο συγκεκριμένο σχεδιασμό ο χώρος διαμονής των αλόγων - στάβλοι- βρίσκονται σε κοινή θέα. Άλλωστε τα άλογα τα οποία είχαν από τα παλαιά χρόνια στενή σχέση με τον άνθρωπο δεν είναι κάτι το οποίο πρέπει να κρύβεται αλλά να συνυπάρχει μαζί μας.

Ο ιππόδρομος της Κύπρου της Κύπρου σε σύγκριση με ιπποδρόμους άλλων χωρών μειονεκτεί σε πολλούς τομείς.  Οι εγκαταστάσεις χρήζουν άμεσης βελτίωσης και εκσυγχρονισμού.

Βασικά προβλήματα τα οποία εντοπίστηκαν μέσω της έρευνας ήταν:

• Προβλήματα στο οδικό δίκτυο λόγω του ιππόδρομου. Το κυκλοφοριακό πρόβλημα, οι χώροι στάθμευσης, η διακίνηση πεζών.
• Στάβλοι - Λαβυρινθώδη συγκροτήματα
• Ο ιππόδρομος εξωτερικά παρουσιάζει μια κακή εικόνα
• Μη ιεραρχία προσβάσεων στο χώρο
• Μη ικανοποιητική ασφάλεια στο χώρο
• Περιορισμένος χώρος για επισκέπτες
• Περιορισμένη θέαση από τις κερκίδες
• Μετατροπή εστιατορίου σε χώρο στοιχημάτων
• Δυσκολία διακίνησης στο χώρο
• Περιορισμένη έκταση και θέαση στο χώρο επιδείξεως αλόγων
• Πολλοί ανεκμετάλλευτοι χώροι σε άθλια κατάσταση

Περιγραφή Σχεδιασμού
Ο σχεδιασμός αφορά δύο ενότητες. Η πρώτη ενότητα στα βόρεια και δυτικά του οικόπεδου έχει την έννοια του πάρκου όπου μέσα σε ένα οργανωμένο πράσινο έρχονται να ενταχθούν οι λειτουργίες των στάβλων. Αυτοί τοποθετούνται στο βόρειο τμήμα και διαμορφώνονται κατά μήκος του υφιστάμενου πεζόδρομου  με διαμπερείς προσβάσεις στο χώρο καταργώντας τα αυστηρά όρια πρόσβασης και δίνοντας μια διαφορετική εμπειρία στους περαστικούς στο χώρο, αφού μπορούν να έρθουν σε άμεση επαφή με το άλογο.

Οι ελεύθερες διαδρομές που δημιουργούνται δίνουν τη δυνατότητα στον επισκέπτη να μεταβεί στον κεντρικό  στίβο που βρίσκεται σε μια βύθιση περνώντας κάτω από μια μεγάλη γέφυρα. Στο χώρο αυτό του κέντρου βρίσκεται ο ανοικτός στίβος όπου διεξάγεται το άθλημα της ιππική δεξιοτεχνίας (τριποδισμός και ακροβασία) ή όπως το αποκαλούν χορός του αλόγου. Ο χώρος του κέντρου χρησιμοποιείται επίσης και ως μεταβατικός χώρος με συγκεκριμένες διαδρομές μέσα από το πράσινο για τους αναβάτες και τους επισκέπτες και τη μετάβαση στο χώρο του αγωνιστικού στίβου. Αυτή η διαδρομή βοηθά το άλογο να προθερμανθεί και να ετοιμαστεί πριν τον αγώνα των ιπποδρομιών κάτι που είναι απαραίτητο για τα άλογα αλλά και για τον επισκέπτη να αποκτήσει διαφορετικές εμπειρίες με βάση των λειτουργιών που αναπτύσσονται σε αυτή την πορεία.

Στο δυτικό τμήμα ο σχεδιασμός έχει περισσότερο την έννοια δημιουργίας ενός λόφου μέσα στον οποίο τοποθετείται ο κλειστός χώρος ιππασίας, εκπαίδευσης και ενημέρωσης. Τις λειτουργίες του χώρου αυτού έρχονται να ενισχύσουν η δημιουργία γραφείων και καφετερίας. Εμφανή σημεία του κτιρίου αυτού από το λόφο ο οποίος καλείται να είναι προσβάσιμος από όλες του τις μεριές, θα είναι η πρόσοψη του κτιρίου. Αυτή ανοίγεται στον πεζόδρομο - πλατεία η οποία δημιουργείται από την ένωση των χαράξεων του παλιού σιδηρόδρομου. Τμήμα της οροφής του κτιρίου είναι εμφανές στην κορυφή του λόφου αφήνοντας έτσι την απορία και έκπληξη στους περαστικούς.

 

 

Η δεύτερη ενότητα στο νότιο τμήμα του οικοπέδου αφορά ένα διαφορετικό χειρισμό, δηλαδή τη διαμόρφωση πλατωμάτων  με στόχο να κατευθύνουν από τον πεζόδρομο στο κτίριο θέασης, στο χώρο του στίβου αλλά και να δίνουν τη δυνατότητα μετάβασης στο βυθισμένο κέντρο του στίβου. Τα πλατώματα αυτά έρχονται να διεισδύσουν μέσα στο πράσινο, δίνοντας μια διαφορετική αίσθηση στο χρήστη του χώρου.

Τις δύο αυτές ενότητες έρχεται να ενοποιήσει και να ενισχύσει το κύκλωμα πεζών που οδηγεί γύρω από το σύνολο του όλου χώρου τονισμένο από στοιχεία του ιππόδρομου και του πάρκου.

 

 

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΤΙΡΙΩΝ
ΣΤΑΒΛΟΙ ΑΛΟΓΩΝ
Ο σχεδιασμός που αναλύεται αφορά μια μονάδα σταβλισμού χωρητικότητας 64 αλόγων λαμβάνοντας κυρίως υπόψη το πρόβλημα της δυσοσμίας.

Εμπνευσμένος από το πέταλο του αλόγου (ημικυκλικό σχήμα) ο σχεδιασμός του σταβλισμού παίρνει το πεταλοειδές σχήμα χωρίς κλειστό διάδρομο σε αντίθεση με την πλειοψηφία των στάβλων οι οποίοι τηρούν το ορθογώνιο σχήμα. Το ημικυκλικό σχήμα προσφέρει καλύτερη οπτική επαφή για τα άλογα η οποία και είναι σημαντική για την καλή υγεία και ψυχική ισορροπία του αλόγου εφόσον αυτά ζουν σε αγέλες.

Η ακουστική, οπτική αλλά και διαμέσου της οσμής επαφή μεταξύ των ζώων εξασφαλίζεται με το διαμπερές πλέγμα το οποίο διαχωρίζει εσωτερικά τις ομαδικές φάτνες.

Η δυσοσμία συνήθως δημιουργείται από τον μη ικανοποιητικό εξαερισμό των φατνών αλλά και των στάσιμων νερών που λιμνάζουν μετά το λούσιμο και το καθάρισμα των στάβλων. Για αντιμετώπιση των προβλημάτων της δυσοσμίας και των λιμναζόντων νερών, έχουν δημιουργηθεί τα φρεάτια και κατάλληλοι χώροι για το λούσιμο των αλόγων με αποθήκευση του ακάθαρτου νερού και μεταφορά του σε χώρους επεξεργασίας για χρήση άρδευσης στο χώρο.

 

 

ΚΤΙΡΙΟ ΘΕΑΣΗΣ
Ένας από τους σημαντικότερους χώρους σε ένα ιππόδρομο είναι ο χώρος/κτίριο θέασης. Σε αντίθεση με την πλειοψηφία των περισσότερων ιππόδρομων όπου τα κτίσματα αυτά είναι ογκώδη, πολυλειτουργικά και επιβλητικά, στο συγκεκριμένο σχεδιασμό επιλέχτηκε μια τελείως διαφορετική προσέγγιση δηλαδή, ένας σχεδιασμός με στόχο την ομαλή ένταξη και την εύρυθμη λειτουργία του κτιρίου στο χώρο.

Πλατώματα, σκαλιά και πρανές μεταφέρουν τους επισκέπτες στην οροφή του κτιρίου είτε μέσω του δρόμου είτε μέσω του εσωτερικού χώρου του ιππόδρομου. Η διαμόρφωση του χώρου αυτού σε πλατεία προσφέρει στον επισκέπτη ένα χώρο ξεκούρασης και συνάντησης αλλά και τον καλεί να ζήσει μια διαφορετική εμπειρία πανοραμικής θέας προς το στίβο.

Το κτίριο θέασης αποτελείται από τρία μέρη. Ο πρώτος χώρος φιλοξενεί τις λειτουργίες του εστιατορίου, ένας χώρος ο οποίος προσφέρεται για οικογενειακές στιγμές ειδικότερα την καλοκαιρινή περίοδο όπου η δυνατότητα ενοποίησης του εσωτερικού με τον εξωτερικό χώρο δίνει μια αμεσότητα των επισκεπτών με το θέαμα του αθλήματος.

Ο δεύτερος χώρος είναι ο χώρος στοιχημάτων ο οποίος βρίσκεται δίπλα από το χώρο του εστιατορίου και λειτουργεί ως χώρος ψυχαγωγίας και εκτόνωσης. Ο χώρος αυτός είναι κυψέλη των φίλιππων αφού όλα τα ζητήματα που αφορούν το άθλημα βρίσκονται εκεί (στοιχήματα, ενημέρωση κτλ).

Ο τρίτος χώρος είναι ο χώρος των κερκίδων που βρίσκονται στο σημείο τερματισμού, ένας σημαντικός χώρος για τους λάτρεις του αθλήματος.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.