Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δημοσίων έργων

Deutsche Welle - Γιάννης Παπαδημητριου, Στρασβούργο (skai.gr)

Πιο αυστηρές προδιαγραφές για τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε δημόσια και ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα προβλέπονται σε οδηγία που εγκρίνει σήμερα, εκτός απροόπτου, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Με τη νέα νομοθεσία αναθεωρείται, για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια, παλαιότερη οδηγία για την «εκτίμηση σχεδίων δημοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον». Στην αναθεωρημένη οδηγία προβλέπεται ευρύτερη συμμετοχή των πολιτών σε διαδικασίες διαβούλευσης, καθώς και προληπτικά μέτρα για να περιοριστούν οι πιέσεις των οργανωμένων λόμπι και να αποφευχθούν οι συγκρούσεις συμφερόντων.

Η πρώτη αποτίμηση για όλα αυτά είναι θετική, τονίζει ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων - Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος. Υποστηρίζει ωστόσο ότι το πρόβλημα είναι η ουσιαστική εφαρμογή της οδηγίας. «Σε πολλές χώρες, όπως η Ελλάδα, πολλές φορές η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων γίνεται απλώς για να δικαιολογήσουν το έργο, ενώ θα έπρεπε να εξετάζεται πραγματικά η χρησιμότητα του έργου, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι εναλλακτικές λύσεις, αλλά και η λεγόμενη μηδενική παρέμβαση, δηλαδή αν οι επιπτώσεις είναι πάρα πολύ μεγάλες, τότε ένα έργο ίσως δεν θα πρέπει να γίνει» λέει ο Έλληνας ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

«Όχι μονοτυπική διαβούλευση»

O ευρωβουλευτής των Πρασίνων υποστηρίζει μάλιστα ότι, τη στιγμή που η Ευρώπη καθιερώνει πιο αυστηρές προδιαγραφές, η Ελλάδα φαίνεται να καταργεί τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο όνομα της καταπολέμησης της γραφειοκρατίας ή να τις υλοποιεί αποσπασματικά και με τρόπο που δεν διευκολύνει την ουσιαστική συμμετοχή περιοίκων ή άλλων ενδιαφερομένων. «Το ζητούμενο είναι να μην είναι μόνο τυπική η διαβούλευση. Τον τελευταίο καιρό βλέπουμε τη διοίκηση απλώς να αναρτά στο διαδίκτυο ένα κείμενο και να ζητάει παρατηρήσεις από τους πολίτες. Ακόμα και στα περιφερειακά συμβούλια που συνήθως γνωμοδοτούν σε τέτοια έργα, είναι δύσκολο όταν έρχεται μία μελέτη μερικές μέρες πριν από το περιφερειακό συμβούλιο, να πρέπει να διαβάσεις μερικές χιλιάδες σελίδες και να διατυπώσεις τεκμηριωμένη άποψη».

Ισχυρός ο αντίλογος σε όλα αυτά από τις μεγαλύτερες πολιτικές ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου, που υποστηρίζουν ότι η περιβαλλοντική προστασία έχει και μία οικονομική διάσταση. Όπως δηλώνει η Γερμανίδα ευρωβουλευτής των χριστιανοδημοκρατών Κρίστα Κλας «η μέχρι σήμερα εμπειρία μας από τις μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν ήταν πάντοτε θετική. Μία τέτοια μελέτη δεν μπορεί να χρησιμοποιείται για να εμποδίζεται η οικονομική δραστηριότητα. Πρέπει να κάνουμε το σωστό, αλλά στο σωστό πλαίσιο, με λογική διάρκεια και σε καμία περίπτωση με αναδρομική ισχύ».

Το πρόβλημα των γεωτρήσεων σε σχιστολιθικά πετρώματα

Για πρώτη φορά, η νέα οδηγία επεκτείνει την υποχρέωση για υποβολή μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στις γεωτρήσεις για άντληση φυσικού αερίου ή πετρελαίου από τα μέχρι πρότινος αδιαπέραστα σχιστολιθικά πετρώματα με τη βοήθεια νέων τεχνολογικών εφαρμογών. Οι υποστηρικτές των γεωτρήσεων υπόσχονται φθηνή ενέργεια, ενώ οι πολέμιοι κάνουν λόγο για σοβαρούς κινδύνους στο περιβάλλον.

Η Αυστρία, η Γερμανία, η Βρετανία και άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει στην έκδοση αδειών για τις πρώτες γεωτρήσεις, αλλά φαίνεται να επανεξετάζουν την πολιτική τους υπό το βάρος των αντιδράσεων. Όπως επισημαίνει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής Ρίχαρντ Ζέεμπερ «η Αυστρία ενέκρινε δοκιμαστικές γεωτρήσεις, αλλά οι αντιδράσεις ήταν τόσο μεγάλες, ώστε τελικά οι επιχειρήσεις που είχαν αναλάβει τις γεωτρήσεις ουσιαστικά πάγωσαν τα επενδυτικά τους σχέδια. Ξέρουμε ότι το σχιστολιθικό αέριο είναι μία σοβαρή εναλλακτική πηγή ενέργειας. Εδώ λοιπόν χρειάζονται μελέτες, όπως αυτές που προβλέπει η νέα οδηγία, ώστε να διαπιστώσουμε, πρώτον, αν έχουμε τη συναίνεση των πολιτών και δεύτερον αν υπάρχουν επιπτώσεις στο περιβάλλον».

Σύμφωνα με τα προβλεπόμενα οι περίοικοι και άλλοι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να συμμετάσχουν σε όσο το δυνατόν πιο αρχικό στάδιο στις διαδικασίες διαβούλευσης, ενώ το έργο παρακολουθείται από την αρχή μέχρι το τέλος και οι όποιες παρεκκλίσεις αποκαθίστανται από τον ανάδοχο- ο οποίος πάντως θα βγαίνει κερδισμένος από την όλη διαδικασία, υποστηρίζει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής. «Αυτό ωφελεί τον φορέα υλοποίησης του έργου που ξέρει ότι, όταν το έργο αρχίσει, μπορεί να προχωρήσει χωρίς αντιδράσεις. Όλα αυτά ανταποκρίνονται στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα στην Ευρώπη, γιατί δεν έχει νόημα να βγάζετε άδεια για ένα έργο και να μην μπορείτε να την αξιοποιήσετε, γιατί έχετε απέναντι τους πολίτες» λέει ο Αυστριακός ευρωβουλευτής στην Deutsche Welle.

skai.gr