Κιβωτός, Παλιοί Σπόροι για Νέες Καλλιέργειες

Η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας είναι η σημαντικότερη διεθνής έκθεση αρχιτεκτονικής που γίνεται κάθε δύο χρόνια, με συμμετοχή χωρών και αρχιτεκτόνων απ' όλο τον κόσμο.

Η ελληνική συμμετοχή στη 12η διοργάνωση (Giardini di Castello, 29 Αυγούστου-21 Νοεμβρίου 2010) , που έχει το γενικό τίτλο «People meet in architecture», βασίζει το σκεπτικό της στην οικονομική κρίση, στην ελληνική κρίση της αγροτικής παραγωγής και στη συρρίκνωση του περιβαλλοντικού αποθέματος, προτείνοντας τη δημιουργία μιας πολυμεσικής εγκατάστασης (κατασκευή Κιβωτού, έκθεση εικόνων, βίντεο προβολή), η οποία αναδεικνύει τη βιοποικιλότητα του ελληνικού φυτογενετικού υλικού. Δημιουργείται μια κιβωτός σπόρων. Οι σπόροι παρουσιάζονται ως «συναισθητική» εμπειρία και ταυτόχρονα, η κουζίνα της Κιβωτού παράγει διατροφικά προϊόντα, προτείνοντας στους επισκέπτες μια συμβολική αλλά και πραγματική πλατφόρμα παροδικής συμβίωσης και επικοινωνίας .

Η οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα και ο Ευρωπαϊκός χώρος, είναι ταυτόχρονα κρίση της παραγωγής και της εργασίας στο μητροπολιτικό και, γενικά, στο ανθρωπογενές περιβάλλον. Πέρα από τα όρια της μητρόπολης, ο αγροτικός χώρος διέρχεται αυτή την κρίση μετά τα αδιέξοδα της εκμηχανισμένης γεωργίας των μονοκαλλιεργειών και των ευρωπαϊκών επιδοτήσεων. Η κρίση του αγροτικού χώρου σχετίζεται με την δυνατότητα και την ποιότητα της διατροφής. Ταυτόχρονα οι σκληροί όροι βίωσης της οικονομικής κρίσης στην μητρόπολη στρέφουν τα βλέμματα στην ύπαιθρο, στο διαθέσιμο ελεύθερο έδαφος, ως δυναμικό απόθεμα και υπόσχεση για εργασία, ποιότητα ζωής και εναλλακτική συγκρότηση της παραγωγής. Οι διεργασίες αυτές συμβάλλουν στη δημιουργία κοινοτήτων, δικτύωσης και ανάπτυξης μέσω συμβιωτικών πρακτικών κατοίκησης.

Η ευθύνη της αρχιτεκτονικής υπερβαίνει τα όρια του κτηριακού κελύφους. Ορίζεται εκ νέου ως σχεδιασμός και πρακτική διαχείρισης των εδαφών. Το έδαφος είναι καλλιέργεια: καλλιέργεια σπόρων και φυτών αλλά και καλλιέργεια πολιτισμού (culture), συσχετίσεων, επικοινωνίας, ανταλλαγών. Η αρχιτεκτονική των καλλιεργειών, η μορφοποίηση των τοπίων, ο καθορισμός της «επιτελεστικότητας» εντός δεδομένων χωρικών πεδίων, κατάγονται από τα προγράμματα που ονομάζουμε σπόρους και εν γένει φυτογενετικό υλικό.

Η πρόταση της «Κιβωτού» επιχειρεί να αναδείξει με συναισθητικό τρόπο (synaesthesia) την σχέση ανάμεσα στο φυτογενετικό υλικό και τους σπόρους που καλλιεργούνται, με το είδος του τοπίου και του περιβάλλοντος μέσα στο οποίο ζούμε και τον τρόπο που μεταβολιζόμαστε. Ο ίδιος ο μεταβολισμός δεν είναι βιολογικό αλλά πολιτισμικό γεγονός. Η κιβωτός που εγκαθίσταται στο ελληνικό περίπτερο γίνεται ένας πυκνωτής - αρχείο σπόρων και ταυτόχρονα ένα πεδίο ενημέρωσης και ανταλλαγής φυτογενετικού υλικού. Από την άλλη, η κιβωτός είναι μια κουζίνα, χώρος μεταποίησης των σπόρων σε φαγητό. Η εστίαση φέρνει κοντά τους ανθρώπους και η αρχιτεκτονική συντάσσει αυτή την εγγύτητα. Οι σπόροι συσσωρεύονται αναδεικνύοντας την πλούσια ελληνική βιοποικιλότητα. Η ευθύνη ανάδειξης, διάσωσης και ολοκλήρωσης της βιοποικιλότητας μέσα στο σύγχρονο αγροτικό-μητροπολιτικό τοπίο, αναλαμβάνεται συμβολικά μέσα από τη δημιουργία και τη λειτουργία της ελληνικής κιβωτού σπόρων-διατροφής, στη 12η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής Μπιενάλε της Βενετίας.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟΥ
Στο εσωτερικό του ελληνικού περιπτέρου πρόκειται να εγκατασταθεί η έκθεση της ελληνικής συμμετοχής με θέμα «Κιβωτός, Παλιοί Σπόροι για Νέες Καλλιέργειες».

Η έκθεση στο περίπτερο περιλαμβάνει:

1. Εγκατάσταση από ξύλο, που είναι « Η Κιβωτός» και περιέχει συλλογή σπόρων και φυτών Βίντεο προβολή με θέμα την γεωργική ζωή και τη σχέση ανάμεσα στην καλλιέργεια, τον άνθρωπο και το τοπίο.

2. Έκθεση επεξεργασμένου υλικού εικόνων για τα ελληνικά αγροτικά τοπία
Αναλυτικότερα τα έργα περιγράφονται ως εξής:

1. Η ΚΙΒΩΤΟΣ
Εισάγεται η ιδέα ενός μετακινούμενου αρχείου σπόρων, φυτών και φυτογενετικού υλικού το οποίο θα προκύψει από συλλογή μέσω δικτύων. Το μετακινούμενο αρχείο σπόρων προτείνεται ως παραδειγματικό εργαλείο γνώσης και πληροφορίας, ικανό να συνδράμει παραδειγματικά και στα ευκίνητα μοντέλα μητροπολιτικής αγροκαλλιέργειας, τόσο εντός των πόλεων όσο και στις παρυφές τους. Κατασκευάζεται ένας κινούμενος αποθέτης ελληνικού φυτογενετικού υλικού στο εξής ονομαζομένου «Κιβωτός.» Η Κιβωτός έχει την δική της αρχιτεκτονική με πρόγραμμα που επιτρέπει την αρχειοθέτηση, την αποθήκευση σπόρων και φυτών καθώς και την παρασκευή φαγητού.

Πρόκειται για ξύλινη κατασκευή διαστάσεων 12μ. μήκος, 2,70μ μέγιστο πλάτος. και 3,30 μ ύψος. Η κατασκευή αυτή είναι επισκέψιμη. Στο εσωτερικό της φιλοξενείται έκθεση φυτογενετικού υλικού (σπόροι, καρποί κ.α.) σε ειδικές θήκες (υάλινα βάζα, κουβάδες, πιάτα κλπ). Το φυτογενετικό υλικό θα συλλεχθεί μετά από έρευνα επιτόπια με επισκέψεις σε αγροτοπαραγωγικές μονάδες, τράπεζες σπόρων κ.α. Η συλλογή θα τοποθετηθεί στην κιβωτό σε θεματικές ενότητες σπόρων και φυτών:

• Διατροφικά (σιτηρά, όσπρια)
• Θεραπευτικά
• Καλλωπιστικά
• Αφροδισιακά
• Ευφορικά
• Θανάσιμα

Υπεύθυνος της έρευνας και της συλλογής σπόρων και φυτών για την κιβωτό είναι ο βιολόγος Ορέστης Δαβίας.

Η ξύλινη κατασκευή αποτελείται από τάβλες, δοκούς και επιφάνειες κόντρα πλακέ θαλάσσης. Πρόκειται για λυόμενη κατασκευή που μπορεί να στηθεί κατ αρχήν στο ελληνικό περίπτερο και κατόπιν θα είναι δυνατή η επανεγκατάστασή της . Στον εσωτερικό χώρο της κιβωτού το αρχείο φυτών και σπόρων συμπληρώνεται από την εγκατάσταση μικρής κουζίνας. Η παρασκευή φαγητού από την συλλογή-αρχείο της κιβωτού επιτρέπει την κατοίκηση του εκθεσιακού χώρου με δυναμικό -διαδραστικό τρόπο.

Σχεδιασμός κιβωτού: Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης

ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΖΩΗ -ΒΙΝΤΕΟ. Στην κύρια αίθουσα της κιβωτού, γίνεται διπλή προβολή βίντεο ντοκουμέντο, από την σύγχρονη αγροτική ζωή στην Ελλάδα και τις εναλλακτικές καλλιέργειες που συμβάλλουν στην αύξηση της βιοποικιλότητας και την ανάδειξη του παλαιού φυτογενετικού υλικού. Η παραγωγή του ντοκουμέντου απαιτεί γυρίσματα στην ύπαιθρο, αρχειακή έρευνα, και εργασίες στούντιο (μοντάζ κλπ)
Σκηνοθεσία: Γιάννης Ισιδώρου, σκηνοθέτης

2. ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΟΠΙΩΝ-ΕΚΘΕΣΗ. Στην δεύτερη αίθουσα του περιπτέρου θα εκτεθούν επεξεργασμένες εικόνες αγροτικών τοπίων της Ελλάδας. Η παραγωγή του εικονικού υλικού είναι αποτέλεσμα έρευνας αρχείου σε αεροφωτογραφίες και αρχεία φωτογράφων, φωτογραφίσεις και ηλεκτρονική επεξεργασία των εικόνων, εκτυπώσεις και εκθεσιακή οργάνωση των εικόνων.

Ελληνική συμμετοχή, συντελεστές:

Εθνικοί Επίτροποι:
Φοίβη Γιαννίση, Ζήσης Κοτιώνης
Σύλληψη (concept), Σχεδιασμός και Παραγωγή « Κιβωτού» και Έκθεσης:
Ζήσης Κοτιώνης, Φοίβη Γιαννίση, αρχιτέκτονες

Συνεργάτες:
Βίντεο-ντοκυμαντέρ: Γιάννης Ισιδώρου, σκηνοθέτης
Σχεδιασμός έκθεσης αγροτικών τοπίων: Κώστας Μανωλίδης, αρχιτέκτων
Συλλογή φυτογενετικού υλικού: Ορέστης Δαβίας, βιολόγος
Πληροφοριακός Σχεδιασμός: Αλέξανδρος Ψυχούλης, εικαστικός
Σύμβουλος εγκατάστασης: Μαρία Παπαδημητρίου, εικαστικός
Επιμέλεια Καταλόγου: Φοίβη Γιαννίση, Κατερίνα Ηλιοπούλου, Ζήσης Κοτιώνης
Σχεδιασμός Καταλόγου: Μιχάλης Παπαρούνης, εκδότης
Επικοινωνία-προβολή: Αλέξια Κατσίγερα

Ελληνικό Περίπτερο, Giardini di Castello, 29 Αυγούστου-21 Νοεμβρίου 2010 

Official web site >>>