Συνέντευξη με τον αρχιτέκτονα WILL ALSOP

Ποια είναι η σημασία του αρχιτεκτονικού τουρισμού;
Ο αρχιτεκτονικός τουρισμός, φυσικά, είναι ένας σχετικά καινούριος όρος. Αλλά αυτή η γενική ιδέα είναι μια ενδιαφέρουσα ιδέα και ουσιαστικά είναι αληθινή. Ιστορικά και επίσης γενικά στην Ευρώπη, εξαιτίας της ύπαρξης αρκετών παλαιών πραγμάτων, οι άνθρωποι ταξιδεύουν για βδομάδες και διαλέγουν χώρους όπου υπάρχει μεγάλος μέρος παλαιάς αρχιτεκτονικής για να δει κανείς.

Όμως, τα τελευταία 20 χρόνια σε γενικά πλαίσια έχουν ξαφνικά πιαστεί κάτω από το γεγονός ότι τα μοντέρνα κτίρια μπορούν στ' αλήθεια να είναι το ίδιο συναρπαστικά. Επομένως, ο συνδυασμός αυτών των πόλεων, όπως η Βαρκελώνη για παράδειγμα, έχει ως αποτέλεσμα κάποια ενδιαφέροντα σύγχρονα κτίρια αλλά ταυτόχρονα και αρκετή ιστορία. Τους κάνει, δηλαδή, έναν εκπληκτικό τουριστικό προορισμό. Η Αθήνα θα μπορούσε να τα καταφέρει καλύτερα.


Ποια είναι η σημασία του να ταξιδεύεις, ειδικά για τους αρχιτέκτονες και για τους ανθρώπους σε γενικά πλαίσια;
Αυτή είναι μια πολύ δύσκολη ερώτηση. Είναι ωραία να ταξιδεύεις. Κι αν δεν ταξιδεύεις, είναι πραγματικά όμορφο να ταξιδεύεις ή απλά να σκέφτεσαι τα ταξίδια. Αν ταξιδεύει κανείς συνέχεια, όπως κάνω εγώ, ονειρεύεται την παραμονή στο σπίτι του. Ποτέ δεν παίρνεις αυτό που θέλεις. Ωστόσο, μιλώντας γενικά, για να απαντήσω στην ερώτησή σας σωστά, θεωρώ ότι θα ήταν πολύ σημαντικό για τις τοπικές αρχές, όπως τα συμβούλια και τους πολιτικούς, να ταξιδεύουν, να κάνουν αρχιτεκτονικό τουρισμό, να βλέπουν τι γίνεται σε άλλες πόλεις και σε άλλα μέρη του κόσμου.

Επειδή στα φόρουμ, είναι τόσο συχνό, το να παίρνεις μια μικρότερη πόλη, οι άνθρωποι που παίρνουν αποφάσεις σχετικά με το μέλλον, τα κτίρια και τις αγροτικές καταστάσεις, δεν έχουν πάει πουθενά.  Ως εκ τούτου, δεν έχουν τίποτα για να συγκρίνουν. Από αυτή την οπτική γωνία , τα ταξίδια για τους σίγουρους ανθρώπους είναι πολύ σημαντικά. Τα άλλα είδη ταξιδιών είναι για διασκέδαση. Πρέπει να είναι για διασκέδαση.


Ποια πιστεύετε ότι είναι η προστιθέμενη αξία που η αρχιτεκτονική δημιουργεί μέσα σε μία πόλη;
Ιδεατά, μιλώντας τώρα ως αρχιτέκτονας, το καλύτερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε, αυτό που με κάνει περισσότερο περήφανο είναι όταν οι άνθρωποι αισθάνονται χαρούμενοι. Εξαιτίας αυτού που έχεις κάνει. Προσθέτοντας χαρά, μια αίσθηση διασκέδασης, μια αίσθηση χρώματος, μια αίσθηση ίντριγκας, μια αίσθηση έκπληξης. Όλα αυτά είναι σημαντικά πράγματα που οι αρχιτέκτονες μπορούν να κάνουν, τα οποία συνηθισμένοι χτίστες και μηχανικοί δεν μπορούν. Δεν σκέφτονται με αυτόν τον τρόπο. Επομένως, είναι θέμα εμπειρίας.

Αν υπάρχουν πλούσιες εμπειρίες ειδικά από την άποψη των αντικειμένων και των τοποθεσιών, τότε θα αισθανθούν καλύτερα σχετικά με τις ζωές τους. Οι περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι το αποστρέφονται αυτό, είναι σχετικά μίζεροι. Έχουν αντικαταστήσει αυτό το είδος παραγωγικής γραμμής εργοστασιακής εργασίας με το ίδιο πράγμα, όμως αυτό συμβαίνει απλά στα γραφεία, όπου οι άνθρωποι δουλεύουν με τους υπολογιστές ολόκληρη την ημέρα. Ποιο από αυτά θα προτιμούσες να κάνεις, να δουλεύεις σε ένα εργοστάσιο όπου θα μπορείς να βγεις έξω και να καπνίσεις ή να δουλεύεις σε ένα μεγάλο γραφείο, μέχρι στιγμής κάτω στο ισόγειο και να καπνίζεις;  Ίσως να μην το κάνω ή ίσως και να σπαταλήσω αιώνες σχετικά με αυτό το θέμα.

Πιστεύω ότι ο υφέρπουν εταιρικός κόσμος βρίσκεται ουσιαστικά σε κίνδυνο να δημιουργήσει ένα σώμα ανθρώπων ‐και δεν αναφέρομαι για το δυτικό κόσμο, αυτό πηγαίνει για τους ανθρώπους της ανατολής‐ οι οποίοι έχουν μιληθεί για να συμμορφωθούν. Χρειαζόμαστε κάποιο είδος κακής συμπεριφοράς, αταξίας, ατομικότητας, πολύ σημαντικό. Τότε οι άνθρωποι θα έπαιρναν μόνοι τους τις αποφάσεις σχετικά με κάποια θέματα και θα γίνονταν ένα κομμάτι της συζήτησης, από το απλά να καταναλώνουν αυτό που τους έχει δοθεί. Ανησυχώ πολύ για την γενιά σας.

Έχετε δημιουργήσει το αρχιτεκτονικό γραφείο «Wil Aslop Architects». Το γραφείο σας καθοδηγείται από την αρχή του ότι η αρχιτεκτονική είναι ταυτόχρονα ένα όχημα και ένα σύμβολο της κοινωνικής αλλαγής και ανανέωσης.
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι μια χώρα με απίστευτη ιστορία. Σχεδιάζοντας ένα κτίριο μέσα σε αυτό το πλαίσιο είναι μια πολύπλοκη διαδικασία. Είναι ο κριτικός τοπικισμός μια προσέγγιση στην αρχιτεκτονική σας;
Όχι. Αυτή είναι η σύντομη απάντηση.

Διαβάζεις πολλά πράγματα, αλλά είναι όλα απλά λέξεις, σωστά; Κάνεις αυτό που κάνεις. Και τώρα βρίσκεσαι στα είκοσι σου. Για μένα, η φιλοσοφία είναι πολύ σημαντική και με κάποιο τρόπο θα μπορούσε να τροφοδοτήσει, να σου δώσει κάποια κατανόηση για να τροφοδοτήσεις τη δουλειά σου. Μετά στα τριάντα σου, ίσως να περιορίσεις την ιδέα στη δική σου γενικότερη ιδέα. Μετά, όταν φτάνεις τα σαράντα, είναι λιγάκι υπερβολικό, οι ιδέες μπορεί απλά να μην είναι αρκετές. Όταν γίνεσαι πενήντα, το περιορίζεις στην αντίληψη, για να υποψιαστείς κάτι.

Λοιπόν, τώρα βρίσκομαι στα εξήντα μου, δεν είναι τίποτα! Δεν ανησυχώ πλέον για πράγματα, γιατί στην τελική, δεν είναι όλα τόσο περίπλοκα όσο ο κόσμος της αρχιτεκτονικής θα ήθελε να πιστέψεις ότι είναι. Είναι θέμα δέσμευσης . Έχει σχέση με το να κάνεις κάτι με το σωστό συναίσθημα. Ακούγεται λιγάκι χαριτωμένο, αλλά πρόκειται για χαλάρωση. Και η καλύτερη δουλειά σου συμβαίνει όταν δεν σκέφτεσαι τόσο πολύ γι' αυτήν, αλλά απλά συμβαίνει, έρχεται από κάπου αλλού.

Στο τέλος, μετατρέπεται σε μια μορφή πνευματικής άσκησης, αλλά αφότου το έχεις κάνει. Ύστερα μπορεί να συζητηθεί, με διάφορους τρόπους, δεν είμαι ενάντια στη φιλοσοφία όπως και να 'χει. Όμως, εστιάζω περισσότερο το ενδιαφέρον μου στην διαδικασία της σύμπραξης, ενδιαφέρομαι περισσότερο για την ιδέα του να μην ξέρει κανείς πράγματα, στην ιδέα του να προσπαθεί κανείς το καλύτερο δυνατό, να δουλεύει με ανθρώπους που ζουν στην περιοχή, να τους ενθαρρύνει να γίνουν δημιουργικοί, να βάψουν, να ζωγραφίσουν.

Προσπαθώ να βγάλω κάποια άκρη από αυτό που ζωγραφίζουν, χρησιμοποιώντας το δικό μου σενάριο ελευθερίας ταυτόχρονα. Μετά το βάζεις πίσω σε αυτούς, τους λες «Μπορείς να γίνεις όσο πιο αγενής θέλεις. Σου αρέσει ή όχι;» Και θα τους αρέσει, επειδή βλέπουν στοιχεία των εαυτών τους μέσα σε αυτό, επομένως είναι η δική τους εργασία, πιο ακριβές είναι να πούμε «η δική μας» εργασία. Δεν είναι απαραίτητο να συμφωνεί με κάποια αρχιτεκτονική φιλοσοφία, καθόλου. Μα είναι σωστό για εκείνο το μέρος. Στους καθηγητές σας δεν θα αρέσει καθόλου αυτό.


Εγκαταλείποντας την ηγεμονία ενός αποδεκτού στυλ, έχετε καταστήσει ολόκληρη τη διαδικασία αρχιτεκτονικής ως κάτι που αποτελείται από ρευστότητα και διαφάνεια ˙ σαν να συνεχίζετε να ανακαλύπτετε νέες και αναζωογονητικές θέσεις για την αρχιτεκτονική. Πώς αντιμετωπίζουν οι πελάτες σας αυτού του είδους την αρχιτεκτονική και με ποιο τρόπο γίνεται αποδεκτή από τις τοπικές κοινωνίες;  
Ο αρχιτέκτονας είναι τόσο καλός όσο κι ο πελάτης του. Αν έχεις έναν κακό πελάτη είναι αδύνατο να κάνεις κάτι. Επομένως, επιβάλλεται να έχεις έναν πελάτη με διευρυμένους ορίζοντες, ο οποίος θα θέλει να μπει μέσα στη διαδικασία. Συχνά οι αρχιτέκτονες στον ιδιωτικό τομέα θέλουν να βγάλουν χρήματα, είναι συχνό και είναι και αποδεκτό. Παρόλα' αυτά, η διαδικασία του να αποκτήσεις την ιδέα για το κτίριο και να το χτίσεις, συμπεριλαμβάνοντας και το κοινό, δεν είναι πάντα πραγματοποιήσιμη. Το κάνω αυτό και το κοινό και η ευρύτερη κοινωνία. Το απολαμβάνω και θα έπρεπε να είναι διασκεδαστικό, διότι αποτελεί ένα κομμάτι από τις ζωές μας. Βέβαια εξαρτάται. Σε διαφορετικές χώρες παίρνει διαφορετικό χρονικό διάστημα. Μερικές φορές, μπορεί να πάρει πάρα πολύ χρόνο. Αυτό είναι κομμάτι της ζωής σου.

Πολλοί αρχιτέκτονες το κάνουν αυτό, το παίρνουν πολύ στα σοβαρά και φαίνονται μίζεροι. Ύστερα, παράγουν καταθλιπτικά κτίρια εξαιτίας αυτού, επειδή ακριβώς αυτό δεν είναι γι' αυτούς μια διασκεδαστική διαδικασία. Σε πολλά κτίρια μου έχω δώσει αυτή την αίσθηση της χαράς στους ανθρώπους, αφού έχει προηγηθεί το χτίσιμό τους.

Από την άλλη μεριά, υπάρχει μια άλλη πλευρά του να είσαι αρχιτέκτονας η οποία δεν είναι το χτίσιμο. Απλά απόλαυση. Είναι εντάξει κι αυτό. Έχω σκεφτεί αυτού του είδους τις ερωτήσεις για πολύ καιρό. Επειδή είμαι καθηγητής στη Βιέννη επομένως διδάσκω, έχω μαθητές.

Τι μπορώ στ' αλήθεια να τους διδάξω; Στην τελική, το μόνο που μπορώ να τους διδάξω είναι να είναι ο εαυτός τους. Αυτό είναι και το πιο πολύτιμο πράγμα που έχει κανείς για να δώσει σ' αυτό τον κόσμο. Λίγη εμπειρία, ταξίδεψε και κάνε πράγματα σαν αυτά και χτίσε σαν μια απάντηση στον κόσμο. Στο τέλος, εσύ είσαι που θα κάνεις ουσιαστικά κάτι. Αυτό που κάνεις είναι σημαντικό.

Πώς κατέληξες με έναν χώρο σαν κι αυτόν; Θα πρέπει να γυρίσεις και να κοιτάξεις στον χώρο αυτό. Μπορείς να τον δεις στη ζωγραφιά του αρχιτέκτονα ˙ λείος, πλεγματικός, πολύ χαλαρός, είναι το αποτέλεσμα μιας αρχιτεκτονικής ιδέας. Ξέρουμε από πού προέρχεται. Από τα μικρά παραμύθια τα οποία μας μεγαλώνουν κάποιοι άσπροι τοίχοι του Le Corbusier. Και στους ανθρώπους αρέσει αν το διδάσκουν, με εξαίρεση το γεγονός ότι δεν είναι τόσο καλό. Είναι υπερβολικά μεγάλο ˙ δεν έχει την ίδια δύναμη.

Γι' αυτό, δεν καταλάβαιναν τα στοιχεία αυτών που στην πραγματικότητα αντιμετώπιζαν εδώ. Έχει να κάνει με το να είσαι μηδαμινός, ελάχιστος. Δεν είμαι σίγουρος σχετικά με τον μινιμαλισμό. Έχουμε μαξιμαλισμό, αυτό είναι αλήθεια. Αλλά μπορείς να κάνεις οτιδήποτε μοιάζει να είναι κατάλληλο.  Τελικά, δεν αναφέρομαι στο σχεδιασμό κτιρίων. Αναφέρομαι στην επιβίβαση κάποιας άλλης διαδικασίας, όπου ανακαλύπτεις τι θα μπορούσαν να γίνουν.

Κάποιοι από εμάς το βρίσκουν δύσκολο επειδή δεν ξέρουν. Αλλάζει σε διαφορετικές χώρες. Αν δουλεύεις στην Κίνα, δεν ξέρουν τι είναι αυτό που κάνεις πριν το κάνεις. Αλλά αυτό θα αλλάξει. Θα γίνουν πιο ώριμοι και θα το συνηθίσουν ˙ έχοντας ήδη πολλά χρήματα. Αυτό δεν είναι και τόσο ενθουσιαστικό για μένα πια και απλά βιάζομαι, υπερβολικά. Ένα χρόνο, δεν θα πάρει ούτε τόσο πολύ, αλλιώς θα έχανε το ενδιαφέρον του. Είναι ενδιαφέρον στην Ελλάδα, επειδή δεν έχετε λεφτά. Είναι εκπληκτικό. Δεν έχουμε τόσα πολλά λεφτά ούτε στην Αγγλία, αλλά έχουμε λίγα παραπάνω.

Τα τελευταία χρόνια η προσοχή στρέφεται στην πράσινη αστική ανάπτυξη. Πιστεύετε ότι είναι επιτακτικό για την πόλη ή ότι είναι απλά μια νέα μόδα με οικονομικά οφέλη και συγκεκαλυμμένα ενδιαφέροντα;
Νομίζω ότι πάντα ήταν μια αστική ανάπτυξη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Απλά δεν ξέραμε ότι ήταν αυτό κι ότι κάποιος το ονομάτισε. Πόλεις και κωμοπόλεις ˙ μεγαλώνουν. Αυτή είναι η φύση των πραγμάτων αυτή τη στιγμή. Είναι ενωμένη ˙ είτε συνάπτεις τα πράγματα στην άκρη της πόλης ή τοποθετείς τα πράγματα στη μέση της πόλης. Οτιδήποτε και να κάνεις δεν έχει κανένα αποτέλεσμα στην πόλη ˙ αυτό είναι που σχηματίζει την ανάπτυξη. Όμως, υπάρχουν κάποιες πόλεις οι οποίες συρρικνώνονται επίσης. Επειδή έχουμε τα επαγγέλματά μας και μια νέα υποδομή μπορεί να αλλάξει ολόκληρη του ισορροπία του μέρους στο οποίο οι άνθρωποι θέλουν να βρίσκονται, όπου είναι πολύτιμο για αυτούς να είναι οικονομικά.

Αυτό ήταν πάντα μια τραγωδία. Διάβαζα ένα άρθρο σε μία από τις Βρετανικές εφημερίδες ˙ την προηγούμενη μέρα ουσιαστικά. Ήταν μια αρκετά άξια απορίας αστική ανάπτυξη. Ειδικότητες ή κάποιοι που δέχονται ειδική προσοχή. Ένας από αυτούς για παράδειγμα, ήταν ένας δικός μου ˙ γι' αυτό το λόγο και διάβασα το άρθρο. Υπάρχει αρκετή δημόσια εικόνα μέσα σ' αυτό και ουσιαστικά δεν δουλεύει. Αυτός ο δικός μου άνθρωπος, στον οποίο αναφερόμουν, ξέρω ότι κάνει δουλειά. Γιατί έκανα όλα τα πράγματα για τα οποία σας είπα προηγουμένως ˙ δούλεψα με τους τοπικούς ανθρώπους.

 

Τέλος, θα μπορούσατε να μας εναποθέσετε την προσωπική σας πρόταση για δέκα κτίρια (κατασκευασμένα και επισκέψιμα) τα οποία θεωρείτε ως τα πιο σημαντικά παγκοσμίως που κάποιος θα έπρεπε οπωσδήποτε να επισκεφθεί;
Θα μπορούσε να είναι λιγάκι βαρετό, αλλά είναι αλήθεια. Λοιπόν, ένα από τα κτίρια, αρκετά προφανές, είναι το Sydney Opera house. Το οποίο, δεν είχα ποτέ υπόψη μου, αλλά την πρώτη φορά που στ' αλήθεια το επισκέφθηκα για να το δω φυσικά, ήταν φανταστικό. Είναι πραγματικά πολύ καλύτερο από τις εικόνες. Υπάρχουν κάποιες πολύ όμορφες εικόνες του, αλλά από τη στιγμή που θα σταθείς εκεί τότε αντιλαμβάνεσαι την παρουσία αυτού του κτιρίου. Είναι ειλικρινά ένα πολύ σημαντικό κτίριο. Σχεδόν δεν ήταν χτισμένο. Αλλά είναι ένα σημαντικό κτίριο.

Έπρεπε να έχω δύο εργασίες εδώ, επειδή η μία οδηγούσε στην άλλη. Ένα κτίριο το οποίο δεν κατασκευάστηκε ποτέ, ονομάζεται Fun Palace από τον Centric Price,ο οποίος μάλλον θα βρισκόταν στο ανατολικό Λονδίνο εκείνο το διάστημα. Ήταν πραγματικά το προσχέδιο για το Centre Pompidou.

Μου αρέσει το Centre Pompidou˙ είναι αρκετά στην εποχή του, ένα από τα πρώτα υψηλής τεχνολογίας και πολλαπλών χρήσεων κτίρια. Είχε μια κοινωνική ιδέα, αλλά βγήκε με τη δουλειά του Centric Price. Επομένως, εξακολουθώ να θεωρώ ότι το Centre Pompidou είναι ένα αξιοσημείωτο κτίριο σήμερα.

Το Δημαρχείο στο Τορόντο, το οποίο έγινε από έναν μαθητή του Alto είναι ένα εκπληκτικό κτίριο. Είναι ιδιόρρυθμο. Βλέπεις ένα κτίριο που φιλοξενεί γραφεία και ξέρω ότι έχει μια πλευρά του η οποία δεν σχετίζεται με αυτό. Αυτό είναι το τρέχον, όμως είναι ένα διασκεδαστικό κτίριο. Σχετικά γύρω στα 45 χρόνια. Αυτό είναι μεταβλητό.

Το Unite Building στην Μασσαλία του Le Corbusier είναι επίσης ένα σημαντικό κτίριο. Είναι συναρπαστικό. Για όλους τους λόγους, αυτό πραγματικά είναι κάτι πολύ καλό.

PointOfView >2011/02 >WILL ALSOP from ArchiTeam on Vimeo.

ArchiTeam
Παραγωγή: Κυριακή Γκαβογιάννη, Βιργινία Γιάγκου
Επιμέλεια: Αλέξιος Βανδώρος, Μαρία Αναγνώστου, Ματίνα Κολωνιάρη
Βίντεο: Γιώργος Βλαχοδήμος

Σημειώσεις
Βιογραφικό και Photo Credits >
http://www.architravel.com/pointofview/site.php?screen=people&id=28