Επτά αλλαγές στη ρύθμιση για τα αυθαίρετα

Η ρύθμιση αυτή, η οποία -σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες- περιλαμβάνεται στο υπό κατάθεση νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης, ανατρέπει τις αρχικές προδιαγραφές του σχεδίου νόμου που είχε παρουσιάσει προ μηνός το υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, το οποίο προέβλεπε οριστική εξαίρεση από την κατεδάφιση όλων ανεξαιρέτως των προ του 1975 αυθαιρέτων κτισμάτων, με την καταβολή ενός παραβόλου 500 μόλις ευρώ. Το παράβολο, ωστόσο, των 500 ευρώ, θα ισχύει για τις αυθαίρετες προ του '75 κατοικίες.

Η εν λόγω αλλαγή προέκυψε από τη διαδικασία διαβούλευσης του νομοσχεδίου, όπου η συγκεκριμένη ρύθμιση δέχθηκε σφοδρότατη κριτική. Καθοριστικό ρόλο έπαιξε, πάντως, και η πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε αντισυνταγματικό το νόμο 4014/2011 περί τακτοποίησης αυθαιρέτων.

Ετσι, όλες οι αυθαίρετες κατασκευές που αφορούν ξενοδοχειακές και βιομηχανικές εγκαταστάσεις οι οποίες έχουν ανεγερθεί προ του 1975, δεν θα μπορούν πλέον να νομιμοποιηθούν οριστικά, εφόσον έχουν αυθαιρεσίες που ξεπερνούν το 40% του νομίμου περιγράμματος ή είναι παντελώς αυθαίρετα. Θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση του ΥΠΕΚΑ, αλλά μόνο για 30ετή εξαίρεση από την κατεδάφιση, εφόσον βέβαια καταβάλλουν τα σχετικά παράβολα και πρόστιμα που προβλέπονται. Εάν έχουν αυθαιρεσίες μικρότερες του 40% του νομίμου περιγράμματος του κτιρίου, θα μπορούν να υπαχθούν στη νέα ρύθμιση και να εξαιρεθούν οριστικά από την κατεδάφιση.

Η νέα ρύθμιση, η οποία αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στο πρώτο 10ήμερο του Ιουνίου, περιλαμβάνει κι άλλες σημαντικές αλλαγές σε σχέση με το αρχικό κείμενο του σχεδίου νόμου.

Βασικό εργαλείο στη νέα ρύθμιση αποτελεί η καθιέρωση συμπλήρωσης της ηλεκτρονικής ταυτότητας για όλα τα κτίρια, εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος, ώστε να υπάρξει πλήρης καταγραφή της νόμιμης και της αυθαίρετης δόμησης. Μάλιστα, εντός των ημερών αναμένεται να παρουσιαστεί από το ΥΠΕΚΑ το σχετικό Προεδρικό Διάταγμα, από την ισχύ του οποίου θα αρχίσουν να «τρέχουν» οι προθεσμίες συμπλήρωσης της ταυτότητας κτιρίου.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, για τις κατοικίες τίθεται προθεσμία 12 ετών για τη συμπλήρωση της ταυτότητας, ενώ για τις επαγγελματικές και λοιπές εγκαταστάσεις προβλέπεται 8ετής προθεσμία. Υποχρέωση συμπλήρωσης ταυτότητας θα έχουν όλα ανεξαιρέτως τα ακίνητα.

Ειδικά για τα αυθαίρετα, θα δίνονται οριστικοί τίτλοι εξαίρεσης από την κατεδάφιση, μόνο εφόσον έχει γίνει ενημέρωση της ταυτότητας του κτιρίου. Το ίδιο θα ισχύει και για τις αυθαίρετες προ του 1975 κατοικίες, οι οποίες θα παίρνουν οριστικούς τίτλους μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας εντός 12ετίας.

Σημειώνεται πάντως ότι για τη μεταβίβαση αυθαιρέτων δεν απαιτούνται οριστικοί τίτλοι, αλλά αρκεί η καταβολή του 30% των ειδικών προστίμων.

Παράλληλα, προβλέπεται ενημέρωση της ηλεκτρονικής ταυτότητας, μετά την αρχική, κάθε 10 χρόνια.

Η ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου θα φέρει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, σχέδια και ελέγχους για τη λειτουργία του ακινήτου. Θα περιλαμβάνει ελέγχους για όλες τις κατηγορίες μελετών που προβλέπει η οικοδομική άδεια και κινούμενο οπτικό ψηφιοποιημένο υλικό του κτιρίου, που θα αναγράφεται η ημερομηνία ελέγχου. Οι έλεγχοι θα γίνονται περιοδικά από μηχανικούς και θα κοινοποιούνται στα αρμόδια πολεοδομικά γραφεία και στο ηλεκτρονικό μητρώο του ΥΠΕΚΑ. Μεταξύ των στοιχείων που θα περιλαμβάνει η ταυτότητα, είναι τα σχέδια του κτιρίου, οι εγκρίσεις δόμησης, τα πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης και φωτογραφίες του ακινήτου.

ΧΑΝΟΥΝ ΧΡΗΜΑΤΑ ΟΙ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΕΝΤΑΧΘΗΚΑΝ ΜΕ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΣΤΗ ΡΥΘΜΙΣΗ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Νέα δεδομένα μετά την απόφαση του ΣτΕ

Το σκηνικό νομιμοποίησης αυθαιρέτων άλλαξε ριζικά μετά την απόφαση του ΣτΕ περί αντισυνταγματικότητας του ισχύοντος «νόμου Παπακωνσταντίνου» (ν. 4014/2011). Ουσιαστικά, όλες οι διαδικασίες τακτοποίησης που έχουν συντελεστεί μέχρι σήμερα, με βάση τον ισχύοντα νόμο, είναι νομικά άκυρες. Ως εκ τούτου, η προθεσμία υπαγωγής στη διαδικασία τακτοποίησης που λήγει στις 31 τρέχοντος μηνός, είναι άνευ ουσίας και δεν πρόκειται να δοθεί νέα παράταση. Η όλη διαδικασία θα πρέπει, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, να επαναληφθεί με τη νέα ρύθμιση που προωθεί το ΥΠΕΚΑ. Θα υπάρξει βέβαια χρονικό κενό μέχρι την ισχύ του νέου νόμου που τοποθετείται περί τα τέλη του ερχόμενου Ιουνίου.

Το πλέον σημαντικό είναι ότι, μετά την απόφαση του ΣτΕ, χάνουν τα χρήματα που έχουν καταβάλει χιλιάδες ιδιοκτήτες αυθαιρέτων που έσπευσαν να ενταχθούν με ιδιωτικά έγγραφα στη ρύθμιση τακτοποίησης του «νόμου Παπακωνσταντίνου» και δεν μπορούν τώρα να αποδείξουν με δημόσια έγγραφα ή αεροφωτογραφίες τη χρονολογία ανέγερσης του αυθαιρέτου όπως περιγράφεται στα ιδιωτικά έγγραφα που έχουν καταθέσει.

Αντίθετα, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, η αντισυνταγματικότητα του ν. 4014/2011 δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα σε όσους έχουν ενταχθεί στην τακτοποίηση με δημόσια έγγραφα, καθώς θα έχουν τη δυνατότητα να ενταχθούν και στο νέο θεσμικό πλαίσιο για τα αυθαίρετα που έχει ετοιμάσει το ΥΠΕΚΑ, με συμψηφισμό των χρημάτων που έχουν καταβάλει. Ετσι, όσοι έχουν υπόλοιπο δόσεων για την τακτοποίηση θα ενταχθούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο και εάν έχουν καταβάλει περισσότερα από αυτά που προβλέπει η νέα ρύθμιση, το επιπλέον ποσό θα τους επιστραφεί.

Πρόβλημα, ωστόσο, έχουν και όσοι έχουν ολοκληρώσει την τακτοποίηση και έχουν ήδη εξοφλήσει τα πρόστιμα -περίπου 130.000 αυθαιρετούχοι- καθώς η διαδικασία έχει χαρακτηριστεί αντισυνταγματική και επομένως άκυρη.

Πηγές από το ΥΠΕΚΑ διευκρινίζουν ότι, ακόμη και όσοι έχουν ολοκληρώσει τη διαδικασία τακτοποίησης θα πρέπει να ενταχθούν στο νέο θεσμικό πλαίσιο, ώστε να είναι πλήρως διασφαλισμένοι.

Η όλη κατάσταση πάντως που έχει δημιουργηθεί μετά τη διαρροή της απόφασης του ΣτΕ, παγώνει ουσιαστικά τη διαδικασία τακτοποίησης μέχρι την ισχύ του νέου θεσμικού πλαισίου για την αυθαίρετη δόμηση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα έσοδα που αναμένονταν από την καταβολή προστίμων και παραβόλων.

Σημειώνεται ότι μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί περισσότερες από 310.000 υπαγωγές στο ν. 4014, ενώ περίπου 137.000 δηλώσεις βρίσκονται σε επεξεργασία. Εχουν εισπραχθεί 802 εκ. ευρώ, ενώ το υπόλοιπο των δόσεων που εκκρεμούν ανέρχεται στα 600 εκ. και οι υπό επεξεργασία αιτήσεις φθάνουν στο ποσό του 1,32 δισ. Αυτό σημαίνει ότι περίπου 2,7 δισ. ευρώ που υπολόγιζε να εισπράξει το κράτος υπάρχει άμεσος κίνδυνος να πάει πίσω η είσπραξή τους.

ΝΕΟΣ ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ, ΕΛΕΓΚΤΕΣ ΔΟΜΗΣΗΣ, ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΤΙΡΙΟΥ

«Καμπάνες» σε όσους δηλώσουν ψευδή στοιχεία

Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ υποστηρίζει ότι είχε από νωρίς διαγνώσει τα προβλήματα του ν. 4014/2011. Για αυτό το λόγο -όπως αναφέρουν πηγές του υπουργείου- επέλεξε, αντί άλλων διαθέσιμων λύσεων, να καταρτίσει εξαρχής ένα νομοσχέδιο για την αυθαίρετη δόμηση και το περιβαλλοντικό ισοζύγιο, με διαφορετική φιλοσοφία και σφαιρική αντιμετώπιση των ζητημάτων.

Η αυθαίρετη δόμηση, επισημαίνουν, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με αποσπασματικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. Απαιτεί ολιστική προσέγγιση και συνολικό σχεδιασμό. Για αυτόν ακριβώς το λόγο, το υπουργείο επεξεργάζεται μία σειρά συναφών νομοσχεδίων: περί κτηματολογίου και δασικών χαρτών, περί αυθαίρετης δόμησης και περιβαλλοντικού ισοζυγίου, περί χωροταξικής και πολεοδομικής μεταρρύθμισης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΥΠΕΚΑ υπεραμύνεται του νομοσχεδίου που ετοιμάζει, τονίζοντας ότι κινείται στο πλαίσιο της νομολογίας του ΣτΕ. Αντιμετωπίζει τελείως διαφορετικά, με πολεοδομικά χαρακτηριστικά, τα προ του 1983 ακίνητα σε σχέση με τα αυθαίρετα που κατασκευάστηκαν μετά το 1983 μέχρι τον Ιούλιο του 2011. Δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην απόδειξη του χρόνου κατασκευής, αποκλειστικά με χρήση δημοσίου εγγράφου και σχετικής αεροφωτογραφίας.

Το ΥΠΕΚΑ, αναγνωρίζοντας τα προβλήματα των μέχρι σήμερα ρυθμίσεων, προχωρά με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο σε κατηγοριοποίηση των αυθαιρέτων με βάση το βαθμό της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης. Προβλέπει διαφορετική αντιμετώπιση στις μικροαυθαιρεσίες, στις υπερβάσεις και στις παντελώς αυθαίρετες κατασκευές.

Επιπλέον, η νομοθετική πρωτοβουλία που ανέλαβε το ΥΠΕΚΑ αποτρέπει τη δημιουργία νέας γενιάς αυθαιρέτων μέσω της παροχής σε όλους αεροφωτογραφιών του Ιουλίου 2011 για όλη τη χώρα, με αυστηροποίηση των ποινών σε όσους δηλώσουν ψευδή στοιχεία και με την ενίσχυση του επιτελικού ρόλου της Ειδικής Υπηρεσίας Κατεδαφίσεων. Πέραν αυτών το υπουργείο έχει νομοθετήσει ένα σύνολο διατάξεων που αποτρέπει την αυθαίρετη δόμηση: το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, τους ελεγκτές δόμησης, την ηλεκτρονική ταυτότητα κτιρίου.

Το νομοσχέδιο δίνει ιδιαίτερη έμφαση στο περιβαλλοντικό ισοζύγιο, εισάγοντας νέες ουσιαστικές διαδικασίες. Βάζει αντικειμενικά κριτήρια, καθορίζει τις δράσεις περιβαλλοντικής αποκατάστασης. Κατευθύνει τους πόρους από τα πρόστιμα εκεί ακριβώς που υπάρχει η μεγαλύτερη περιβαλλοντική επιβάρυνση, με ηλεκτρονικό αντικειμενικό τρόπο, ακόμη και σε επίπεδο γειτονιάς.

ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΥΘΑΙΡΕΤΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΣΕ ΠΕΝΤΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Μειώσεις προστίμων έως και 85% για τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού και αύξηση των δόσεων καταβολής προστίμων από 48 σε 60 προβλέπει η νέα ρύθμιση για τα αυθαίρετα κτίσματα που προωθεί το ΥΠΕΚΑ.

Τίθεται «κόκκινη γραμμή» για την περαιτέρω ανάπτυξη της αυθαίρετης δόμησης, η 28η Ιουλίου 2011, που σημαίνει ότι οποιοδήποτε αυθαίρετο κτίσμα ή αυθαιρεσία έχει κατασκευαστεί μετά την ημερομηνία αυτή, θα θεωρείται εσαεί παράνομο και θα βρίσκεται μονίμως υπό καθεστώς κατεδάφισης.

Στη νέα ρύθμιση εισάγεται ο όρος αναστολή και εξαίρεση από την κατεδάφιση και καταργούνται οι όροι νομιμοποίηση και τακτοποίηση. Προβλέπονται πέντε κατηγορίες αυθαιρέτων κατασκευών και χρήσεων ως ακολούθως:

Κατηγορία 1: Ολες οι κατοικίες που έχουν ανεγερθεί προ του 1975, ασχέτως εάν είναι αυθαίρετα ή δεν διαθέτουν οικοδομική άδεια, δηλώνονται με 500 ευρώ, χωρίς κατάθεση σχεδίων και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης.

Κατηγορία 2: Ολα τα ακίνητα που έχουν ανεγερθεί μετά το 1975 και προ του 1983, οπότε πληρώνεται το ειδικό πρόστιμο, χωρίς κατάθεση σχεδίων, και εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης.

Κατηγορία 3: Μικρές παραβάσεις, ανεξάρτητα από τον αριθμό τους, οι οποίες με ένα παράβολο των 500 ευρώ εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης.

Κατηγορία 4: Αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές - χρήσεις εφόσον δεν παραβιάζονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 40% το πολεοδομικό μέγεθος της δόμησης και σε ποσοστό μεγαλύτερο του 20% το πολεοδομικό μέγεθος του ύψους (εφόσον βρίσκονται εκτός προκηπίου ή ακαλύπτου χώρου). Τα ακίνητα αυτά εξαιρούνται οριστικά της κατεδάφισης μετά τη συμπλήρωση της ταυτότητας του κτιρίου και την καταβολή των προστίμων.

Κατηγορία 5: Αυθαίρετες κατασκευές ή αυθαίρετες αλλαγές - χρήσεις που δεν ανήκουν στις παραπάνω περιπτώσεις, για τις οποίες προβλέπεται εξαίρεση από την κατεδάφιση για 30 χρόνια, όπως ισχύει με τη σημερινή τακτοποίηση.

Αντίθετα, δεν τίθεται θέμα εξαίρεσης από την κατεδάφιση όπου υπάρχει πρόβλημα με δασικές εκτάσεις, αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλό, ρέματα κ.λπ.

Στη νέα ρύθμιση διευκρινίζεται ότι διαφορετική εσωτερική διαρρύθμιση ιδιοκτησίας από αυτήν που προβλέπεται στα εγκεκριμένα σχέδια της οικοδομικής άδειας δεν συνιστά αυθαίρετη κατασκευή και απαλλάσσεται.

ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΥΓΙΑΚΗΣ

e-typos.com