219.14 Ιαματικά Λουτρά στην Κυλλήνη

Φοιτητής : Δημητρίου Χριστόφορος
Επιβλ. Καθηγητές: Ησαίας Δημήτρης, Μωραίτης Κων/νος
Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π
Ηερομηνία παρουσίασης: 7/9/14

Η ένταξη του κτηρίου, η διαμόρφωση του υπάιθριου χώρου με λειτουργίες λουτρικής διαδικασίας, η προστασία των φυσικών πόρων και ο έλεγχος της διείσδυσης του ανθρώπινου στοιχείου, είναι θέματα που αναδεικνύονται στην παρούσα πρόταση.

Η παρούσα διπλωματική εργασία αναφέρεται στην ένταξη ενός κτηρίου ιαματικών λουτρών στο φυσικό ιαματικό τοπίο της Κυλλήνης, νομού Ηλείας. Η ένταξη, η διαμόρφωση υπαίθριου χώρου με λειτουργίες λουτρικής διαδικασίας, η προστασία των φυσικών πόρων και ο έλεγχος της διείσδυσης του ανθρώπινου στοιχείου, είναι θέματα που αναδεικνύονται στην παρούσα πρόταση. Σκοπός της λύσης είναι τόσο η εξυπηρέτηση πρακτικών αναγκών των λουόμενων όσο και η απόδοση χωρικών ποιοτήτων που θέτει το ιδιάζον θέμα, σεβόμενο το περιβάλλον στο οποίο εγκαθίσταται.

Η περιοχή των Λουτρών Κυλλήνης αποτελεί ένα φυσικό και επιβλητικό τοπίο. Οι πηγές γειτνιάζουν με Ρωμαϊκό αποτύπωμα λουτρικής εγκατάστασης. Επίσης, εντοπίζονται δύο εγκαταλελειμμένες εγκαταστάσεις, ένα παλαιό υδροθεραπευτήριο (1910) και μία μικρή μεταπολεμική εγκατάσταση (1951), αυτές οι χρονικές στιγμές αποτέλεσαν δύο ακμάζουσες περίοδοι των ιαματικών λουτρών.

 

 

Η λουτρική διαδικασία συναντάται από την αρχαιότητα. Το βύθισμα του σώματος σε ψυχρό ή θερμό νερό με σκοπό την καθαριότητα ή τη θεραπεία είναι διαχρονικό φαινόμενο με διαφορετικές εννοιολογικές προσεγγίσεις κάθε εποχή. Σε κάθε περίοδο εντοπίζεται διαφορετική τελετουργία μέσα σε ποικίλες κτηριακές κλίμακες.

 

 

Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του τόπου είναι η πυκνή βλάστηση με κύριο στοιχείο αυτό των 30μετρων ευκαλύπτων που φυτεύτηκαν το 1982 μεταφερθέντες από τη Γαλλία. Επίσης, συναντώνται δέντρα όπως χαλέπιος πεύκη και πουρνάρι. Η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωλογικό ενδιαφέρον, διότι  εκτός από τα πετρώματα της ζώνης συναντώνται και άλλα υλικά όπως τα μεταλπικά ιζήματα. Η κύρια πηγή χαρακτηρίζεται ως θερμομεταλλική, υπόθερμη (24,6-26,6˚C), έχει υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα και ουδέτερο pH.

 

 

Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά που εντοπίζονται είναι τέσσερα. Αρχικά, παρατηρούνται πυκνά, λεπτά κάθετα στοιχεία σε όλο το οπτικό φάσμα των λουτρών, λόγω της πυκνής βλάστησης των ευκαλύπτων. Η βλάστηση σε συνδυασμό με την ανάβλυση του θείου δημιουργούν μία ατμόσφαιρα όπου το φως γίνεται μία οντότητα. Μία ακόμη ποιοτική αναφορά, είναι η σχέση του νερού και της λάσπης, το νερό εντοπίζεται πάντοτε σε χαμηλότερη στάθμη  ενώ οι ιαματικές λάσπες στην επιφάνεια του εδάφους. Τέλος, παρατηρούνται φυσικά μονοπάτια με μικρό πλάτος (1-2 μέτρα), όπου οι οπτικές φυγές του περιπατητή είναι επικεντρωμένες πάντοτε στο σημείο προορισμού.

 

 

Ο επισκέπτης, στο φυσικό τοπίο δημιουργεί μία ιδιαίτερη σχέση με τα στοιχεία του νερού και του φωτός. Οι δύο αυτές "οντότητες" γίνονται φράσεις οι οποίες ανάλογα με την χρήση και τη θέση που θα τους ορίσει ο επισκέπτης θα δημιουργήσει το δικό του, μοναδικό παραμύθι στην ιαματική περιπλάνηση.

 

 

Η αρχιτεκτονική πρόταση συμφωνεί με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο ΦΕΚ 1067/1997 για τις προδιαγραφές αξιοποίησης των Ιαματικών Πηγών. Βασικό στοιχείο του σχεδιασμού υπήρξε η κατανόηση των μεγεθών και των αναλογιών των χώρων με βάση το πλαίσιο.

 

 

Ο σχεδιασμός στηρίχθηκε στους πέντε προαναφερθέντες τομείς (εξέλιξη λουτρικής διαδικασίας, φυσικά χαρακτηριστικά τόπου, ποιοτικά χαρακτηριστικά, σχέση επισκέπτη-νερο, κτηριολογικό πρόγραμμα). Σέβεται τα φυσικά χαρακτηριστικά του τόπου, αποτυπώνοντας την υπάρχουσα φύτευση και ενισχύοντάς την. Επιχειρείται η εννοιολογική προσέγγιση των ποιοτικών μορφωμάτων του τόπου και όχι η στείρα μίμησή του. Ενισχύονται οι σχέσεις μεταξύ του επισκέπτη, του φωτός και του νερού. Ενστερνίζεται σχέσεις που πηγάζουν μέσα από νόμους της φύσης,  σχέσεις που δεν αποτελούν σκοπό αλλά τη κεντρική συνθετική ιδέα, όπου το φως και το νερό χαράσσουν την πορεία.

 

 

Η κτηριακή σύνθεση αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο (επίπεδο οδικής αρτηρίας +1.70), τοποθετείται χώρος στάθμευσης και εστιατόριο/καφενείο. Στο δεύτερο επίπεδο (±0.00) εντάσσεται ένα γραμμικό κτήριο με αίθουσες πληροφοριών, διοίκησης, γυμναστηρίου και βοηθητικοί χώροι που εξυπηρετούν δραστηριότητες λασπόλουτρων. Στο τρίτο επίπεδο (-5.95) αναπτύσσεται υπόσκαφο κτήριο για τη λουτρική διαδικασία. Τέλος μία ξύλινη ράμπα ενώνει αυτά τα επίπεδα μεταξύ τους, αλλά και με το Ρωμαϊκό λουτρικό αποτύπωμα, καταλήγοντας σε έναν υπαίθριο κήπο πηγών.

 

 

Η λουτρική διαδικασία στο υπόσκαφο κτήριο, αποτελεί μία τελετουργία με δομή και συγκεκριμένη πορεία. Όλα τα προαναφερθέντα στοιχεία της ανάλυσης αποτελούν το γενετικό υλικό των εννοιολογικών συνθετικών προσεγγίσεων. Η κίνηση στηρίζεται σε μία κυκλική πορεία από στενούς διαδρόμους, οι οποίοι κατευθύνουν τον επισκέπτη σε μία  διαδικασία βασισμένη στη σύγχρονη φυσιοθεραπεία ακολουθώντας την λογική χλιαρό-θερμό-ψυχρό-χλιαρό.  Η διαδικασία ξεκινά με τους χώρους φύλαξης ενδυμάτων, στη συνέχεια ένας στενός διάδρομος στο βάθος του οποίου υπάρχει πηγή φωτός και νερού καλεί τον επισκέπτη στους καταιονητήρες και στην δεξαμενή χλιαρού νερού (29˚C), στη συνέχεια άλλη μία φωτεινή πηγή, μικρότερης έντασης, αποκτά ύλη μέσα από τους υδρατμούς, καλεί τον λουόμενο σε ένα θερμό χωρικό σύνολο με δεξαμενές (42˚C) και χώρους ατμοθεραπείας. Στην συνέχεια δίνεται η επιλογή είτε να βυθίσει το σώμα του σε ψυχρή δεξαμενή (14˚C) είτε να αναπαυθεί σε έναν ηλιόλουστο χώρο, στην καρδιά του κτηρίου, που αποτελεί τον τελικό προορισμό και συνδέεται οπτικά με τον ουρανό, επιτυγχάνοντας ,εκτός από σωματική,  ψυχική κάθαρση.

 

 

Η περιοχή της Κυλλήνης, με το παραθαλάσσιο μέτωπο και την τοποθέτηση κτηρίου λουτροθεραπείας παρέχει μια εξαιρετική ευκαιρία επανένωσης του ανθρώπου με τη φύση. Η σχέση αυτή τονίζεται και μέσω πρότασης δημιουργίας μιας φυσικής διαδρομής παράλληλης του ρέματος (που δημιουργούν οι πηγές) με προορισμό τη θάλασσα. Σε αυτή την διαδρομή δημιουργούνται πλατώματα στάσης αλλά και σημειολογικές στάσεις επιτρέποντας στον επισκέπτη να εστιάσει σε συγκεκριμένα σημεία, δημιουργώντας έτσι μία μοναδική εμπειρία.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.