Το απόθεμα των κατοικιών «κλειδί» για την ανάκαμψη

Επιφυλακτικότητα και μετάθεση του χρόνου ανάκαμψης της οικοδομής χαρακτηρίζει τις εκτιμήσεις των τραπεζών αλλά και σημαντικών φορέων οικονομικής ανάλυσης. Σε πρόσφατες αναλύσεις τους επισημαίνουν ότι η αναθέρμανση της αγοράς ακινήτων πολύ δύσκολα θα πραγματοποιηθεί στη διάρκεια του τρέχοντος έτους και την συνδέουν με τη γενικότερη ανάκαμψη της ελληνικής και της παγκόσμιας οικονομίας. Μάλιστα τονίζουν ότι στο τρέχον έτος θα καταγραφεί:

Μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Σημειώνεται ότι για το 2008 εκτιμάται ότι η μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες κινείται στα επίπεδα του 25%.

Υποχώρηση των επενδύσεων σε επαγγελματικά ακίνητα (εμπορικά κέντρα, βιομηχανικούς και βιοτεχνικούς χώρους, γραφεία, αποθήκες κ.ά.). Η Τράπεζα της Ελλάδος, μάλιστα, αποδίδει την εξέλιξη αυτή τόσο στις δυσκολίες στη χρηματοδότηση των επενδύσεων όσο και στις αποδόσεις και οι οποίες δεν κρίνονται ικανοποιητικές από τους επενδυτές.

Παράλληλα, στις ίδιες αναλύσεις τονίζεται ότι η πτώση της αγοράς ακινήτων θα επηρεάσει και την ιδιωτική κατανάλωση. Οπως μάλιστα επισημαίνεται, η συσχέτιση δεν θα είναι τόσο μεγάλη όσο στις αγορές των ΗΠΑ, της Μ. Βρετανίας και της Ισπανίας αλλά και στην ελληνική αγορά θα εμφανιστούν για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια τέτοια φαινόμενα.

Αργεί η ανάκαμψη

Ο υψηλός βαθμός αβεβαιότητας σχετικά με τον χρόνο ανάκαμψης της αγοράς κατοικίας συνδέεται σύμφωνα με αναλύσεις τόσο εμπορικών τραπεζών όσο και της Τραπέζης της Ελλάδος με τον χρόνο απορρόφησης του αδιάθετου αποθέματος κατοικιών. «Η αβεβαιότητα, ως προς την απορρόφηση του αποθέματος κατοικιών, θα συνεχίσει να επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις σε κατοικίες» επισημαίνεται σε ανάλυση του τμήματος μελετών της Alpha Bank. Πρέπει μάλιστα να σημειωθεί ότι πριν από μερικούς μήνες υποστήριζαν ότι η ανάκαμψη της ζήτησης για κατοικίες θα αρχίσει να εκδηλώνεται από το δεύτερο εξάμηνο του 2009 και θα γίνει αισθητή στις αρχές του επόμενου χρόνου. Τώρα, εκφράζουν επιφύλαξη στο να τοποθετήσουν χρονικά τον χρόνο της ανάκαμψης τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι η ανάκαμψη της αγοράς ακινήτων θα σημειωθεί ταυτόχρονα με την ανάκαμψη της παγκόσμιας και της ελληνικής οικονομίας. Αν και δεν υπάρχουν επίσημες μετρήσεις για το ύψος του αποθέματος των αδιάθετων νεόδμητων κατοικιών εντούτοις εκτιμήσεις που στηρίζονται στην έκδοση νέων οικοδομικών αδειών την τοποθετούν σε επίπεδα που κινούνται μεταξύ των 135.000 έως 160.000 περίπου.

Λιγότερα δάνεια

Ενδεικτικό για τη δυναμική του προβλήματος αλλά και τις προοπτικές αντιμετώπισής του είναι το γεγονός ότι στο δίμηνο Νοεμβρίου - Δεκεμβρίου 2008 τα στεγαστικά δάνεια που χορηγήθηκαν ήταν 52,5% λιγότερα σε σύγκριση με το αντίστοιχο δίμηνο του 2007. Οι τάσεις αυτές μάλιστα δεν φαίνεται ότι ανατράπηκαν στη διάρκεια του πρώτου διμήνου του τρέχοντος έτους. Αποτέλεσμα της πιστωτικής στενότητας είναι ο αριθμός των αδιάθετων κατοικιών να αυξάνεται καθώς στα νεόδμητα διαμερίσματα προστίθεται και ένας μεγάλος αριθμός διαμερισμάτων μεγαλύτερης ηλικίας. Η διαπίστωση αυτή καθιστά τους αναλυτές των εμπορικών τραπεζών αλλά και της κεντρικής τράπεζας να θεωρούν τη διάθεση του αποθέματος κατοικών κλειδί για την ανάκαμψη της οικοδομικής δραστηριότητας. Μάλιστα κορυφαία τραπεζικά στελέχη κάνουν λόγο για αύξηση του χρόνου διάθεσης μιας κατοικίας που προσφέρεται προς πώληση στους 8 μήνες με τάσεις συνεχούς επιδείνωσης.

Ηπιότερη πτώση

Αυτό όμως που θα πρέπει να επισημανθεί είναι ότι το σύνολο σχεδόν των αναλυτών υποστηρίζουν ότι η πορεία της ελληνικής αγοράς ακινήτων δεν θα είναι τόσο βίαιη και έντονη όσο των ΗΠΑ και άλλων αγορών της Δυτικής Ευρώπης. Με το επιχείρημα αυτό, φαίνεται ότι συμφωνούν και οι αναλυτές της κεντρικής τράπεζας. Η άποψη αυτή φαίνεται να επιβεβαιώνεται και από τα στοιχεία που αφορούν την εξέλιξη των τιμών κατοικιών τα οποία σύμφωνα με μετρήσεις σε δείγμα περί των 70.000 κατοικιών, εμφανίζουν το 2008 σχεδόν μηδενική μεταβολή σε σύγκριση με το 2007. Για το τρέχον έτος, αναλυτές υποστηρίζουν ότι θα καταγραφεί μικρή πτώση σε αντίθεση με τις ΗΠΑ όπου η σωρευτική υποχώρηση ξεπερνά το 27%.