ΜΟΝΙΜΕΣ ΣΤΗΛΕΣ
ΦΩΤΙΣΜΟΣ
10 Ιούλιος, 2008
Ενεργειακά υπεύθυνος σχεδιασμός φωτισμού και σύγχρονες τεχνολογίες -(ΜΕΡΟΣ Α)
Τα σύγχρονα κτίρια με τις αυξημένες απαιτήσεις τους για περισσότερη άνεση και ασφάλεια, καλύτερες εργασιακές συνθήκες και ορθολογική διαχείριση της διαθέσιμης ενέργειας, αυξάνουν σημαντικά την πολυπλοκότητα και το κόστος των συμβατικών εγκαταστάσεων που θα προσπαθούσαν να εκπληρώσουν τις απαιτήσεις αυτές.
Ειδικά για το φωτισμό, ο οποίος από τη φύση του επιδρά σε πολλούς παράγοντες, όπως στην ικανότητα εργασίας, στην παραγωγικότητα, στη ψυχολογική διάθεση, στην εμφάνιση του χώρου αλλά και το λειτουργικό κόστος, θα πρέπει να δίδεται η ανάλογη σημασία στη ορθολογική διαχείριση του.
Ο τρόπος που ένα κτίριο φωτίζεται, είτε με φυσικό είτε με τεχνητό φωτισμό ή συνήθως με συνδυασμό των δύο (τουλάχιστον για κάποιο διάστημα της ημέρας), έχει σημαντική επίδραση τόσο στην απόδοση όσο και στη διάθεση όσων ζουν και εργάζονται σε αυτό. Η διαπίστωση αυτή, υπογραμμίζει την πρωταρχική σημασία του ανθρώπινου παράγοντα σε κάθε σχεδιασμό φωτισμού. Καθώς όμως ο τεχνητός φωτισμός καταναλώνει αναπόφευκτα σημαντικά ποσά ενέργειας, η παράμετρος της ενεργειακής αποδοτικότητας μιας εγκατάστασης φωτισμού θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Επομένως κάθε επαγγελματική μελέτη και σχεδιασμός φωτισμού, σε ευθεία αντίθεση με τις δυστυχώς διαδεδομένες μελέτες πώλησης φωτιστικού εξοπλισμού που παρέχονται ‘δωρεάν’ από εμπορικές εταιρίες, θα πρέπει να αξιολογείται όχι μόνο ως προς τη δημιουργία συνθηκών οπτικής άνεσης αλλά και ως προς τον τρόπο που διαχειρίζεται τη διαθέσιμη ηλεκτρική ενέργεια.
Για να υπογραμμισθεί η σημασία της εξοικονόμησης ενέργειας στο φωτισμό αρκεί να αναφερθεί ότι στον κύκλο ζωής μιας τυπικής εγκατάστασης φωτισμού το 3% των εξόδων αποτελούν το κόστος της αρχικής επένδυσης ενώ το κόστος της καταναλισκόμενης ενέργειας αποτελεί το 86%. Για να είναι επομένως ο σχεδιασμός του φωτισμού αποτελεσματικός θα πρέπει να εκπληρώνονται όχι μόνο οι απαιτήσεις για τη δημιουργία ενός ποιοτικού χώρου που έχει θετική επίπτωση στη ψυχολογική κατάσταση όσων ζουν ή εργάζονται σε αυτόν, αλλά και η εγκατάσταση θα πρέπει να καταναλώνει την ελάχιστη δυνατή ηλεκτρική ενέργεια για την επίτευξη μια συγκεκριμένης στάθμης φωτισμού.
Φωτισμός κτιρίων και εξοικονόμηση ενέργειας
Ο φωτισμός αποτελεί μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους για την εξασφάλιση βιολογικής άνεσης στους εσωτερικούς χώρους των κτιρίων. Πρωταρχικός στόχος κάθε μελέτης φωτισμού και του σχεδιασμού των συστημάτων που την υποστηρίζουν, είναι η εξασφάλιση της οπτικής άνεσης, μέσω:
της παροχής της απαιτούμενης ποσότητας φωτισμού, η οποία καθορίζεται από διεθνή και εθνικά πρότυπα κυρίως με βάση τις λειτουργικές ανάγκες κάθε χώρου,
της ποιότητας του φωτισμού, η οποία εξασφαλίζεται με μια σειρά από παράγοντες όπως είναι η σωστή και ισορροπημένη κατανομή των τιμών λαμπρότητας των επιφανειών στο χώρο, η αποφυγή φαινομένων θαμβωσης, η κατάλληλη επιλογή χρωματικής απόδοσης και θερμοκρασίας χρώματος των πηγών φωτισμού, η ανάδειξη των ιδιαίτερων διακοσμητικών και αρχιτεκτονικών στοιχείων του χώρου, η δημιουργία κατάλληλων κοντράστ κ.λ.π.
Για τον καθορισμό των διεθνών προτύπων για τις απαιτούμενες ποσότητες φωτισμού ανά χώρο και δραστηριότητα, έχει ληφθεί υπόψη η ενεργειακή παράμετρος, γεγονός που υπογραμμίζει τη διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων. Παρολαυτά στα σύγχρονα κτίρια, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο της υπερδιαστασιολόγησης των συστημάτων φωτισμού κυρίως για την πρόληψη προβλημάτων που είναι πιθανό να προκύψουν από την ανεπάρκεια ολοκληρωμένων μελετών φωτισμού (ή και την παντελή έλλειψη τους). Το φαινόμενο αυτό, σε συνδυασμό με τη χρήση πεπερασμένης ή συμβατικής τεχνολογίας στις εγκαταστάσεις φωτισμού, οδηγεί σε ενεργοβόρα συστήματα φωτισμού και μη ικανοποιητικά αποτελέσματα ως προς την ποιότητα και την οπτική άνεση.
Η κατανάλωση ενέργειας για φωτισμό αποτελεί σημαντικό ποσοστό του συνόλου της ενεργειακής κατανάλωσης ενός κτιρίου. Έχει διαπιστωθεί ότι σε μεγάλο αριθμό εγκαταστάσεων είναι εφικτή η εξοικονόμηση ενέργειας σε ποσοστό 30-50% με την υιοθέτηση των κατάλληλων μέτρων και τεχνικών που συνδέονται άμεσα με την αξιοποίηση των σύγχρονων συστημάτων φωτισμού.
Τέτοια μέτρα – τεχνικές περιλαμβάνουν:
-Τη βέλτιστη αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού,
-Τη σωστή διαστασιολόγηση του τεχνητού φωτισμού,
-Τη χρήση ηλεκτρονικών στραγγαλιστικών διατάξεων,
-Τη χρήση λαμπτήρων υψηλής απόδοσης και χαμηλής κατανάλωσης,
-Το χρόνο-προγραμματισμός των συστημάτων φωτισμού,
-Την εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου.
Για κάθε εγκατάσταση φωτισμού υπάρχουν μια σειρά από παράγοντες που επηρεάζουν την ποσότητα ενέργειας που καταναλώνεται και καθορίζουν το βαθμό της ενεργειακής της απόδοσης. Οι ενεργειακές απαιτήσεις μιας εγκατάστασης φωτισμού καθορίζονται από τον τύπο, τον αριθμό αλλά και την ποιότητα του εξοπλισμού φωτισμού δηλαδή από τους λαμπτήρες, τα συστήματα έναυσης τους και τα φωτιστικά που χρησιμοποιούνται. Καθορίζεται επίσης από τις συγκεκριμένες απαιτήσεις φωτισμού για μια συγκεκριμένη δραστηριότητα, οι οποίες περιλαμβάνουν τόσο το φωτισμό για την εξασφάλιση βέλτιστων συνθηκών και την εκπλήρωση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων όσο και για το γενικό φωτισμό του κτιρίου. Οι παράγοντες αυτοί καθορίζουν το τύπο και τον αριθμό των φωτιστικών που θα χρησιμοποιηθούν.
Η συνολική ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται από το φωτισμό επηρεάζεται επίσης από τη διάρκεια του χρόνου που η εγκατάσταση φωτισμού λειτουργεί, ο οποίος με τη σειρά του εξαρτάται από την ποσότητα του διαθέσιμου φυσικού φωτός, από το εάν και πότε ο χώρος χρησιμοποιείται, καθώς επίσης από την ύπαρξη κατάλληλων συστημάτων έλεγχου του φωτισμού, είτε χειροκίνητων είτε αυτοματοποιημένων, για την εξασφάλιση βέλτιστων συνθηκών οπτικής άνεσης χωρίς την άσκοπη λειτουργία της εγκατάστασης.
Θεόδωρος Δ. Κοντορήγας BSc MBA MSc
(Ειδικός Σύμβουλος - Μελετητής Αρχιτεκτονικού Φωτισμού
Μέλος IALD, PLDA, SLL)
Πηγές φωτογραφικού υλικού: Philips, Osram, Zumtobel, Erco
Σχετικές Δημοσιεύσεις:
- Εφαρμογές αρχιτεκτονικού φωτισμού με συστήματα οπτικών ινών ( 10 Ιανουάριος, 2009 )
- Φυσικός και τεχνητός φωτισμός μουσείων και εκθεσιακών χώρων ( 23 Ιούλιος, 2014 )
- Αρχιτεκτονικός Φωτισμός Ξενοδοχείων-Πως δημιουργείται η κατάλληλη ατμόσφαιρα; ( 11 Μάιος, 2005 )
- Φωτισμός ανάδειξης πισινών και νέες τεχνολογίες ( 30 Δεκέμβριος, 2014 )
- ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΥΔΑΤΙΝΟ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ( 15 Φεβρουάριος, 2005 )
- ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΦΩΤΙΣΜΟΣ ΜΕΣΩ ΚΑΤΟΠΤΡΩΝ ( 01 Απρίλιος, 2005 )
- Σχεδιάζοντας με το φως: Εστιατόρια και bars ( 02 Αύγουστος, 2013 )
- Η χρήση των φωτο-διόδων (leds) στον σύγχρονο αρχιτεκτονικό φωτισμό ( 25 Απρίλιος, 2005 )
- Αρχιτεκτονικός και θεατρικός φωτισμός ( 23 Αύγουστος, 2006 )
- ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΩΤΙΣΜΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΒΙΤΡΙΝΩΝ ( 04 Μάιος, 2006 )
- Φωτορύπανση και ποιότητα φωτισμού εξωτερικών χώρων ( 06 Φεβρουάριος, 2007 )
- ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΜΕ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ( 27 Σεπτέμβριος, 2006 )
- Χρώμα στο σύγχρονο νυκτερινό αστικό περιβάλλον ( 29 Οκτώβριος, 2006 )
- Σχεδιάζοντας με το φως: η τέχνη του αρχιτεκτονικού φωτισμού ( 23 Νοέμβριος, 2006 )
- Αναδεικνύοντας το έκθεμα: η σημασία του φωτισμού στο σύγχρονο εκθεσιακό περίπτερο ( 21 Μάρτιος, 2007 )
- ‘Φωτίζοντας’ τη σύγχρονη κατοικία: μια νέα δημιουργική προσέγγιση ( 16 Νοέμβριος, 2013 )
- Σύγχρονα εργαλεία αρχιτεκτονικού φωτισμού: χωνευτά φωτιστικά εδάφους ( 08 Αύγουστος, 2007 )
- Φωτισμός ανάδειξης κήπων και εξωτερικών χώρων κατοικιών ( 24 Ιανουάριος, 2013 )
- Φωτισμός σύγχρονων επαγγελματικών χώρων (ΜΕΡΟΣ Α) ( 24 Νοέμβριος, 2007 )
- Φωτισμός σύγχρονων επαγγελματικών χώρων (ΜΕΡΟΣ Β) ( 10 Ιανουάριος, 2008 )
- Φωτισμός σύγχρονων επαγγελματικών χώρων (ΜΕΡΟΣ Γ) ( 10 Φεβρουάριος, 2008 )
- Διακύρηξη της επίσημης θεμελίωσης του επαγγέλματος του μελετητή αρχιτεκτονικού φωτισμού ( 12 Μάρτιος, 2008 )
- Φωτισμός ανάδειξης όψεων κτιρίων ( 13 Απρίλιος, 2008 )
- Φωτισμός ανάδειξης με συστήματα οπτικών ινών ( 12 Ιανουάριος, 2010 )
- Ενεργειακά υπεύθυνος σχεδιασμός φωτισμού και τεχνολογίες-(ΜΕΡΟΣ Β') ( 11 Αύγουστος, 2008 )
- Ενεργειακά υπεύθυνος σχεδιασμός φωτισμού και σύγχρονες τεχνολογίες - (ΜΕΡΟΣ Γ’) ( 19 Σεπτέμβριος, 2008 )
- Μορφοποιώντας το φως : Σύγχρονα φωτιστικά σώματα ( 20 Νοέμβριος, 2014 )
- Νέοι τύποι πηγών φωτός από την πλευρά του μελετητή φωτισμού ( 10 Νοέμβριος, 2008 )
- Φωτισμός ανάδειξης αρχιτεκτονικής τοπίου ( 28 Σεπτέμβριος, 2014 )
- Νέες τάσεις στο φωτισμό κουζίνας και μπάνιου (Μέρος Α) ( 11 Φεβρουάριος, 2009 )
- Νέες τάσεις στο φωτισμό κουζίνας και μπάνιου (Μέρος Β) ( 11 Μάρτιος, 2009 )
- Δυναμικός φωτισμός με εναλλαγές χρωμάτων : Ευχή ή κατάρα; ( 09 Ιούλιος, 2011 )
- Φως και Άνθρωπος : Φυσιολογία και οπτική αντίληψη ( 12 Ιούνιος, 2009 )
- Περιγράφοντας το φως. Η ‘κληρονομιά’ του Richard Kelly ( 26 Αύγουστος, 2014 )
- Η αρχιτεκτονική του φωτός και η πόλη τη νύχτα (Μέρος Α’) ( 19 Φεβρουάριος, 2015 )
- Η αρχιτεκτονική του φωτός και η πόλη τη νύχτα (Μέρος Β’) ( 11 Οκτώβριος, 2009 )
- Ελέγχοντας το φως: φωτιστικά σώματα και συστήματα ελέγχου ( 10 Δεκέμβριος, 2009 )
- Η αρχιτεκτονική του φωτός και η πόλη τη νύχτα (Μέρος Γ’) ( 11 Νοέμβριος, 2009 )
- Το χρώμα του φωτός ( 12 Φεβρουάριος, 2010 )
- Το μέλλον των οικιακών συστημάτων διαχείρισης φωτισμού (Μέρος Α’) ( 16 Μάρτιος, 2010 )
- Το μέλλον των οικιακών συστημάτων διαχείρισης φωτισμού (Μέρος Β’) ( 14 Απρίλιος, 2010 )
- Η ‘ενηλικίωση’ της επαγγελματικής μελέτης φωτισμού ( 12 Μάιος, 2010 )
- Νέοι τύποι λαμπτήρων: χαρακτηριστικά και εφαρμογές (Μέρος Α’) ( 14 Ιούνιος, 2010 )
- Νέοι τύποι λαμπτήρων ( 19 Αύγουστος, 2010 )
- Νέοι τύποι λαμπτήρων: χαρακτηριστικά και εφαρμογές (Μέρος Β’) ( 17 Ιούλιος, 2010 )
- Φως και υγεία ( 17 Σεπτέμβριος, 2010 )
- Το σκηνογραφικό φως της σύγχρονης εμπορικής βιτρίνας ( 19 Νοέμβριος, 2010 )
- Προδιαγράφοντας ένα σύστημα φωτισμού με οπτικές ίνες ( 19 Δεκέμβριος, 2010 )
- Ποιοτικός φωτισμός στην υπηρεσία της εκπαίδευσης ( 24 Ιούλιος, 2015 )
- Το λευκό φως της σύγχρονης πόλης ( 18 Φεβρουάριος, 2011 )
- Το νέο φως της φιλοξενίας ( 19 Νοέμβριος, 2016 )
- Η ποιότητα του φωτισμού στη σύγχρονη κατοικία (μέρος Α’) ( 15 Απρίλιος, 2011 )
- Η ποιότητα του φωτισμού στη σύγχρονη κατοικία (μέρος Β’) ( 12 Μάιος, 2011 )
- Η ποιότητα του φωτισμού στη σύγχρονη κατοικία (μέρος Γ’) ( 16 Ιούνιος, 2011 )
- Αστικός φωτισμός και LEDs ( 13 Αύγουστος, 2011 )
- Ποιότητα φωτισμού στο σύγχρονο γραφείο ( 20 Σεπτέμβριος, 2011 )
- Ποιότητα φωτισμού στην υπηρεσία του σύγχρονου καταστήματος ( 21 Οκτώβριος, 2011 )
- Ποιότητα φωτισμού στο ‘πράσινο’ κατάστημα τροφίμων ( 17 Νοέμβριος, 2011 )
- Η ώρα για ενεργειακά αποδοτικό φωτισμό ( 28 Ιανουάριος, 2012 )
- Έξυπνος φωτισμός με LEDs στο σύγχρονο χώρο εργασίας ( 23 Φεβρουάριος, 2012 )
- Κριτήρια ποιότητας φωτισμού εσωτερικών χώρων ( 21 Ιούνιος, 2012 )
- Χρωματικές ιδιότητες του φωτός και οπτική άνεση ( 09 Μάιος, 2012 )
- Κριτήρια ποιότητας φωτισμού εσωτερικών χώρων ( 29 Ιούλιος, 2012 )
- Ποιός φοβάται τους συμπαγείς λαμπτήρες φθορισμού; ( 20 Δεκέμβριος, 2012 )
- Φωτισμός και εργασία (Μερος Α’) ( 15 Φεβρουάριος, 2013 )
- Φωτισμός και εργασία (Μερος Β) ( 18 Μάρτιος, 2013 )
- Οπτική δυσφορία και τεχνητός φωτισμός ( 27 Απρίλιος, 2013 )
- Φωτισμός και αντίληψη χώρου και αντικειμένων ( 24 Ιούνιος, 2013 )
- Φωτο-βιολογικές επιπτώσεις του φωτός και το κιρκάδιο σύστημα ( 28 Οκτώβριος, 2013 )
- Σχεδιάζοντας με το φως τη νυχτερινή εικόνα των κτιρίων ( 29 Ιανουάριος, 2014 )
- Φωτίζοντας τον κήπο ( 12 Απρίλιος, 2014 )
- Ο φωτισμός στη νέα εποχή της αρχιτεκτονικής ( 22 Οκτώβριος, 2014 )
- Σχεδιασμός φωτισμού και οι βιολογικές επιδράσεις του φωτός ( 26 Μάρτιος, 2015 )
- Σχεδιάζοντας το φως των σύγχρονων χώρων φιλοξενίας ( 11 Σεπτέμβριος, 2015 )
- Φωτισμός ξενοδοχείων ( 25 Νοέμβριος, 2015 )