ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχες 2015
Φοιτητική ομάδα: Αηδόνη Χαρά, Κανδύλας Κωνσταντίνος, Παγανία Βερόνικα
Επιβλέπουσα: Αλεξοπούλου Αλεξάνδρα
Α.Π.Θ.
Ημερομηνία παρουσίασης : Σεπτέμβριος 2015
Το Καραβάν Σεράι αποτελούσε χώρο προσωρινής διαμονής και ανεφοδιασμού των ταξιδιωτών. Το 1958 εγκαθίσταται στο κτίριο το Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης μέχρι και το 2010, που το κτίριο εκκενώνεται.
Βασικοί μας στόχοι είναι η ενεργοποίηση του οικοδομικού τετραγώνου με την αποκατάσταση της αστικής συνέχειας στο ισόγειο δημιουργώντας ένα δημόσιο εμπορικό πέρασμα, καθώς και η επαναφορά του χαρακτήρα του Καραβάν Σεράι ως χώρου φιλοξενίας και προσωρινής διαμονής. Καταλήξαμε έτσι στη χρήση των φοιτητικών κατοικιών, διατηρώντας και ενισχύοντας τον εμπορικό χαρακτήρα στο ισόγειο.
ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. ΤΟ ΠΑΛΙΟ ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ.
Το Παλαιό Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης είναι ένα πολλών τετραγωνικών ορθογωνικό κτίσμα, που καταλαμβάνει ένα ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο. Συνολικά είναι περίπου 15.000 τμ. Αποτελείται από 4 ορόφους, ισόγειο με ημιώροφο, καθώς και υπόγειο στο οποίο στεγάζεται ο χώρος στάθμευσης.
Το κτίριο περιτριγυρίζεται από ένα σύνολο περιοχών πολιτισμού, εμπορίου και αναψυχής, καθώς και από τα βυζαντινά ευρήματα που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα κατά τη διάνοιξη της υπόγειας σήραγγας του μετρό. Βρίσκεται στο εμπορικό κέντρο της πόλης στη συμβολή δυο ιδιαίτερα εμπορικών δρόμων όπως είναι η Βενιζέλου και η Εγνατία και σε γειτνίαση με την υπαίθρια αγορά του Καπάνι.
Από την αναγνώριση και την ανάλυση της περιοχής προκύπτουν τα εξής στοιχεία:
1) Ο έντονος εμπορικός χαρακτήρας της περιοχής
2) Η ύπαρξη κενού κτιριακού αποθέματος
3) Η γειτνίαση του κτιρίου με το Χαμζά Μπέη τζαμί και την πλατεία
4) Η ανακάλυψη υπόσκαφου αρχαιολογικού χώρου, με τα δύο τελευταία μάλιστα να αναμένεται να προσελκύσουν περισσότερους επισκέπτες στην περιοχή.
Βασικοί μας στόχοι είναι η αποκατάσταση της αστικής συνέχειας μέσω της διάνοιξης του ισογείου προς δημόσια χρήση με εμπορικό χαρακτήρα, καθώς και η ενεργοποίηση ενός ολόκληρου οικοδομικού τετραγώνου, με τέτοιο τρόπο ώστε να συμβάλει στην επανάχρηση των γύρω κενών κτιριακών κελυφών.
Για τους παραπάνω λόγους και προσπαθώντας να επαναφέρουμε τη χρήση του Καραβάν Σεράϊ ως χώρου φιλοξενίας και προσωρινής διαμονής μετακινούμενου πληθυσμού, καταλήξαμε στη χρήση των φοιτητικών κατοικιών.
Οι φοιτητές αποτελούν ένα κατεξοχήν καταναλωτικό κοινό, όσον αφορά τόσο το εμπόριο όσο και την εστίαση και αναψυχή. Ακόμη, οι φοιτητές αποτελούν μια κοινότητα, με κοινές ανάγκες και επιθυμίες, και συλλογικό χαρακτήρα.
Ο παλαιότερος χαρακτήρας του κτιρίου (οθωμανικό χάνι) λειτουργεί ευνοϊκά στην εγκατάσταση της συγκεκριμένης χρήσης. Η τυπολογία του Καραβάν Σεράϊ με την χωροθέτηση των εμπορικών καταστημάτων στο ισόγειο και την εσωτερική αυλή ως χώρο συμβίωσης των ενοίκων μπορεί να αποτελέσει τη βάση για το σχεδιασμό των φοιτητικών εστιών.
Η γειτνίαση του κτιρίου με το μνημείο και την πλατεία δίνει μεγάλες προοπτικές αξιοποίησης του αιθρίου. Παρότι έχουμε διαλέξει μία ιδιωτική χρήση κατοικίας θεωρούμε ότι μπορούμε να ενισχύσουμε τον δημόσιο εμπορικό χαρακτήρα του ισογείου ανοίγοντας την πρόσβαση του αιθρίου και δημιουργώντας ένα δημόσιο εμπορικό πέρασμα, σε σύνδεση με την πλατεία μπροστά. Η μετάβαση από το δημόσιο χώρο της αγοράς στον ιδιωτικό της κατοικίας γίνεται με την παρεμβολή μεταβατικών/κοινόχρηστων χρήσεων στον πρώτο όροφο. Οι υπόλοιποι όροφοι έχουν καθαρά ιδιωτικό χαρακτήρα, ενώ το δώμα είναι πιο ανοιχτό στο κοινό.
Πιο συγκεκριμένα, οι χρήσεις μπαίνουν για να επιτευχθεί αυτή η διάρθρωση. Στο ισόγειο διατηρούνται τα καταστήματα των εξωτερικών κελυφών, ενώ προσθέτουμε μια νέα σειρά καταστημάτων στις εσωτερικές πλευρές του αιθρίου. Στο υπόγειο η χρήση του parking παραμένει και διατηρεί το δημόσιο χαρακτήρα που έχει και τώρα. Οι χρήσεις στον πρώτο όροφο απευθύνονται κυρίως στη φοιτητική κοινότητα και στην κάλυψη των αναγκών της, όπως βιβλιοθήκη-αναγνωστήριο, πλυντήρια-στεγνωτήρια, γυμναστήριο, στούντιο καλλιτεχνικών ομάδων, καθώς και γραφεία διοίκησης και υποδοχή των νέων φοιτητών. Τέλος, από το ισόγειο μέχρι και τον πρώτο υπάρχει ο πολυχώρος, ο οποίος έχει δημόσια χρήση. Στον 2ο, 3ο και 4ο όροφο διαρθρώνονται οι κατοικίες των φοιτητών, καθώς και ο χώρος της κουζίνας. Στο δώμα υπάρχει εστιατόριο και δημόσιο μπαρ.
Υπάρχουν 5 κλιμακοστάσια στο κτίριο, που συνοδεύονται από ανελκυστήρες. Όλες οι κατακόρυφες επικοινωνίες οδηγούν στο δώμα, ενώ μόνο ένα κλιμακοστάσιο συνδέεται με το αίθριο. Ταυτόχρονα τοποθετήθηκε ανελκυστήρας ο οποίος οδηγεί από το αίθριο απευθείας στο δώμα. Οι οριζόντιες κινήσεις διαμορφώνονται σε κάθε όροφο από την τοποθέτηση των υπόλοιπων χρήσεων.
Όσον αφορά τη σύνθεση αποφασίζουμε να κρατήσουμε το στατικό φορέα και σε αυτόν να τοποθετήσουμε με εμφανή τρόπο τα στοιχεία που συγκροτούν το νέο κτιριολογικό πρόγραμμα. Έχοντας ως στοιχείο την ύπαρξη της μονάδας ενός δωματίου τοποθετούμε τη μονάδα αυτή στις εξωτερικές και εσωτερικές όψεις ώστε να διαμορφώσουμε κενά και πλήρη, εσοχές και προεξοχές, επιδιώκοντας να δώσουμε πλαστικότητα και ταυτόχρονα, επαρκή ηλιασμό και αερισμό των μονάδων. Ταυτόχρονα, προσπαθήσαμε ο σχεδιασμός των όψεων να μην επισκιάσει την όψη του μνημείου και να εναρμονιστεί με το διατηρητέο κομμάτι.
Σε επίπεδο αστικού σχεδιασμού, προχωρήσαμε στις εξής κινήσεις:
- ενοποίηση του οικοδομικού τετραγώνου
- πεζοδρόμηση οδού Ρέμπελου
- διαμόρφωση υπόγειου περάσματος και αρχαιολογικός περίπατος
- άνοιγμα του μνημείου και ενοποίηση εσωτερικής αυλής με πλατεία μέσω ενιαίου υλικού με τέτοιες χαράξεις ώστε να ενισχύεται η προοπτική του
- δημιουργία μετώπου στην Εγνατία μέσω βλάστησης για μείωση όχλησης
- σύνδεση της πλατείας με το αίθριο μέσω τριών εισόδων
Κατά τους θερινούς μήνες η νότια παρειά του αιθρίου είναι πιο εκτεθειμένη. Για τον λόγο αυτό, χρησιμοποιούμε εφελκυόμενες κατασκευές με πανιά για να προστατευθεί. Τέλος, επειδή το αίθριο είναι περίκλειστο και το κτίριο αρκετά ψηλό, έχουν προβλεφθεί κενά τα οποία επιτρέπουν την καλύτερη κυκλοφορία του αέρα. Με αυτόν τον τρόπο ο όγκος γίνεται διαμπερής και επιτυγχάνεται καλύτερος αερισμός-δροσισμός του αιθρίου.
