(143.11) Τα Τούρκοβουνια ως πράσινο - αιολικό τοπίο

Φοιτητές: Δεμερτζής Ανδρέας, Κατσάνος Γιάννης, Φαραγγάς Θανάσης
Επιβλέπών καθηγητής: Χαιδόπουλος Γιώργος
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία παρουσίασης: Φεβρουάριος 2011

Αιτία για την επιλογή, την ανάλυση και την επίλυση του θέματος, αποτέλεσε η εξέταση του Αττικού τοπίου. Η σύγχρονη μορφή της Αττικής γης χαρακτηρίζεται από μια έντονη τάση προς αστικοποίηση, που είχε ως αποτέλεσμα την άνοδο της οικοδομικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την ανάπτυξη του πολεοδομικού ιστού. H ανθρώπινη παρέμβαση, αν και «βελτίωσε» τον τρόπο ζωής των κατοίκων,  είχε αρνητικό αντίκτυπο στον χαρακτήρα της Αθήνας. Πιο συγκεκριμένα έκρυψε και αλλοίωσε τη μορφή του τοπίου της πρωτέυουσας.

 

 

Αφορμή για την διπλωματική μας εργασία ήταν η παρατήρηση και η αντίθεσή μας στο φαινόμενο «η πόλη επεκτείνεται και αφανίζει την μορφολογία και την πλαστικότητα του Αττικού ανάγλυφου». Πρόθεσή μας είναι να γίνει το αντίστροφο, δηλαδή οι ελεύθεροι χώροι και το πράσινο να αναδείξουν το τοπίο και παράλληλα να εισρρεύσουν  στην πόλη και στον αστικό ιστό.

Α) Στόχοι και στρατηγική
Ο σύγχρονος άνθρωπος απομακρύνεται από τη φύση. Λόγω των σημερινών συνθηκών διαβίωσης ο τρόπος ζωής των ανθρώπων της πόλης έχει αλλάξει και καθώς οι μετακινήσεις περιορίζονται οι ελεύθεροι χώροι θα γίνουν εστίες συγκέντρωσης, ψυχαγωγίας και εκτόνωσης.

Επιθυμούμε ο χώρος των Τουρκοβουνίων να ανανεωθεί με τον πλέον οικονομικό τρόπο και να αποτελέσει ένα πνεύμονα πρασίνου που όχι μόνο θα είναι ένα κομβικό στοιχείο προσανατολισμού της Αθήνας, αλλά θα αναδείξει την εδαφική πλαστικότητα της Αττικής γεωμορφίας.

Παράλληλα μας ενδιαφέρει η ενοποίηση των πράσινων και ελεύθερων χώρων των Αθηνών. Τα Τουρκοβούνια μπορούν να αποτελέσουν ένα ενεργό πράσινο κέντρο το οποίο θα είναι ο κορμός μια πράσινης κινητοποίησης, οι ρίζες της οποίας θα απλωθούν στους δρόμους και θα ενωθεί με τους  υπόλοιπους ελεύθερους μεγάλους χώρους της Αθήνας.

 

 

Το τοπίο έχει μια ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα ποικιλομορφία. Η σωστή οργάνωση και τοποθέτηση διαδρομών σε συνεργασία με την προσεκτικά επιλεγμένη φύτευση θα αναδείξουν μια αρμονική σχέση ανάμεσα στο βιαίως κατεργασμένο περιβάλλον και τη σύγχρονη ανθρώπινη παρέμβαση και χρήση της περιοχής. Επιχειρούμε να «λαξεύσουμε» μια φυσική επανατοποθέτηση της μορφής του τοπίου.

 

 

Στο πλαίσιο αυτό κινούνται δύο άξονες φύτευσης, από τη μία έχουμε την προσεκτικά οργανωμένη φύτευση και από την άλλη εισάγουμε μια νέα πιο οικονομική και φυσική μέθοδο επαναπροσδιορισμού της βιοποικιλότητας μέσα από την μέθοδο της φυσικής καλλιέργειας.

 

 

Ακόμη σε ένα άξονα αυτοσυντήρησης του παρκού δημιουργείται ένας ετήσιος διαγωνισμός αιολικών γλυπτών που θα ενισχύσει το χαρακτήρα της περιοχής και θα καταστήσει βιώσιμο και οικονομικά ανεξάρτητο ένα τέτοιο χώρο.

Β) Συνθετικά στοιχεία
Σαν πρώτη βάση για τη δημιουργία ενός πάρκου και χώρου πρασίνου στην περιοχή των Τουρκοβουνίων, ήταν η τοποθετήση  χώματος για να καταστεί δυνατή η φύτευση. Έπρεπε να αναπτύξουμε ένα σύστημα αντιστηρίξεων ώστε να κρατηθούν τα χώματα σε περιπτώσεις που τα εδάφη ήταν σαθρά.
Οι  αντιστηρίξεις τοποθετούνται σε σημεία που θέλουμε να δημιουργήσουμε βαθμίδες κίνησης, δεν δημιουργούν μεγάλες υψομετρικές αποκλίσεις και καλούνται να ενισχύσουν ένα ύψος της τάξεως του 1,5 - 2 μέτρων.

 

 

Ο μεγαλύτερος προβληματισμός ήταν το πώς θα σχηματιστεί μια ήπια ανάβαση από τα κατώτερα επίπεδα μέχρι το ανώτερο και μεγαλύτερο επίπεδο του πάρκου που θα εξυπηρετεί τους χρήστες, θα κάνει αναγνωρίσιμη την ανθρώπινη παρεμβατικότητα που αλλοίωσε το τοπίο και θα προσφέρει ευκολία σε άτομα με ειδικές ανάγκες. Η κεντρική μας πορεία βασίζεται στα παλαιότερα μονοπάτια, ενώ στο μεγαλύτερό της μέρος αναπτύσσεται παράλληλα σε αυτήν και μια ποδηλατοπορεία.

 

 

Οι δευτερεύουσες πορείες είναι ένα σύμπλεγμα διαδρομών μικρότερου μεγέθους που οδηγούν σε ορισμένες δευτερεύουσες εισόδους ενώ υπάρχει ένα σύστημα από μονοπάτια που καταλήγουν σε σημεία θέας. Η κεντρική πορεία δεν ξεχωρίζει μόνο λόγω του μεγέθους αλλά εξαιτίας της υλικότητας της.

 

 

Επόμενο βήμα ήταν να αντιμετωπίσουμε τους κόμβους ανάμεσα σε διαφορετικού είδους πορείες. Οι χώροι αυτοί έχουν ιδαίτερη σημασία στη λύση μας καθώς αποτελούν τον συνδετικό κρίκο σε διαφορετικού τύπου διαδρομές και έχουν μεγάλο μέγεθος ώστε να μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν χώροι παιχνιδιού και ξεκούρασης.

 

 

 

Για να είναι εφικτή η ανάπλαση και λειτουργία ενός τέτοιου χώρου και εν μέσω των τεράστιων οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η χώρα θα πρέπει ο χώρος αυτός να είναι αυτόνομος και οικονομικά ανεξάρτητος. Για να πετύχουμε κάτι τέτοιο εισάγουμε ένα πολιτιστικό θεσμό τα έσοδα του οποίου θα βοηθήσουν το πάρκο να είναι αυτοσυντηρούμενο.

Ο πολιτισμικός θεσμός του πάρκου μεταφράζεται συνθετικά από την παρουσία των αιολικών γλυπτών στον χώρο. Τα γλυπτά προσδίδουν μια ιδιαίτερη κινητικότητα στο τοπίο και είναι ένας τρόπος να γίνει αντιληπτή η ενέργεια του ανέμου. Η τοποθέτηση των διαγωνιζομένων γλυπτών γίνεται στον χώρο της έκθεσης ενώ παλαιότερα βραβεία και έπαινοι εντοπίζονται κατά μήκος της κορυφογραμμής των ορεινών όγκων.

 

 

Οι χρήσεις των παλαιών κτηρίων περιορίζονται σε αναψυκτήρια, χώρους διοίκησης και αποθήκευσης, ενώ τα υπόλοιπα κτίσματα χρησιμοποιούνται ως «κουφάρια» τα οποία συνθέτουν μια εικόνα της παρελθούσης χρηστικότητας. Στο υψηλότερο επίπεδο του πάρκου δημιουργείται ένας υπόσκαφος εκθεσιακός χώρος ο οποίος θα στεγάσει ένα μικρό αναψυκτήριο και θα αποτελέσει και τόπο ενημέρωσης για τον αιολικό θεσμό, τις δυνατότητες της αιολικής ενέργειας καθώς και ένα αρχείο για τα παλαιότερα βραβεία.

Τέλος για τη διασύνδεση όλων των περιοχών του πάρκου διαμορφώνονται τρείς ράμπες. Η πρώτη στην κεντρική βορεινή είσοδο του Ψυχικού, η δεύτερη στην περιοχή του ανθώνα για να συνδέσει την υπερτοπική πλευρά με το Ψυχικό και τον ανθώνα και η τρίτη στην πλευρά του Γαλατσίου ώστε να ανέβει κάποιος στο ανώτατο σημείο θέας.

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.