Επαναξετάζοντας το High-Tech (A' Συνέχεια)

Ο Richard Rogers, γόνος  ιταλοαγγλικής οικογένειας και ανιψιός του Ernesto Rogers, αρχισυντάκτη των αρχιτεκτονικών περιοδικών Domus και Casabella, υπήρξε ένας κακός μαθητής με έντονα προβλήματα δυσλεξίας. Παρακολούθησε το 5ετές προγραμμα της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Architectural Association στο Λονδίνο όπου πρωτοστατούσαν οι πρωτοποριακές ιδέες της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ομάδας Archigram με χαρακτηριστικές φουτουριστικές προτάσεις όπως το Walking City (Περιπατούσα Πόλη) του Ron Herron, το Plug-In City (Συναρμολογούμενη Πόλη) του Peter Cook και το Fun Palace (Μέγαρο του Κεφιού) του Cedric Price - όπου το απροκάλυπτα μηχανιστικό, απογυμνωμένο από αισθητικές παρεμβάσεις, φαινομενικά αφιλόξενο αρχιτεκτόνημα, παρουσιαζόμενο ως στεγνά βιομηχανικό έργο υποδομής λειτουργεί πάραυτα ως πόλος έλξης κοινωνικής ζωής, ως γενέτειρα εκδηλώσεων πολιτιστικού περιεχομένου και γεγονότων ανθρωπιστικού ενδιαφέροντος, ως έκφραση μιας υγειούς, δυναμικής κοινωνικής πραγματικότητας, ως το νέο φυσικό περιβάλλον ανθρώπινής δραστηριότητας στο σύγχρονο τεχνολογικό κόσμο. Άμεση έκφραση της ιδέας του Fun Palace συναντάται στα περισσότερα από τα project του Richard Rogers, και μαρτυρείται από την εικονογραφία των αρχιτεκτονικών σχεδίων, όψεων και τομών που σφύζουν από ζωή με αναρίθμητους ανθρώπους σε μια έντονα εορταστική ατμόσφαιρα.

Έμμεση επιρροή στα ενδιαφέροντα του Rogers ήταν η βρετανική παράδοση των καινοτόμων αρχιτεκτόνων μηχανικών του 19ου αιώνα - όπως ο Joseph Paxton, δημιουργός του περίφημου βιομηχανιού κτιρίου εκθέσεων Crystal Palace - και των μεγάλης κλίμακας σιδηροδρομικών σταθμών και εργοστασίων που εξερευνούν νέες τεχνικές παραγωγής, προκατασκευής, δομικά συστήματα και εφαρμογές υλικών διαμορφώνοντας νέες αρχιτεκτονικές και χωρικές τυπολογίες υπηρετώντας τις λειτουργικές ανάγκες ενός νεοσύστατου τεχνολογικού κόσμου.

Ο Richard Rogers και η γυναίκα του Su, φτάνοντας από το Λονδίνο στο New Haven του Connecticut των Η.Π.Α. ως φοιτητές του μεταπτυχιακού προγράμματος του πανεπιστημίου Yale στην αρχιτεκτονική το ακαδημαϊκό έτος 1962-63, γνωρίστηκαν με τους βρετανούς συμφοιτητές τους Norman και Wendy Foster και Laurie Abbott, με τους οποίους δημιούργησε το Team 4 στη συνέχεια. Ιστορία της Αρχιτεκτονικής, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον στο Frank Lloyd Wright, δίδασκε ο περίφημος Vincent Scully, με βοηθό διδασκαλίας το συμφοιτητή τους Robert A.M. Stern, ο οποίος περιγράφει παραστατικά την ακόλουθη ανέκδοτη ιστορία: «Εκεί ήμασταν οι τυπικοί χαζοαμερικάνοι να καθόμαστε και να τυραννιόμαστε με μικρά κομμάτια ξύλου και αυτοί οι τρεις βρετανοί καταφθάνουν. Το γεγονός μας έκανε να δώσουμε προσοχή. Ένα πρωί στα σχεδιαστήριά των βρετανών βρέθηκε ένα σημείωμα που έγραφε με κεφαλαία γράμματα αρχίστε να σχεδιάζετε (start drawing). Το άλλο πρωί οι Ευρωπαίοι ανταπάντησαν με ένα σημείωμα που έλεγε αρχίστε να σκέφτεστε (start thinking), γιατί πάντα δουλεύαμε, δουλεύαμε, δουλεύμε χωρίς ιδιαίτερα να συζητάμε και να συνομιλούμε. Η ανταλλαγή αντιλήψεων ήταν καταπληκτική».

 Κοσμήτορας της Αρχιτεκτονικής Σχολής ήταν ο εφιαλτικά αυστηρός Paul Rudolph, πρωτοπόρος του μοντερνισμού στην αμερικανική ήπειρο. Καθηγητής ήταν ο θρυλικός Serge Chermayeff, που είχε παρουσιάσει στην Αμερική την εικονογραφία και την αισθητική εορτασμού της τεχνολογίας ως μέσο κοινοποίησης μιας νέας κοινωνικής πραγματικότητας - το πνεύμα του ρωσικού κονστρουκτιβισμού. Στην αύρα της σχολής ήταν δυνατή η παρουσία του Eero Saarinen, του Philip Johnson, του James Stirling και του Louis Kahn - σε κτίριο του οποίου (Yale Art Gallery) στεγαζόταν η Σχολή την περίοδο εκείνη. Ο Kahn είχε ήδη εργαστεί πανω στις έννοιες του υπηρετούμενου και υπηρετικού χώρου (serviced and servant space) που είχε επίσης δουλέψει ο Rudolph. Μοιραζόμενοι το ίδιο ισχυρά μοντερνιστικό περιβάλλον, είναι αξιοσημείωτο να παρατηρήσει κανείς πόσο ριζικά διαφορετικές τάσεις ακολούθησε η ομάδα των Ευρωπαίων πρωτοπόρων του αποκαλούμενου Ηigh-Τech κινήματος (που οι ίδιοι αποποιούνται ως ονομασία) σε σχέση με τους αμερικάνους συμφοιτητές τους όπως ο ο Robert A.M. Stern, μετέπειτα ιδεολογικός ηγέτης του μεταμοντερνισμού.

Του Αριστοτέλη Δημητρακόπουλου