Ο σταθμός των στεναγμών

Χθες είδα ένα όνειρο: Με διόρισαν, λέει, στην ‘Επιτροπή Προώθησης των Σιδηροδρόμων’! Μου φάνηκε περίεργο που ξαφνικά με θυμήθηκαν σε κάποια επιτροπή. Το απέδωσα σε λάθος, σαν αυτό που προκάλεσε μια μύγα στη ταινία ‘Brazil’ που έπεσε στον εκτυπωτή αλλοιώνοντας ένα όνομα και βάζοντας τον πρωταγωνιστή σε βάσανα. Ή μπορεί κάποιος να πρόσεξε μετά από πολλά χρόνια ότι η διπλωματική μου στο ΕΜΠ το 1974 ήταν για τον σταθμό του μετρό στον Ευαγγελισμό. Λόγω της πολυετούς έλξης που έχω για τα τραίνα -παρά τις συχνές τρικλοποδιές του ΟΣΕ- αποδέχτηκα τον διορισμό παραμερίζοντας την απορία μου.

Πήγα λοιπόν στη συνάντηση που μου είπαν, κι εκεί γνώρισα τα άλλα μέλη της επιτροπής. Ξαφνιάστηκα: Ήσαν όλοι γραμματείς και φαρισαίοι, από αυτούς που η ουσιαστική δουλειά τους είναι να στρώνουν το χαλί στις επιθυμίες των αφανών βοσκών μας. Αισθάνθηκα εντελώς αμήχανα και κατάλαβα ότι τελικά μάλλον έφταιγε η μύγα για τον διορισμό μου.

Το αντικείμενο της συνάντησης ήταν πώς να ενισχυθούν τα εμπόδια στη χρήση των τραίνων από τον πολύ κόσμο. Έτσι κατάλαβα ότι το όνομα της επιτροπής ήταν ευφημιστικό: οι άνθρωποι αυτοί είχαν για αποστολή τον μαρασμό των σιδηροδρομικών μεταφορών στη χώρα μας, όχι την προώθησή τους. Ήμουνα στην πηγή του ανεξήγητου μπάχαλου και της χρόνιας παρακμής του ΟΣΕ! Και κατάλαβα τη λεπτή ειρωνεία στο σήμα της επιτροπής: Η προτομή του Τρικούπη, πατέρα των τραίνων στη νεότερη Ελλάδα, μαζί με το σύνθημα ‘Non Plus Ultra’ – ‘Όχι Πιο Πέρα’. Με άλλα λόγια, ‘Αφήστε τα τραίνα όπως τα έκανε ο Τρικούπης’…

Στην αρχή κάποιος παρουσίασε μια ανασκόπηση των παλιών επιτευγμάτων της επιτροπής: Υπογράμμισε τις πενιχρές δημόσιες επενδύσεις σε ράγες για πολλές 10ετίες, σε πλήρη αντίθεση με τη μονομερή εύνοια προς την άσφαλτο. Τόνισε ότι, χάρη στην επιτροπή, οι οδικές μεταφορές στην Ελλάδα καταναλώνουν 100 φορές πιο πολύ πετρέλαιο από τις σιδηροδρομικές (εδώ χειροκρότησαν οι εκπρόσωποι της BB και της Cell). Ανέφερε με καμάρι το ξήλωμα των τραμ από τις Ελληνικές πόλεις (έδειξε μάλιστα κι εκείνη τη φωτογραφία του Καραμανλή να ξηλώνει συμβολικά με αξίνα τις γραμμές του τραμ στην Ιπποκράτους). Είπε για τους άχρηστους χάρτες της γραμμής Αθήνα-Λουτράκι ή του Προαστιακού Θεσσαλονίκης στα βαγόνια για Κιάτο (ακούστηκαν γέλια). Επιβεβαίωσε την “προσωρινή επ’ αόριστον” κατάργηση της ιστοσελίδας του ΟΣΕ (κι άλλα γέλια), που επέτρεπε κουτσά-στραβά στους επιβάτες να μαθαίνουν τα δρομολόγια χωρίς να πληρώνουν το τηλεφωνικό 1110. Υπενθύμισε τα άθλια βαγόνια στη γραμμή Κιάτο-Πάτρα-Καλαμάτα και τις χαλασμένες τουαλέτες χωρίς νερό. Ανακοίνωσε το πάγωμα της γραμμής Κόρινθος-Τρίπολη-Καλαμάτα μετά από τα άλλα τμήματα του δικτύου που είχαν καταργηθεί πιο παλιά (εδώ χειροκρότησε ο εκπρόσωπος της Φάκτωρ). Καυχήθηκε για το κλείσιμο του Σταθμού Πελοποννήσου και γενικότερα για τη συστηματική εξαχρείωση των σταθμών σε όλη τη χώρα, φτάνοντας στο ενδεικτικό παράδειγμα της παρακμής, τη σιδηροδρομική πύλη της Πρωτεύουσας, τον Σταθμό Λαρίσης.

Ο τελευταίος ήταν και το κύριο θέμα της σύσκεψης. Ο πρόεδρος εξήγησε το ζήτημα: «Κύριοι έχουμε ένα πρόβλημα: Για 30 χρόνια κρατήσαμε τον Σταθμό Λαρίσης του ΟΣΕ λίγο-πολύ στη κατάσταση που τον άφησε η Επταετία. Όμως παρά τις προσπάθειές μας, πρόκειται να κατασκευαστεί σταθμός του μετρό δίπλα του και θα διευκολύνει την πρόσβαση! Δεν καταφέραμε να αποτρέψουμε αυτή την απόφαση, ούτε καν να μεταθέσουμε τον νέο σταθμό 500 μέτρα πιο μακριά. Μου εξήγησαν ότι αυτό έγινε για να μη γίνουν προφανείς οι στόχοι μας στους Κουτόφραγκους που θα έρθουν για τους Ολυμπιακούς. Και απ’ ότι φαίνεται δεν πρόκειται να καταργηθεί αυτό το αγκάθι μετά τη λήξη των Αγώνων. Πρέπει κάτι να κάνουμε για να μη διευκολύνει το μετρό τη χρήση των τραίνων του ΟΣΕ! Αλλοίμονο αν το μετρό να μας χαλάσει το image που καλλιεργούμε τόσα χρόνια για τα τραίνα. Ας ακούσουμε προτάσεις».
Κάποιος είπε: «Ας σκεφτούμε κάτι αυτονόητο κύριοι: Τι σημαίνει ταξιδιώτες; Σημαίνει άτομα φορτωμένα με αποσκευές που φεύγουν ή φτάνουν κουρασμένοι. Πόσους έχετε δει να ταξιδεύουν χωρίς βαλίτσες; Και τι πιο βασανιστικό και απωθητικό από το να σέρνουν αυτές τις βαλίτσες πάνω-κάτω σε ατέλειωτα σκαλιά; Να η λύση λοιπόν: Θα βάλουμε κυλιόμενες σκάλες κάτω από το επίπεδο των εισιτηρίων μόνο. Από εκεί μέχρι την επιφάνεια θα είναι περιοχή γυμναστικής».

«Να μη βάλουμε ούτε ασανσέρ!» συμπλήρωσε άλλος.

«Δεν μπορούμε να αποφύγουμε το ασανσέρ,» είπε τρίτος, «θα μας κράξουν οι Κουτόφραγκοι ότι δεν νοιαζόμαστε για τους γέρους, τις μαμάδες με καροτσάκι, και τους ανάπηρους».

Έπεσε περίσκεψη ώσπου κάποιος έδωσε τη λύση: «Το βρήκα! Θα βάλουμε το ασανσέρ όσο γίνεται πιο μακριά από τον σταθμό του ΟΣΕ!».

Η ιδέα βελτιώθηκε από έναν ακόμη πιο πονηρό: «Θα βάλουμε το ασανσέρ στην απέναντι πλευρά της λεωφόρου, χωρίς διάβαση πεζών από εκεί ως τον ΟΣΕ!» πρότεινε. «Άντε να περάσεις μέσα από τη πυκνή κίνηση της Δηλιγιάννη» εξήγησε χαιρέκακα.

«Πολύ ωραία,» είπε ο πρόεδρος, «αλλά τι γίνεται με όσους χρησιμοποιούν ταξί ή ΙΧ αντί για το μετρό;»
«Να πάμε και την πιάτσα των ταξί από την απέναντι πλευρά» ακούστηκε κάποιος.

«Αυτό αποκλείεται, οι ταξιτζήδες δεν μασάνε, είναι αγριοκάτσικα, όχι πρόβατα» απάντησε ο πρόεδρος. «Χρειαζόμαστε κάτι μέσα στον σταθμό του ΟΣΕ».

Ο προβληματισμός δεν κράτησε πολύ:

«Θα κάνουμε ότι και στο μετρό, θα τους αφήσουμε να ανεβοκατεβάζουν βαλίτσες και καροτσάκια σε σκάλες από αποβάθρα σε αποβάθρα!» είπε ο πονηρός. «Για να μάθουν ότι τραίνο ίσον περιπέτεια».

Ο πρόεδρος ενθουσιάστηκε: «Αυτό είναι λοιπόν, μόνο σταθερές σκάλες για τις αποβάθρες όπως τώρα! Δεν θα βάλουμε ούτε κυλιόμενες, ούτε ασανσέρ. Το πολύ-πολύ να βάλουμε για τους τύπους μια μίνι πλατφόρμα για ανάπηρους στη κουπαστή μιας σκάλας». Και συνέχισε: «Αν μας πιέσουν τίποτα περίεργοι θα λέμε ‘προσωρινά είναι αυτά, κάντε υπομονή, στο μέλλον θα κάνουμε θαύματα, να, δείτε τα σχέδια του Τομπάζη’. Τώρα δεν έχουμε κανένα λόγο για βιασύνες, όσο για αργότερα όλο και κάποια νέα εμπόδια θα σκαρφιστούμε».

«Συγγνώμη που επεμβαίνω» είπε τότε ο εκπρόσωπος της Επιτροπής Ιδιωτικοποιήσεων. «Θέλω μόνο να προσθέσω ότι χρειάζεται λίγη προσοχή για να μη χάσουμε έναν άλλο στόχο πέρα απ’ την προώθηση των οδικών μεταφορών. Τα τεχνάσματα που εφαρμόζουμε σήμερα ή αύριο θα πρέπει να μπορούν να αναιρεθούν εύκολα και φτηνά μεθαύριο, όταν γίνουν ιδιωτικά και τα τραίνα. Το ότι η Αθήνα έχει κεντρικό σταθμό αντάξιο κωμόπολης καθώς και τα γενικότερα χάλια του ΟΣΕ θα είναι δυνατό ατού υπέρ της ιδιωτικοποίησης. Αλλά μη το παρακάνουμε και γίνει εκτεταμένη και ακριβή η αναβάθμιση στη συνέχεια. Τα καλά φιλέτα είναι αυτά που χρειάζονται μόνο λίγο λεμόνι στο τέλος, έτσι δεν είναι;»

Ο πρόεδρος κούνησε με συγκατάβαση το κεφάλι του και συνέχισε: «Λοιπόν αρκετά προωθήσαμε τα τραίνα για σήμερα. Θα ξαναβρεθούμε την άλλη βδομάδα για περισσότερα. Προτείνω μάλιστα να πυκνώσουμε τις συναντήσεις μας, γιατί οι αποζημιώσεις όλων μας για κάθε συνεδρίαση κοστίζουν όσο μια κυλιόμενη σκάλα» είπε χαμογελώντας.

Εδώ ακούστηκαν χειροκροτήματα και ιαχές που με ξύπνησαν.

Όχι, λάθος, ήταν το ξυπνητήρι.

Πρέπει να πάρω το τραίνο των 6:06 για Πάτρα από τον Σταθμό Λαρίσης.

Ευτυχώς, με μια μικρή τσάντα μόνο!

 

Σημείωση: Οι λειτουργικές τρικλοποδιές στον Σταθμό Λαρίσης (μετρό & ΟΣΕ) που αναφέρονται πιο πάνω είναι όλες πραγματικές. Το γιατί έγιναν έτσι μου είναι ακατανόητο. Μήπως η επιτροπή δεν ήταν μόνο όνειρο;

 

Η διαδρομή μεταξύ ασανσέρ μετρό και κεντρικής εισόδου σταθμού ΟΣΕ μέσω διαβάσεων πεζών.

Θάνος Ν. Στασινόπουλος
Δρ. Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, AAGradDipl.

 

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ

Η φωτογραφία δείχνει ένα άλλο παράδειγμα των καρπών της Επιτροπής Προώθησης των Σιδηροδρόμων, πέρα από τον σταθμό Λαρίσης.

Πρόκειται για τον νέο σταθμό του Κιάτου, όπου συνδέεται ο Προαστιακός με το παλιό δίκτυο του ΟΣΕ προς Πάτρα & Καλαμάτα. Στον σταθμό αυτό, οι επιβάτες μετεπιβιβάζονται από το ένα δίκτυο στο άλλο για να συνεχίσουν το ταξίδι τους.

Αν και είναι σταθμός μετεπιβίβασης, δεν έγινε μια ενιαία αποβάθρα στη μέση αλλά δύο απέναντι. Αρχικά τα τραίνα των δύο δικτύων σταματούσαν κατά μήκος της ίδιας πλευράς και οι επιβάτες δεν είχαν παρά να διανύσουν μερικά μέτρα για την αλλαγή. Λύση απλή, λογική, και σχετικά άνετη.

Όμως για τη καλύτερη εξυπηρέτηση των επιβατών (κατά το πνεύμα της Επιτροπής), σύντομα εφαρμόστηκε άλλη λύση: τα τραίνα κάθε δικτύου σταματούν σε διαφορετικές αποβάθρες. Έτσι οι επιβάτες κατεβαίνουν μια σκάλα, περνούν από ένα διάδρομο κάτω από τις γραμμές, και ανεβαίνουν από άλλη σκάλα στην απέναντι πλευρά. Το πλήθος που κάνει αυτή τη διαδρομή προς τη μια κατεύθυνση διασταυρώνεται συνήθως με το άλλο που έχει τον αντίστροφο προορισμό.

Και στις δυο ομάδες υπάρχουν πολλοί με αποσκευές, ειδικά μάλιστα τουρίστες αφού το λιμάνι της Πάτρας είναι βασική τουριστική πύλη της Ελλάδας. Μερικοί τυχεροί προλαβαίνουν να χρησιμοποιήσουν το αργό ασανσέρ, αλλά οι περισσότεροι, για να μη χάσουν το τραίνο, σέρνουν τις αποσκευές τους από σκάλα σε σκάλα, απολαμβάνοντας υποχρεωτικά τη σοφή λύση που επέλεξαν οι αρμόδιοι για σωματική βελτίωση των επιβατών.

Η σκάλα που βλέπουμε στην πρόσφατη φωτογραφία είναι μεν λίγο στενή, αλλά σίγουρα έχει δοκιμασμένη αντοχή!