Επαναξετάζοντας το High-Tech (Γ' Συνέχεια)

Το Pompidou Centre αποτελεί την επιτομή των αρχών του λεγόμενου αρχιτεκτονικού κινήματος υψηλής τεχνολογίας (Ηigh-Τech), στις οποίες η μετέπειτα δουλειά του Rogers μένει πιστή. Κυριαρχεί η άρνηση ορισμού και μορφολόγησης του κτιρίου μέσω του κτιριολογικού προγράμματος που πρόκειται να φιλοξενήσει. Αναμένοντας πιθανή μελλοντική ανασκευή του κτιριολογικού προγράμματος, επανορισμού του με νέα τεχνολογικά και οργανωτικά δεδομένα καθώς και πιθανή επέκτασή του, το κτίριο μορφώνεται κατά κύριο λόγο για να αντικατοπτρίσει τη διάθεση που ο δημιουργός του επιθυμεί να προκαλέσει στο χρήστη μέσα απο στοιχεία που όχι μόνο δεν παρεμποδίζουν, αλλά ούτε καν προσδιορίζουν τη λειτουργία, μόνο έμμεσα την προάγουν με την παρεχόμενη οργανωτική ευελιξία. Τα στοιχεία αυτά, η προβολή της δομής και οργάνωσης του μηχανολογικού εξοπλισμού, η έκφραση του φέροντος οργανισμού και των εγκαταστάσεων εξυπηρέτησης της κυκλοφορίας είναι τα κύρια μέσα αρχιτεκτονικής έκφρασης και μορφολόγησης. Το κτίριο διαμορφώνεται ως το αποτέλεσμα της σύνδεσης όλων των επιμέρους λειτουργικών ενοτήτων του, και η αισθητική του επιλύεται έμμεσα, μέσω της υποτιθέμενα ορθολογικής συναρμολόγησης των προκατασκευασμένων χρηστικών του τμημάτων.

Η συνθετική τακτική αποκρυσταλλώνεται ως αποκάλυψη, ανάδειξη, προβολή και εορτασμός της σαφούς διαστρωμάτωσης των απτών λειτουργικών στοιχείων που απαρτίζουν ένα σύγχρονο κτίριο, αφορίζοντας κάθε μή χρηστικό κοσμητικό στοιχείο. Η αρχιτεκτονική επίλυση για τον Rogers επιτυγχάνεται με το συνθετικό προσδιορισμό ενός εικονογραφικού επαναλαμβανόμενου δομικού συστήματος, το οποίο προσεγγίζεται και αναπτύσσεται ως αντικείμενο βιομηχανικού σχεδιασμού, ως το πρωτότυπο ενός νέου προϊόντος της οικοδομικής βιομηχανίας που δύναται να διατεθεί αργότερα μαζικά στην αγορά και ως άσκηση στις δυνατότητες μιας δομικής μεθόδου (αναρτήσεις, εφελκυόμενες, θλιβόμενες κατασκευές κ.α.) ή ενός δομικού υλικού (προκατασκευασμένο ωπλισμένο σκυρόδεμα, μεμβράνες, φέροντα υαλοπετάσματα κ.α.). Το αρχιτεκτόνημα παρουσιάζεται ως 'ανοικτό' σύστημα, εισάγοντας την έννοια του 'ημιτελούς', του ευέλικτου, του πολλαπλώς διαμορφώσιμου, του εξελισσόμενου, του αναπροσαρμοζόμενου, ως σκελετικό έργο υποδομής που επιδέχεται απόδοση και προσαρμογή σε εξελισσόμενες ανάγκες λειτουργίας. Τα χαρακτηριστικά του συστήματος και η πνοή του αρχιτεκτονήματος, η καθαρότητα της λεπτομέρειας και η αυξημένη βαρύτητα της επιμέλειας είναι αναγνώσιμα σε όλες τις κλίμακες, από την γενική εικόνα ως τον επιμέρους δομικό κόμβο. Ο ίδιος ο Rogers λέει 'πιστεύουμε πάρα πολύ ότι είναι η λεπτομέρεια που δίνει στο κτίριο ανθρώπινη ταυτότητα' 'We feel very much that it's the detail that gives the building humanity'.

Το κτίριο γραφείων της ασφαλιστικής εταιρίας Lloyd's στο Λονδίνο είναι η μετάφραση του Fun Palace σε κτίριο γραφείων επιστρατεύοντας τις βασικές αρχές του Pompidou Centre. Το κτίριο αποτελεί αντιστροφή της αμερικάνικης μορφολογικής προσέγγισης στο κτίριο γραφείων. Στο κτίριο Lloyd's ο κεντρικός εργασιακός χώρος κύριας χρήσης αρθρώνεται γύρω από ένα αίθριο και πλαισιώνεται με εξωτερικούς πύργους μηχανολογικών εγκαταστάσεων και εξοπλισμού, οι οποίοι θεωρείται πως έχουν περιορισμένη διάρκεια ζωής σε σχέση με τους χώρους κύριας χρήσης. Στα αμερικάνικα κτίρια γραφείων ο χώρος κύριας χρήσης είναι η περιφέρεια του κτιρίου με σκοπό την μέγιστη εκμετάλλευση του ηλιακού φωτός, ενώ ο πυρήνας μηχανολογικών εγκαταστάσεων και κυκλοφορίας κρύβεται στο κέντρο της κάτοψης.

Η διαφορά έγκειται στην θεμελιώδη διαφορά αντίληψης του 'χρόνου ζωής' ενός κτιρίου. Στην περίπτωση του Ηigh-Τech πύργου γραφείων  (το κεντρικό κτίριο της τράπεζας HSBC στο Hong Kong από τον Norman Foster ακολουθεί την ίδια δομή) θεωρείται ότι οι χώροι κύριας χρήσης έχουν απεριόριστο χρόνο ζωής και παρέχουν μέγιστη ευελιξία ενώ οι πρόσθετοι πύργοι μηχανολογικών εγκαταστάσεων ανανεώνονται με την εξέλιξη της τεχνολογίας, είτε λόγω φθοράς. Το αμερικανικό κτίριο γραφείων ουσιαστικά πεθαίνει όταν η ποιότητα των μηχανολογικών παροχών του μειωθεί. Όμως ακόμα και αυτός ο περιορισμένος χρόνος ζωής του κτιρίου που συχνά περιορίζεται στα πέντε έτη λειτουργίας είναι αρκετός γαι την απόσβεση και ικανοποίηση των κερδοσκοπικών στόχων των κατασκευαστών του. Το κτίριο του Ηigh-Τech απαιτεί σαφέστατα μεγαλύτερη αρχική χρηματική επένδυση από το αντίστοιχό του τυπικό καπιταλιστικό πρότυπο αλλά υπόσχεται μία αρχιτεκτονική παρουσία με μακροπρόθεσμα ικανοποιητική λειτουργία και μειωμένο κόστος ανακαινήσεως (sustainability).

Ίσως αυτό εν μέρει αποτελεί μια ουτοπική διάθεση έκφρασης ενδιαφέροντος εξοικονόμησης φυσικών πόρων και ενέργειας, η οποία στην πράξη δεν λειτουργεί τόσο καλά, αλλά τουλάχιστον δηλώνει ενδιαφέρον για οικολογικές ανησυχίες.