194.14 Διαδραστικό κέντρο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης

Φοιτητές : Βενιέρης Εμμανουήλ, Βενιζέλος Ανθος, Γάτου Αικατερίνη
Επιβλέπων Καθηγητές: Γ. Παπαγιαννόπουλος, Γ. Πατρίκιος, Δ. Λουκόπουλος
Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Ημ/νια Παρουσίασης: 23/10/2014

Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως θέμα ένα «Διαδραστικό κέντρο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης, πολιτιστικού και αγροτικού προσανατολισμού στο κτήμα Συγγρού στην Αθήνα». Τα σημερινά δεδομένα στον Ελλαδικό χώρο και κυρίως η τάση της εποχής, για επιστροφή στην εκπαίδευση και την ενασχόληση με τον πρωτογενή τομέα, έστρεψαν το ενδιαφέρον μας στην αναζήτηση κατάλληλης περιοχής για ένταξή του θέματός μας. Αναζητώντας την περιοχή μελέτης, εντός ή εκτός αστικού ιστού, κοντά σε μεγάλες πόλεις ή στην επαρχία,  ενημερωθήκαμε για το κτήμα Συγγρού. Πρόκειται για την έδρα του Ινστιτούτου Γεωπονικών Επιστημών που τα τελευταία χρόνια αναθεωρώντας τα εκπαιδευτικά του προγράμματα  προσελκύει όλο και περισσότερους επίδοξους νέους αγρότες διαφόρων ηλικιών. Το κτήμα έχει έκταση 971 στρέμματα (700 δασικά, 271 μη δασικά). Συνορεύει νοτιοδυτικά με το δήμο Αμαρουσίου, βορειοανατολικά με το δήμο Κηφισίας και ανατολικά με τον δήμο Μελισσίων. Συνδέεται με γραμμή του ΗΣΣΑΠ, και αστικά λεωφορεία ενώ  διοικητικά, το μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στο δήμο Αμαρουσίου και το υπόλοιπο στον δήμο Κηφισίας.

Το κτήμα Συγγρού θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους πνεύμονες πρασίνου στην Αθήνα. Νοτιοδυτικά ορίζεται από τη λεωφόρο Κηφισίας και εντός του εντοπίζονται κτίρια με ιστορική σημασία.

Λαμβάνοντας υπόψη τη σημερινή κατάσταση του κτήματος, τα προβλήματα που εντοπίζονται τόσο από τους επισκέπτες όσο και από οργανωμένα σύνολα, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι πολλοί  Αθηναίοι δεν γνωρίζουν την ύπαρξή του, διαμορφώθηκε ο γενικός άξονας σχεδιασμού μας.

 

Στόχος της πρότασής μας είναι η μετατροπή του κτήματος Συγγρού σε μητροπολιτικό πόλο έλξης δασικού, αγροτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα, για διατήρηση και ενδυνάμωση της οικολογικής του σημασίας. Με σεβασμό στο κληροδότημα της Ιφιγένειας Συγγρού, προς όφελος των πολιτών και των μελλοντικών νέων αγροτών, στο ευρύτερο πλαίσιο του σχεδιασμού μας μέσα από ήπιες επεμβάσεις διαμορφώθηκαν κυκλοφορίες οχημάτων και πεζών, σημεία στάσης, δραστηριοτήτων και καλλιεργειών, με διαφορετικές ποιότητες και εντάσεις. Εντάχθηκαν σημεία πυροπροστασίας και ορίστηκε ένας νέος χώρος υπαίθριας στάθμευσης, κοντά στη σημερινή βασική είσοδο που επανασχεδιάστηκε με σκοπό το κτήμα να  προσελκύσει περισσότερους επισκέπτες.

Η έκταση επιμερίζεται σε ζώνες με τις χρήσεις των υφιστάμενων κτιριακών υποδομών να διατηρούνται πλην αυτών που στεγάζουν τμήματα του ινστιτούτου σήμερα. Προτείνεται η μετατροπή του Πύργου σε μουσείο, η τοποθέτηση της διαχειριστικής επιτροπής του κτήματος στο Βουστάσιο, και η διαμόρφωση των εγκαταστάσεων του σημερινού ΙΓΕ σε αγορά για πώληση προϊόντων που παράγονται στα πλαίσια της εκπαίδευσης.

 

Το σύνολο των εκπαιδευτικών λειτουργιών του ΙΓΕ επαναπροσδιορίστηκε και εντάχθηκε σε μια νέα κτιριακή μονάδα. Το κτιριολογικό πρόγραμμα διαμορφώθηκε βάση ερωτηματολογίου και συνδυάστηκε με πολιτιστικές δραστηριότητες συμβάλλοντας στη σφαιρική εκπαίδευση των νέων αγροτών, σε όλα τα επίπεδα. Στα πλαίσια ενδυνάμωσης και καλύτερης διαχείρισης της επισκεψιμότητας στο κτήμα, το διαδραστικό κέντρο που προτείνουμε έχει ως βασικό άξονα τη δημιουργία ενός ανοικτού  κτιρίου που αποσκοπεί στην ανάπτυξη συλλογικής περιβαλλοντικής συνείδησης μέσα από τη ζύμωση σχέσεων επισκεπτών και εκπαιδευομένων, διαφορετικών ηλικιών. Η έννοια της διαδραστικότητας κατά το σχεδιασμό μας εντοπίζεται μεταξύ κτήματος και ευρύτερης περιοχής, νέας κτιριακής υποδομής και κτήματος,  εκπαιδευτικών λειτουργιών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Η περιοχή ένταξης του κτιρίου μας επιλέγηκε με τα ακόλουθα κριτήρια:

α)  Σημείο πύκνωσης ιστορικής, εκπαιδευτικής , δασικής και αγροτικής ζώνης του κτήματος
β)  Επέμβαση σε μη δασική ζώνη
γ)  Ισορροπημένη σχέση αστικού ιστού και δασικής έκτασης
δ)  Σύνδεση με τις δυο βασικές εισόδους
ε)  Δικτύωση με τους άξονες κυκλοφορίας
στ) Διάλογος με τις υπάρχουσες υποδομές

Οι σχεδιαστικές μας προθέσεις ιεραρχήθηκαν με σκοπό:

α) τη δημιουργία κέντρου συλλογής κινήσεων και διοχέτευσης προς το υπόλοιπο κτήμα, μέσω σύνδεσης με τους άξονες κυκλοφορίας, τα φυσικά μονοπάτια, τις υφιστάμενες εγκαταστάσεις Ι.Γ.Ε. και τον προτεινόμενο χώρο στάθμευσης
β) τη διαχείριση του κτιριακού όγκου ως προς το μέγεθος, την ένταξη στο ανάγλυφο του κτήματος και την επαφή με το φυσικό περιβάλλον
γ) το δίπολο εκπαιδευτικού και δημόσιου χαρακτήρα - ισορροπία εντός της κτιριακής δομής
δ) τη διαμόρφωση εσώστρεφου και παράλληλα εξώστρεφου κέντρου

 

 

Προσπαθώντας να διαχειριστούμε το «κενό» μέσα από τη σύνδεση κόμβων, προέκυψε η χάραξη ενός τετραγώνου ως περίκλειστη δομή που σταδιακά άρχισε να ανοίγεται προς το δάσος. Ένα «νεύρο» χαράχθηκε επιδιώκοντας να συνδέσει την αγορά με τις νότιες περιοχές καλλιεργειών του κτήματος. Οι δύο αυτοί χειρισμοί διαχωρίζουν τις λειτουργίες σε εκπαιδευτικές και δημόσιες αντίστοιχα. Στο κέντρο της σύνθεσης αναπτύσσεται διάλογος ανάμεσα σε δημόσιο και ιδιωτικό γεφυρώνοντας κινήσεις σε οριζόντιους και κατακόρυφους άξονες. Το φυσικό έδαφος εισχωρεί στην καρδιά του κτιρίου οδηγώντας  στην κατώτερη στάθμη όπου τοποθετούνται κατεξοχήν δημόσιες λειτουργίες (καφέ, βιβλιοθήκη, εργαστήρια ΙΓΕ, περίπτερο περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης για οργανωμένες δράσεις εντός και εκτός του κτήματος). Σε μια σύμμικτη κατασκευή, κλειστοί και ανοικτοί χώροι εναλλάσσονται σε όλα τα επίπεδα με φυγές προς τα έξω. Τα δώματα διαμορφώθηκαν με σημεία χαμηλής φύτευσης, χαλίκι και καθιστικά.  Οι κινήσεις που παραλαμβάνει το «νέυρο», συνδιαλέγονται τόσο με εργαστήρια πολιτιστικού χαρακτήρα όσο και με τα δώματά τους, που διαμορφώνονται ως μικροί εκθεσιακοί χώροι. Η γραμμική πορεία έκθεσης στην ανώτερη στάθμη και το κέντρο, στεγάζονται από ελαφριά μεταλλική κατασκευή με εναλλαγές στην επικάλυψη. Σταθερές ή μεταβαλλόμενες επιφάνειες και περσίδες, διατρέχουν όλη την κατασκευή προσφέροντας προστασία στους επισκέπτες. Χώροι όπως η αίθουσα διαλέξεων και η αίθουσα πολλαπλών έχουν διττή φύση, εκπαιδευτική και θεατρική. Οι όψεις του κτιρίου διαμορφώθηκαν με σοβά, εμφανή μπετό, υαλοστάσια, μεταλλικές επιφάνειες, και περσίδες.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.