Οινοποιείο Quinta do Portal, Πορτογαλία

Η οικογενειακή επιχείρηση Quinta do Portal βρίσκεται στην αμπελουργική ζώνη της κοιλάδας του ποταμού Pinhão, παραπόταμου του Douro. Οι αμπελώνες, έκτασης 1.000στρ. σε υψόμετρο 200-550 μέτρων, καλλιεργούνται σε διάταξη όμοια με "πεζούλες" στους λόφους (εικ.1). Επιθυμία του ιδιοκτήτη Eugénio Branco ήταν να προσφέρει ένα καινοτόμο και προσεγμένο αρχιτεκτονικό έργο, ένα οινοποείο ενταγμένο σε αυτό το τοπίο, το οποίο θα μπορούσε να αναζωογονήσει παράλληλα τη δημοτικότητα του ποταμού Douro. "Τα νέα κελλάρια του Quinta do Portal κτίστηκαν εντός προϋπάρχουσας κτιριακής μονάδας. Είναι ένα έργο που κυριαρχεί και κυριαρχείται από το αμπελουργικό τοπίο. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η καλλιέργεια "πλάθει" το τοπίο, αυτή είναι η ομορφιά του ποταμού Douro. Οι λειτουργικές ανάγκες του οινοποιείου, αλλά και οι ανάγκες σε όρους θερμοκρασίας και υγρασίας υποδεικνύουν μια πειθαρχημένη αρχιτεκτονική έκφραση. Η πειθαρχία αυτή και οι αρχές σχεδιασμού επεκτείνονται έξω στη γύρω περιοχή." περιγράφει ο αρχιτέκτονας Álvaro Siza Vieira για το δεύτερο έργο του σχετικό με τον οίνο (Porto, 18/11/2008).

Μέσα από τη "μεταμόρφωση" των υλικών -σχιστόλιθος και φελλός- και τη χρήση των χρωμάτων που αντιστοιχούν σε κάθε εποχή του χρόνου, το οινοποιείο επενδύεται εξωτερικά κατά ζώνες (2.051,5 τ.μ. επένδυσης -βλ. εικ.7). Ο φέρων οργανισμός του είναι από σκυρόδεμα και χάλυβα, εμφανής στους εσωτερικούς χώρους. Το κτιριολογικό πρόγραμμα του νέου κτιρίου περιλαμβάνει κέντρο επισκεπτών, αίθουσα εκδηλώσεων χωρητικότητας 74 ατόμων, χώρο
γευσιγνωσίας και υπόγειους χώρους παλαίωσης (εικ.8-12).

Το βαρυτικό αυτό οινοποιείο έχει διαμορφωθεί σαν ένα γλυπτό στο τοπίο, με έντονα οριζόντιο χαρακτήρα. Η βάση του είναι ορθοκανονική και κλειστή, με δύο μόνο ανοίγματα -τη κύρια είσοδο και μια βοηθητική πόρτα (εικ.5)-. Αν το κτίριο σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα σαν μια "πρόσκληση για ανακάλυψη γεύσεων και αρωμάτων", τότε το δώμα είναι σχεδιασμένο σαν ένα "κάδρο" του "βασιλείου" του ποταμού Douro (εικ.13, 14). Tο τελευταίο επίπεδο γίνεται η έξοδος του επισκέπτη ξανά προς το τοπίο. Μέρος αυτού είναι καλυμένο από τάπητα και καμπύλη αυτή τη φορά επιφάνεια οργανώνει το χώρο, κλειστό και ανοικτό. Τέλος, αξιοσημειώτα είναι τα τελειώματα των ανοιγμάτων αλλά και η μεγάλη στενή σκάλα η οποία ενώνει το περιβάλλοντα χώρο και τους υπόγειους χώρους, σε επένδυση σχιστόλιθου (εικ. 6, 15).

Το οινοποιείο Quinta do Portal έχει κερδίσει το βραβείο Douro Architecture 2011 και τη παγκόσμια αναγνώριση Best of Wine Tourism στη κατηγορία "Αρχιτεκτονική και Τοπία".

*Η ιδιοκτησία Quinta do Portal περιλαμβάνει το οινοποιείο, το ξενώνα Casa das Pipas (12 δωματίων , βραβευμένο Wine Tourism 2007, 2008) και το ξενώνα Casa do Lagar (4 δωματίων, παλιό ελαιοτριβείο). Έχει τέσσερις μεγάλους αμπελώνες: Quinta dos Muros, Quinta da Abelheira, Quinta do Portal και Quinta do Confradeiro, όλοι επαναφυτεμένοι κατά το διάστημα 1978-1997, σε διαχείριση με οργανικές μεθόδους. (http://www.quintadoportal.com)

Τίτλος: Οινοποιείο Quinta do Portal
Αρχιτέκτονας: Álvaro Siza Vieira
Ιδιοκτήτης: Eugénio Branco
Τοποθεσία: Sabrosa, Vila Real, Πορτογαλία
Χρονολογία: 2001-2010
Κτιριακή επιφάνεια: 4.722 τ.μ.
Φωτογραφία: Fernando Guerra, FG+SG

Επιμέλεια παρουσίασης: Εύα Καπαδουκάκη