Παρουσίαση ερευνητικής εργασίας με θέμα τα ψηλά κτίρια (Β' Μέρος)

Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΥΨΗΛΟΥ ΚΤΙΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Iβ
Μέσα από την περιγραφή που ακολουθεί γίνεται μια προσπάθεια καταγραφής της πορείας του ψηλού κτιρίου στην ιστορία και του τρόπου με τον οποίο αυτό επαναπροσδιορίζει και επαναδιευθετεί τον αστικό χώρο.

3.1 Αμερική 1945-2000
3.1.1 Σικάγο-Ν. Υόρκη. Μέγα-κατασκευές
3. 20^ος αιώνας. Μετά τον β΄ Παγκόσμιο πόλεμο

Μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο οι νέοι αρχιτέκτονες υποβάλλουν τα σχέδιά τους, τα οποία χαρακτηρίζονται από νέους ριζοσπαστικούς στόχους καθώς και από τεχνολογικούς και λειτουργικούς νεωτερισμούς. Η δημιουργία ενός πολιτικού κέντρου στο Σικάγο υποτίθεται ότι ήταν μια σημαντική απόφαση από τότε που ο Burnham και ο Edward Bennett είχαν συλλάβει την ιδέα της συγκέντρωσης δημόσιων κτιρίων. Μια ιδέα η οποία τελικά πραγματοποιείται μετά από πολιτικές αποφάσεις, με τη δημιουργία στο κέντρο της πόλης μιας συγκέντρωσης υψηλών κτιρίων με στόχο την αναδιαμόρφωση της πόλης. Δημιουργείται έτσι ένα ελκυστικό περιβάλλον για επενδύσεις κορυφαίων επιχειρήσεων, με σκοπό την οικονομική ενίσχυση και ανάδειξη της πόλης.

Σ' αυτήν την προσπάθεια ανάδειξης και επαναπροσδιορισμού της πόλης, έγκειται και η οικοδόμηση του μεγαλύτερου ως τότε κτιρίου, στην καρδιά αυτού του νέου επιχειρησιακού κέντρου της πόλης. Πρόκειται για το Civic Center το οποίο και κατασκευάζεται μέχρι το 1965 και προκαλεί ποικίλες αντιδράσεις. Αυτή η κριτική προέρχεται από την επιλογή της μορφής του, η οποία καθορίζεται και προσδιορίζεται από τη χρήση καινοτόμων για την εποχή υλικών όπως γυαλί και χάλυβα. Πρόκειται για ένα κτίριο μόνο 31 ορόφων, το οποίο όμως θεωρείται ένας τεχνολογικός κολοσσός για την εποχή. To Civic Center είναι το πρώτο δημόσιο κτίριο που υψώνεται και αντιπροσωπεύει μια αρχιτεκτονική έκφραση της νέας πόλης του Σικάγου που ανατέλλει.

(Φώτο 20)Civic Center από τους SOM).

Στην ίδια περιοχή με το Civic Center η προσπάθεια ανάδειξης και οικονομικής ενίσχυσης του κέντρου της πόλης, μέσω της ανέγερσης μεγάλης κλίμακας κτιρίων, συνεχίζεται με την κατασκευή του πρώτου θεωρητικού κτιρίου γραφείων της πόλης. To Inland Steel Building (1954-59) από τους Skidmore, Owings και Merrill επιβεβαιώνει την ισχυρή επενδυτική ενίσχυση του κέντρου, ενώ αυτός ο προγραμματισμός των ιδιωτικών επενδύσεων κορυφώνεται με την ανέγερση της First National Bank of Chicago (1964-69).

 
(Αριστερά) (Φώτο 21)Inland Steel Building από τους SOM, (Δεξιά) (Φώτο 22)First National Building

(Φώτο 23)Σκίτσα από τον Gaylord Freeman.

Ο Gaylord Freeman, όπως γίνεται φανερό από τα σκιτσάκια του είχε την ιδέα της καθιέρωσης του κτιρίου της τράπεζας ως το διακριτικό κτίριο στον ορίζοντα της πόλης του Σικάγου. Ωστόσο όμως οι πύργοι Hancock και Sears που ανυψώνονται αργότερα αναιρούν αυτές τις προσδοκίες του.

Από τα πιο περίεργα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ορίζοντα του Σικάγου είναι οι δύο ογκώδεις και σκοτεινές παρουσίες των κτιρίων John Hancock 1969 και του Sears Tower 1974 και τα δύο κτισμένα από τους αρχιτέκτονες Skidmore, Owing και Merrill.

 
(Αριστερά) (Φώτο 24)John Hancock,1969,SOM, (Δεξιά) (Φώτο 25)SearsTower,1974, SOM.

Και τα δύο αυτά μεγαλεπήβολα κτίρια με την εντυπωσιακή και την ισχυρή παρουσία τους ,εκτός από την υπεροχή και την ισχύ που προσδίδουν στο επιχειρησιακό κέντρο του Σικάγου, εισαγάγουν και καινοτόμες αρχές όσον αφορά την δομή και τις κατασκευαστικές αρχές των υψηλών κτιρίων. Και στα δύο κτίρια, έχοντας ως βάση τον μεταλλικό σκελετό, γίνεται προσπάθεια διαμοιρασμού του φορτίου που πρέπει ν' αναλάβουν τα κάθετα και οριζόντια στοιχεία του σκελετού. Αυτό πετυχαίνεται στο μεν John Hancock με την χρήση των εμφανών διαγώνιων μεταλλικών δοκών, τα οποία με τη χιαστή μορφή τους καταφέρνουν να παραλάβουν μέρος του φορτίου ελαφρώνοντας τον υπόλοιπο σκελετό. Ενώ στο Sears Tower η υποδιαίρεση του βασικού μεταλλικού σκελετού σε περισσότερα συνδυασμένα συστήματα οριζοντίων και καθέτων μεταλλικών δοκών, πετυχαίνουν έναν ομοιόμορφο διαμοιρασμό των φορτίων. Και στις δύο περιπτώσεις, αυτή η ιδιαίτερη κατασκευαστική δομή, χρησιμοποιείται και ως μορφολογική ταυτότητα των κτιρίων, προσδίδοντάς τους μια ιδιαίτερη εικόνα στην συνολικότερη μορφή του κέντρου της πόλης.

(Φώτο 27)Υποδιαίρεση του βασικού μεταλλικού σκελετού του κτιρίου Sears.

Ένα αναπόσπαστο στοιχείο της αρχιτεκτονικής των ουρανοξυστών θεωρούνταν από τους περισσότερους και ο φωτισμός. Ένα στοιχείο που προσδίδει υπεροχή και καθιστά το κτίριο "ελκυστικό" , δίνοντας του μια συμβολική αξία μέσα στο αστικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικά κτίρια στα οποία έχει υιοθετηθεί το λεξιλόγιο του φωτισμού, ως μέσο υπεροχής και επιβολής, είναι τα κτίρια AT&T Building και το South Wacker Drive από τους Kohn Pedersen Fox Associates. Ειδικότερα μάλιστα το τελευταίο είναι ιδιαίτερα ξακουστό από την λαμπρά φωτισμένη κορυφή του, κατορθώνοντας με αυτό τον τρόπο να επιστήσει την προσοχή του από χιλιόμετρα μακριά.

(Φώτο 28)Φωτισμένη κορυφή του κτιρίου South Wacker Drive

Ωστόσο όμως αυτή η μεγαλεπήβολη αρχιτεκτονική των ουρανοξυστών δυστυχώς πραγματοποιείται εις βάρος της αστικής ισορροπίας. Η απουσία συνειδητού προγραμματισμού και συντονισμένου ελέγχου, καθώς και μια σειρά ελλείψεως προσαρμοστικότητας γίνεται εις βάρος της ανθρώπινης πόλης. Ένα οδικό σχέδιο το οποίο θεωρούνταν περισσότερο από γενναιόδωρο για ένα μικρό κέντρο, γίνεται πλέον απελπισμένα ανεπαρκές για μια μεγάλη πόλη με την ασφυκτικά κυκλοφοριακή αύξηση που επιφέρει αυτός ο νέος τρόπος οικοδόμησης του κέντρου. (Rita.2010.4.29:Έντονο το κυκλοφοριακό πρόβλημα στην πόλη της Νέας Υόρκης).Συμπερασματικά η αύξηση στην οικοδόμηση του όγκου των κτιρίων, που μπορεί να πραγματοποιηθεί σε μια πόλη, πρέπει να γίνει παράλληλα με ορισμένες ακόμα αστικές συμπληρωματικές αλλαγές. Διαφορετικά, ελλείψει προγραμματισμού, θα επιφέρει χαοτικές επιπτώσεις στις αστικές λειτουργίες του κέντρου.

Αυτό το συμπέρασμα γίνεται ιδιαίτερα κατανοητό και ακόμα πιο έντονο στο παράδειγμα στης Νέας Υόρκης. Επαληθεύεται το γεγονός ότι το αστικό σχέδιο πρέπει να θεωρείται ως μια συνεχή και δυναμική διαδικασία και όχι μια στατική υπόθεση. Όπως θεωρήθηκε στο παράδειγμα αυτής της πόλης, όπου οι τύποι οικοδόμησης έχουν αλλάξει, σε μια περίοδο περίπου 100 χρόνων, σε γραφεία και εμπόριο και μια απέραντη αύξηση στην οικοδόμηση του όγκου έχει πραγματοποιηθεί σε κάθε περιοχή.

Ο Mies Van de Rohe μάλιστα, ως ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του μοντέρνου κινήματος, από το 1947 και έπειτα χτίζει 14 πολυώροφα κτίρια στο Σικάγο στα οποία εφαρμόζονται οι αρχές του μοντερνισμού στον αμερικάνικο ουρανοξύστη. Ο Mies ήταν ριζικά αντίθετος στη λογική ότι κάθε κτίριο θα έπρεπε να έχει έναν ευδιάκριτο χαρακτήρα και γ' αυτό τα κτίρια του έχουν μια πανομοιότυπη μορφή, λεπτομερειακά όμως επεξεργασμένη. To Seagram Building που φτιάχνεται το 1958 είναι σχεδιασμένο από τον ίδιο σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Philip Johnson και γίνεται πρότυπο του σύγχρονου πύργου γραφείου. Η καινοτομία του όμως έγκειται και στον ιδιαίτερο σεβασμό που δείχνει όσον αφορά τον αστικό προγραμματισμό. Χωροθετείται έτσι ώστε να δημιουργεί μια μεγάλη πλατεία στο μπροστινό του μέτωπο και αυτός ο τρόπος κατασκευής επηρεάζει πλέον την νομοθεσία οικοδόμησης της Νέας Υόρκης το 1961, ο οποίος προϋποθέτει λεπτομερειακό σχεδιαστικό προγραμματισμό του δημόσιου χώρου.

 
(Φώτο 31)Seagram Building.

Έτσι ενώ ως τώρα το ύψος ήταν το πιο σημαντικό στοιχείο του ουρανοξύστη, αυτός ο νέος τύπος του ψηλού κτιρίου επικεντρώνεται στην βάση αυτού και τον αντιμετωπίζει ως δημόσια ζώνη. Βέβαια προκύπτουν κάποια προβλήματα όσον αφορά θέματα ιδιοκτησίας, ειδικότερα όταν τα κτίρια τοποθετούνται το ένα δίπλα στο άλλο, ωστόσο όμως ο γενικότερος αστικός προγραμματισμός στα πλαίσια σχεδιασμού ενός πολυώροφου κτιρίου είναι γεγονός. Στα αστικά τμήματα προγραμματισμού υπονοείται πλέον μια ριζικά νέα προσέγγιση ακόμα και στη σύλληψη του οδικού σχεδίου. Ο δρόμος παύει πλέον να είναι μια απομονωμένη μονάδα και γίνεται ένα ενσωματωμένο μέρος ολόκληρου του σχεδίου. Έτσι σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι δυνατό να καθοριστούν οι δρόμοι και τα κτίρια χωριστά. Ο αρμόδιος για το σχεδιασμό ενός ολόκληρου κτιρίου λαμβάνει υπ' όψη του και τον γενικότερο σχεδιασμό της πόλης.

Στην δεκαετία του '70 και του'80 οι αρχιτέκτονες ξεκινούν την αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων σε σχέση με εκείνη του μοντέρνου κινήματος. Οι σαφώς καθορισμένες μορφές διαστρεβλώνονται προκειμένου να δημιουργηθούν γλυπτικές μορφές. Αντί να χρησιμοποιούνται ως καθαρά λειτουργικά συστατικά, τα τεχνικά στοιχεία δημιουργούν διακοσμητικές λεπτομέρειες ,άλλες φορές εμφανείς και άλλες φορές κρυμμένες πίσω από ιστορικίζουσες προσόψεις. Χαρακτηριστικό τέτοιο παραδείγματα είναι το AT&T Building στη Νέα Υόρκη κτισμένο από τον Johnson Burgee το 1984 με την εμφανή συντηρητική του πρόσοψη και το 53rd AT Third από τον Philip Johnson & John Burgee Architects το 1986, όπου η ελλειπτική μορφή του δίνουν μια χωρική διανομή περισσότερο ενδιαφέρουσα από την παραδοσιακή.

(Φώτο 32)53^rd AT Third.

Γενικά σημαντικό ρόλο στην μεταμοντέρνα αρχιτεκτονική του ουρανοξύστη παίζει η τριμερής σχέση της βάσης του κτιρίου με το ύψος του και την ανάπτυξη του δρόμου. Αυτή πλέον η νέα σημασία του δημόσιου διαστήματος και της κλίμακας οδηγεί και σε άλλες νομοθετικές αλλαγές στην πόλη της Νέας Υόρκης το 1981. Αυτός ο νόμος στοχεύει να εξασφαλίσει την επέκταση του δημοσίου χώρου στο κτίριο. Τέτοια κτίρια χαρακτηρίζονται από μια ανεξάρτητη βάση, στην οποία ενσωματώνεται και η δημόσια ζώνη και ο κορμός του κτιρίου ο οποίος υψώνεται. Το πολυώροφο κτίριο ως δομή που καθορίζεται από τις δημόσιες χρήσεις, τα αίθρια και τις ζώνες αγορών, έχει γίνει το θέμα μιας ολόκληρης γενιάς κτιρίων. Πλέον ο αρχιτέκτονας, αν και είναι αρμόδιος για τον σχεδιασμό ενός ολόκληρου κτιρίου, λαμβάνει υπ' όψη του και τον γενικότερο σχεδιασμό της πόλης. Έτσι ώστε οποιοδήποτε αρχιτεκτονικό κτίριο ν' ανακατασκευαστεί ή να δημιουργηθεί, να μην επηρεαστούν οι κύριες αρχές του γενικού σχεδίου. Επομένως ένας σωστός αστικός προγραμματισμός θεωρείται πλέον απαραίτητος.

Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι δεν δίνεται πλέον βάση στη μορφολογική υπεροχή των ουρανοξυστών. Αντίθετα, τα μετέπειτα κτιριακά παραδείγματα αποδεικνύουν την προσδίδουσα σ' αυτά εντυπωσιακή εμφάνιση που συνεχίζει να παίζει έναν σημαντικό ρόλο. Στην πραγματικότητα μάλιστα συνεχίζει να παίζει τον σημαντικότερο ρόλο, γιατί η μετέπειτα εξέλιξη της πόλης απέδειξε ότι ελάχιστη ήταν, τελικά, η μέριμνα που δόθηκε προς τον γενικό αστικό σχεδιασμό. Η ελλιπής μέριμνα στον κυκλοφοριακό προγραμματισμό, στα πάρκιγκ αλλά και στις σκιάσεις των χαμηλών κτιρίων από τους ουρανοξύστες , επαλήθευε τα αρνητικά αποτελέσματα του ελλιπή γενικού αστικού προγραμματισμού. Ωστόσο ουρανοξύστες συνεχίζονταν να υψώνονται και μάλιστα ολοένα και πιο εντυπωσιακοί.

(Φώτο 33)Αυξανόμενη οικοδόμηση ουρανοξυστών.

Μετά το 1970 και έπειτα η εξέλιξη της τυπολογίας των ουρανοξυστών είναι γρήγορη και εντυπωσιακή. Κτίρια σταθμός για την αρχιτεκτονική της Νέας Υόρκης είναι το 1251 Avenue of the Americas (1972) από τους Harrison Abramovitz & Harris 228,6m. Πρόκειται για την δεύτερη πιο ψηλή κατασκευή στο Rockefeller Center, το οποίο στεγάζει ακόμα και σήμερα σημαντικές επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η κατακόρυφη διάσταση του κτιρίου είναι ιδιαίτερα τονισμένη ,εξαιτίας του σχεδίου αλλά και των υλικών που χρησιμοποιούνται. Η καθαρή πρόσοψη των κάθετων στοιχείων είναι ένα πρόσφατο παράδειγμα της πρόσφατης αρχιτεκτονικής του Διεθνές Στυλ, που εξουσιάζει τον ορίζοντα του Μανχάταν από τις αρχές της δεκαετίας του '70 και μέχρι το τέλος αυτής.

(Φώτο 34)1251 Avenue of the Amerika.

To Citycorp Center από τους Hugh Stubbins & Associates Emory Roth, πρόκειται για ένα κτίριο πρόκληση της εφαρμοσμένης μηχανικής. Οι 4 κεντρικές κολώνες της όψης είναι ο κεντρικός πυρήνας του κτιρίου και αυτές ουσιαστικά είναι που στηρίζουν το κτίριο. Το κτίριο αρχικά ήταν από τα πρώτα ψηλότερα κτίρια στην πόλη, που ωστόσο οι στατικές του ικανότητες αμφισβητήθηκαν πολύ. Ωστόσο με κάποια ενίσχυση του βασικού σκελετού συνέχισε να υψώνεται στον Αμερικανικό ουρανό.

 
(Φώτο 35-36)Το κτίριο Citycorp Center.

Επιπλέον, το Cityspire (1989) από τους Murphy/Jahn. όταν ολοκληρώθηκε ήταν το ψηλότερο στον κόσμο 244 m.  Σήμερα κατέχει την 8η θέση. Έχοντας μια ρομαντική μορφή που θυμίζει τους παλιότερους ουρανοξύστες χαρακτηρίζεται από μικτή χρήση (λιανικό, εμπόριο, γραφεία) και ήταν ένα ορόσημο επιβεβαίωσης της οικονομικής επιτυχίας της πόλης.

  
(Αριστερά) (Φώτο 37)Cityspire Center),(Κέντρο) (Φώτο 38)Trump World Tower, (Δεξιά) (Φώτο 39)LVMH Tower.

Επιπλέον και στις αρχές του 21ου αιώνα μια σειρά εντυπωσιακών ουρανοξυστών σχεδιάζονται είτε κατασκευάζονται. Σημαντικά παραδείγματα που έχουν ολοκληρωθεί είναι το Trump World Tower από τους Costas Κοndilis &Partner το 2001. Πρόκειται για μια απλή μορφή, με λεπτές αναλογίες και μια μινιμαλιστική πρόσοψη που του προσδίδει τα χαρακτηριστικά ενός αινιγματικού μονολιθικού γλυπτού. Η λεπτότητα του πύργου συνδυασμένη με τις ανάγκες των διαμερισμάτων καταφέρνουν να δημιουργήσουν μια προκλητική δομή στο κτίριο. Το υψηλής αντοχής σκυρόδεμα και ο προσεχτικός σχεδιασμός των δομικών μελών πετυχαίνουν την απαιτούμενη δομική απόδοση.Ο LVMH Tower από τον Christian de Portzanparc το 1999 είναι ένας πύργος στον οποίο χρησιμοποιείται ένας συνδυασμός τύπου γυαλιών που δημιουργούν εφήμερα αποτελέσματα. Η διαφάνεια του γυαλιού επιτρέπει ν' αποκαλυφθεί ο εσωτερικός σκελετός του κτιρίου. Σε μια πόλη που οδηγείται από την ορθογώνια αποδοτικότητα αυτή η ιδιαίτερη μορφή, ενός ουρανοξύστη, ενσωματώνει την πολυτέλεια της γεωμετρικής πολυπλοκότητας στην υπηρεσία του σχεδιασμού ψηλών κτιρίων.

Ενώ υπάρχουν και μερικά ψηλά κτίρια που έχουν μείνει στη φάση του σχεδιασμού όπως είναι ο Hearst Tower του Foster & Partners το 2001 , ένας πύργος ο οποίος θα υψωθεί πάνω από το ήδη υπάρχον σε στυλ Art Deco . Αυτό το κτίριο επεκτείνει τους ορισμούς της ιστορικής συντήρησης και της προσαρμοστικής επαναχρησιμοποίησης.

(Φώτο 40)Hearst Tower.

Το αρχικό Hearst κτίριο είναι ένα ιστορικό κτίριο ορόσημο που σχεδιάστηκε από τον Joseph Urban, ωστόσο ολοκληρώνεται μερικώς το 1928. Ο νέος πύργος θα βρίσκεται πάνω από αυτό, ενθαρρύνοντας μ' αυτό τον τρόπο την εναρμόνιση παλιού και νέου στο ίδιο κτίριο και χρησιμοποιώντας καινοτόμα δομικά συστήματα και νέες τεχνικές οικοδόμησης της νέας τεχνολογίας.

Ενώ ένα ακόμη ιδιαίτερο, απλά σχεδιασμένο κτίριο, είναι το New York Times Headquarters από τον Renzo Piano. To σχέδιο του Piano διατηρεί ένα πειθαρχημένο λεξιλόγιο σχεδίου, αφού πρόκειται για έναν καθαρό ορθογώνιο όγκο. Χρησιμοποιείται το μέταλλο και το γυαλί, η διαφάνεια του οποίου επιτρέπει και εδώ την ορατότητα του εσωτερικού. Ο Piano ερευνά την τέχνη του κτιρίου χρησιμοποιώντας τα νέα υλικά και τα νέα συστήματα οικοδόμησης ,που καθορίζουν τις γλυπτικές μορφές οικοδόμησης. Το στοιχείο του γυαλιού, στην συγκεκριμένη περίπτωση, από την αρχιτεκτονική επεκτείνεται στην υπηρεσία της επίτευξης μιας αξιοσημείωτης αστικής επίδρασης, ένας διαφανής και εφήμερος πύργος γυαλιού που προκαλεί απόψεις και ζωντανεύει το δρόμο.

(Φώτο 41)New York Times Headquarters, σχεδιαστική απεικόνιση του κτιρίου.

Ενώ αξιοσημείωτος είναι και ο Conde Nast Building του Fox & Fomle το 1999 που θεωρείται ο πρώτος σχεδιασμένος [1] οικολογικά ουρανοξύστης της Βόρειας Αμερικής. Κατά τη διάρκεια της οικοδόμησης του ορισμένα περιβαλλοντικά ζητήματα αντιμετωπίζονται με ιδιαίτερο προβληματισμό, ενώ πλέον σήμερα πολλές από τις καινοτομίες του θεωρούνται τυποποιημένες. Συνδυάζοντας στις όψεις του υλικά όπως μέταλλο, γυαλί και πέτρα δημιουργεί μια ιδιαίτερη φυσιογνωμία. Οι μεγάλες επιφάνειες γυαλιού μεγιστοποιούν την διείσδυση φωτός κατά τη διάρκεια της ημέρας , ενώ  με την χρήση των υαλοπινάκων ως τοιχία πληρώσεων, κατορθώνει να φιλτράρει την ανεπιθύμητη ακτίνα και να ελαχιστοποιήσει την απώλεια θερμότητας.

(Φώτο 42)Conde Nast Building του Fox&Fowle,1999.

Περίπλοκα μηχανικά συστήματα διασφαλίζουν την ατμοσφαιρική ποιότητα εισάγοντας φρέσκο αέρα στο χώρο των γραφείων. Γενικά αυτός ο συνδυασμός περιβαλλοντικών, ιστορικών, φουτουριστικών στοιχείων συνθέτουν έναν περίπλοκο αρχιτεκτονικό οργανισμό. Ωστόσο αυτός ο πολύπλοκος συνδυασμός στοιχείων σ' έναν οικολογικό ουρανοξύστη υιοθετείται και σε πολλούς επόμενους.

Αδιαμφισβήτητα όλα τα προηγούμενα κτίρια συμβολίζουν την εμφάνιση της παγκόσμιας αγοράς και τη καθιέρωση του κέντρου της Νέας Υόρκης. Ωστόσο ως κέντρο παγκοσμίου εμπορίου ήταν το World Financial Center ,οι γνωστοί σ 'εμάς "δίδυμοι πύργοι" οι οποίοι κατασκευάζονται 1972-1973 από τους Minor Yamasaki and Associates. Ήταν δύο πύργοι χτισμένοι με μια νεωτεριστική αρχιτεκτονική γοτθικού ύφους. Από μερικούς κριτικούς χαρακτηρίζονταν και ως νεοκλασσικοί, ωστόσο αυτοί οι δύο πύργοι ήταν οι πύργοι σύμβολα της Αμερικανικής δύναμης. Γι' αυτό και προκειμένου να πληγεί η δύναμη της Αμερικής αυτοί επιλέχτηκαν να είναι ο στόχος των τρομοκρατικών επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου του 2001. Μια επίθεση η οποία "τράνταξε" την παγκόσμια κοινότητα και σηματοδότησε μια νέα παγκόσμια πραγματικότητα, αλλά και τα θεμέλια μιας συζήτησης όσον αφορά τους ουρανοξύστες και την κατασκευαστική ασφάλεια αυτών.[2]

Στη συνέπεια αυτών των τρομοκρατικών επιθέσεων διάφορες συζητήσεις κεντροθετούνται για το πώς θα επαναοικοδομηθεί η Νέα Υόρκη και στο ρόλο που μπορεί να παίξει η αρχιτεκτονική στο στάδιο της αναδημιουργίας και της ανάπτυξης. Μερικοί απαιτούν εκείνη η περιοχή να παραμείνει κενή ως αναμνηστικό πάρκο, άλλοι υποστηρίζουν μια έντονη προσπάθεια επαναοικοδόμησης πιο ψηλά απ' ότι ήταν πριν. Πάντως όλοι πλέον συμφωνούν για τη μοναδικότητα εκείνου του σημείου και γι' αυτό η αρχιτεκτονική που θα επιλεχθεί για να πραγματοποιηθεί, θα πρέπει να μπορεί να ενσωματώσει τις συλλογικές φιλοδοξίες και ν' αποκριθεί κατάλληλα στα ακραία γεγονότα.

Ερωτήματα επίσης δημιουργήθηκαν για την συμβολική λειτουργία της αρχιτεκτονικής στο ν' αντιπροσωπεύει μια πόλη ή ένα έθνος. Μερικοί κριτικοί θεωρούν πως η εποχή των ουρανοξυστών έχει ξεπεραστεί και ότι οι ουρανοξύστες ως μνημεία είναι ακατάλληλοι. Άλλοι συμφωνούν στο ότι οι ουρανοξύστες δεν είναι απόλυτα ασφαλείς για ακραία γεγονότα και ότι αλλαγές στις κτιριολογικές δομές θα πρέπει να πραγματοποιηθούν. Ενώ άλλοι κάνουν προσπάθειες ανασχεδιασμού του κτιριολογικού τύπου, παράγοντας μοναδικά σχέδια σε απάντηση αυτού του αναπάντεχου γεγονότος.

Ένα γκρουπ από καλλιτέχνες και σχεδιαστές συμπεριλαμβανομένων και αρχιτέκτονες, όπως ο John Bennet και ο Gustavo Borevardi δημιούργησαν ένα πρόγραμμα με την ονομασία " Tribune in Light".  Πρόκειται για ένα ζευγάρι ελαφρών προβολών που διαμόρφωσαν τα φασματικά σχεδιαγράμματα των ατέλειωτων πύργων. Ορατοί από μίλια οι ελαφροί πύργοι που δημιουργούνται αφήνουν μια εφήμερη παρουσία στο κενό, που αφήνεται από το κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου. Ένα μέλος της ομάδας λέει "Το φως λαμβάνει στερεά μορφή".

  
(Αριστερά) (Φώτο 43)Το πρόγραμμα " Tribune In Light", (Κέντρο) (Φώτο 44)Πρόταση από τους Officed'A, (Δεξιά) (Φώτο 45)Πρόταση  από την Zaha Hadid.

Διάφοροι καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες δημιουργούν διάφορες προτάσεις γι' αυτή την περιοχή του παγκόσμιου εμπορίου. Πρόκειται είτε για σχέδια πρασίνου ή και για επαναοικοδόμηση των πύργων με νέες μορφές. Κάποιες προτάσεις απορρίπτουν εντελώς την ιδέα να χτιστεί κάτι άλλο στην περιοχή. Άλλες πάλι παράγουν στοχαστικές προτάσεις για την μορφή των νέων ουρανοξυστών, τη σχέση τους με την πόλη, καθώς επίσης και την λειτουργία ως δυναμικό σύμβολο της αναδημιουργίας και της αποκατάστασης.

Το γραφείο Boston-based Office d' Α προτείνει έναν οργανικό ουρανοξύστη που μετασχηματίζεται από τη βάση στην κορυφή.  Δημιουργείται μια νέα μορφή ουρανοξύστη όπου δεν είναι εμφανής η διάκριση μεταξύ της βάσης , της μέσης και της κορυφής, ενώ απορρίπτονται οι συμβατικές έννοιες της επανάληψης και του διαμορφώσιμου παρουσιάζοντας μια ιδιαίτερη πολυπλοκότητα.
Η Hadid Zaha προβλέπει δύο νέους δίδυμους πύργους οι οποίοι συντηρούν τα ίχνη των πρωτοτύπων. Επιβεβαιώνοντας έτσι την ανάγκη για επαναοικοδόμηση του χώρου μ' ένα θεαματικό τρόπο, με σχέδια που προκαλούν και δείχνουν το μέλλον του ουρανοξύστη

Ο Norman Foster με την σειρά του προτείνει και αυτός δύο πύργους που αναπηδούν από τις ευδιάκριτες βάσεις τους και μετασχηματίζονται καθώς ανέρχονται στην κορυφή.  Οι νέοι πύργοι προέρχονται από μια λογική τριγωνικών δομών και μέσα από το σχέδιο τους εισάγονται έννοιες όπως αυτές του οικολογικού σχεδίου, των ευφυών συστημάτων οικοδόμησης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

(Φώτο 46)Πρόταση  από τον Norman Foster.

Επίσης διάφορα σχέδια υποβάλλονται και από ομάδες αρχιτεκτόνων όπως αυτή των Skidmore, Owings & Merrll. Το σχέδιο αποτελείται από ένα πυκνό πλέγμα εννιά λεπτών πύργων οι οποίοι κάμπτονται καθώς αυξάνονται δίνοντας την εντύπωση της οργανικής αύξησης. Σειρές κεκλιμένων ραμπών και γέφυρες συνδέουν τους άξονες με πάρκα και δημόσιους χώρους για ν' αντικαταστήσουν τον ανοιχτό χώρο που υπήρχε προηγούμενως στην περιοχή.

(Φώτο 47)Πρόταση  από τους Skimore,Owings & Merril.

Μια άλλη ομάδα αυτή του Richard Meier, Peter Eisenman, Charles Gwathey δημιουργούν ένα ζευγάρι πύργων, ένα πλέγμα στην πραγματικότητα από οριζόντιες και κάθετες γέφυρες. Στα ίχνη των προηγούμενων οι μονολιθικές δομές είναι απλές και παράξενα ποιητικές

(Φώτο 48)Πρόταση  από τους Richard Meier,Peter Eisenman.

Η ομάδα Think, που απαρτίζεται από νέους αρχιτέκτονες, προτείνουν ένα είδος ανυψωμένου δημοσίου χώρου με διάφορες δομές οι οποίες θα ενώνονται μεταξύ τους. Ενώ μια άλλη ομάδα αρχιτεκτόνων United Architects, των οποίων η πρόταση θεωρήθηκε ως μια πιθανή κατεύθυνση, προτείνουν ορισμένες κυλινδρικές δομές που στεγάζουν κάποιες πολιτιστικές εγκαταστάσεις και ακολουθούν τα ίχνη των προηγούμενων πύργων. [3]Τέλος και η πρόταση η οποία τελικώς επιλέγεται είναι του Libeskind ο οποίος και δείχνει την ανάγκη να δημιουργηθεί ένα μνημείο εις μνήμη του γεγονότος. Το σχέδιο που αποτελείται από ένα σύνολο γωνιακών πύργων που παρατάσσονται γύρω από τα ίχνη των κεντρικών πύργων. Ενώ η χειρονομία να ενταχθούν μέσα στην πρόταση και τα ευρήματα των τοίχων των προηγούμενων πύργων θεωρείται μνημειακή. Ωστόσο το τελικό αποτέλεσμα μένει να φανεί.

  
(Αριστερά) (Φώτο 49)Πρόταση  από τους Think, (Κέντρο) (Φώτο 50)Πρόταση από τους United Architects, (Δεξιά) (Φώτο 51)Πρόταση  από τον Daniel Liberskind.

 

Ευρετήριο εικόνων
-Φώτο 19 http://www2.colum.edu/cps/demo/images_demo4/portfolio/gallery/velasquez_skyline.jpg
-Φωτο 20 http://www.bc.edu/bc_org/avp/cas/fnart/fa267/20th/chicity1.jpg
-Φωτο 21 http://www.planckstudios.com/media/photos/color/Inland_Steel_2009_WEB_500_color.jpg
-Φωτο 22 http://www.chicagoarchitecture.info/Images/TheLoop/FirstNationalBank-001.jpg
-Φωτο 23 JOHN ZWKOWSKY,"CHICAGO ARCHITECTURE AND DESIGN 1923-1993. Reconfirmation of an American Metropolis", PRESTEL, GERMANY 1993,σελ:260.
-Φωτο 24 http://www.visitingdc.com/images/john-hancock-center-address.jpg
-Φωτο 25 http://urbangreenberg.files.wordpress.com/2008/11/sears_tower_1.jpg
-Φωτο 26,27 JOHANN EISELE, ELLEN KLOFT,"HIGH-RISE MANUAL,Typology and design,construction and technology", BIRKHAUSER-Publishers for architecture, BOSTON 2000,σελ:88
-Φωτο 28 http://static.panoramio.com/photos/original/4610185.jpg
-Φωτο 29 http://static.panoramio.com/photos/original/4610185.jpg
-Φωτο 30 http://www.nyc-architecture.com/UES/29124824.seagram_08.jpg
-Φωτο 31 http://www.globalconstructionwatch.com/wp-content/gallery/Seagram-Building/Seagram-Building5.jpg
-Φωτο 32 http://www.archpaper.com/images/feature_03_05/pjohnson10.jpg
-Φωτο 33 http://api.ning.com/files/qaa9kEDEqDClgNb5iKf7zbWmQZ6DvWNnR78aJa92ljPkRBakbcd81Phc7b1XwEGZ5dn
EAQgQlE7TOJx6eyhC3jvYhtYPm*XF/Chicago_Skyline.jpg
-Φωτο 34 http://farm4.static.flickr.com/3222/2770563654_ce95a71176.jpg
-Φωτο 35,36 IVAN ZAKNIC, MATTHEW SMITH DOLORES RICE,"100 OF THE WORLD'S TALLEST BUILDINGS",HAZAR publishers,HONK KONK 1998,σελ:56
-Φωτο 37 http://www.vazyvite.com/photo_us/newyork/building/cityspire.jpg
-Φωτο 38 http://i2.tinypic.com/4xqrs78.jpg
-Φωτο 39 http://la.curbed.com/uploads/http___www.chdeportzamparc.com%20-%20Atelier%20de%20Portzamparc.jpg
-Φωτο 40 http://farm2.static.flickr.com/1057/1315157150_5a52411e1a.jpg
-Φωτο 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51 ERIC HOWELER,
"SKYSCRAPER DESIGNS OF THE RECENT PAST AND FOR THE NEAR FUTURE ".THAMES AND HUDSON,ITALY 2003,σελ:54,205,209,210,216,218,224,227,231,235,77
-Φωτο 42 http://images.businessweek.com/ss/06/01/greenskyscrapers/image/5_mid-conde-nast-sunrise.jpg

 

Σημειώσεις
[1] Αυτό το κτίριο θέτει νέα πρότυπα εκμετάλλευσης της ενέργειας, της εσωτερικής , περιβαλλοντικής ποιότητας, των συστημάτων ανακύκλωσης και της χρήσης βιώσιμων υλικών.
[2] Και στις 26 Φεβρουαρίου 1993 υπήρξε μια βομβιστική επίθεση όπου βύθισε στο σκοτάδι 50.000 άνθρωπους. Από αυτούς έξι είχαν σκοτωθεί και πάνω από 1000 είχαν τραυματιστεί σοβαρά.
[3] Το σχέδιο του Libeskind επιλέχτηκε το 2003 ως το καταλληλότερο κτιριακό πρόγραμμα για την ανακατασκευή των κτιρίων.