(116) Μικρό μεταλλευτικό μουσείο και κέντρο περιβαλλοντικής έρευνας στην Ιτέα Φωκίδας.

Σπουδαστές: Αναγνωστάκης Γεώργιος, Κουμάντου Χρυσούλα 
Υπεύθυνη Διδάσκουσα: Τσιράκη Σοφία, Λέκτορας Αρχιτεκτονικών Συνθέσεων
Σύμβουλος: Τσούρας Βασίλης, Λέκτορας Συνθέσεων Τεχνολογικής Αιχμής
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Μάρτιος 2010

Σύντομη περιγραφή
Η διπλωματική εργασία αφορά στη μελέτη ενός μικρού μουσείου αφιερωμένου στη μεταλλευτική ιστορία της περιοχής της Γκιώνας. Χωροθετείται στον κόλπο της Ιτέας, στις εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και μεταφόρτωσης Βωξίτη.

Σχεδιάζεται στο πλαίσιο μιας λογικής μικρών τοπικών θεματικών μουσείων και αποτελείται από τρία μέρη: το χώρο του μουσείου, ένα κέντρο μελέτης μεταλλειολόγων και μια αίθουσα συνεδρίων και διαλέξεων.

Σκίτσο περιοχής και κεντρικής ιδέας 

Κείμενο
Η διπλωματική εργασία αφορά στη μελέτη ενός μικρού μουσείου αφιερωμένου στη μεταλλευτική ιστορία της περιοχής της Γκιώνας. Χωροθετείται στον κόλπο της Ιτέας, στις εγκαταλειμμένες εγκαταστάσεις επεξεργασίας και μεταφόρτωσης Βωξίτη.
Το κτήριο σχεδιάζεται στο πλαίσιο μιας λογικής μικρών τοπικών θεματικών μουσείων που κατασκευάζονται στον τόπο όπου βρίσκονται τα εκθέματα τους, αξιοποιώντας τον εξωτερικό - υπαίθριο χώρο ως μέρος της έκθεσης. Αγγίζει όμως ταυτόχρονα το υπερτοπικό επίπεδο έχοντας χαρακτήρα ερευνητικό και εκπαιδευτικό.

Άποψη προπλάσματος, κτήριο - υπάρχουσα κατασκευή(πίσω) - γερανός

Άποψη προπλάσματος, κατασκευή - εκσκαφή και οι πορείες στο ανάγλυφο

Το κτήριο είναι ένα συγκρότημα που αποτελείται από τρία μέρη.
• Το χώρο του μουσείου που περιλαμβάνει την έκθεση, το πωλητήριο και ένα μικρό αναψυκτήριο.
• Ένα κέντρο αφιερωμένο στη μελέτη των περιβαλλοντικών επιπτώσεων  και των μεθόδων αποκατάστασης μετά το πέρας της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο οποίο προβλέπεται και ένας μικρός αριθμός ξενώνων για φοιτητές και ερευνητές μεταλλειολόγους.
• Και μια αίθουσα συνεδρίων και διαλέξεων με ένα μικρό χώρο στάθμευσης.

Η επιλογή των χρήσεων του συγκροτήματος μελετήθηκε βάσει των αναγκών που αναγνώστηκαν στην περιοχή και σχετίζονται άμεσα με την περιβαλλοντική αποκατάσταση αλλά και τη σχέση που θα έπρεπε να αναπτυχθεί ανάμεσα στους κατοίκους της και την ίδια τη μεταλλευτική δραστηριότητα η οποία καθιστά τον τόπο πλούσιο σε ¨σημεία¨ βιομηχανικής ιστορίας.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση από τη θάλασσα, το κτήριο και τα στοιχεία που συνθέτουν το τοπίο

Φωτορεαλιστική απεικόνιση, το παλιό και το νέο

Έμφαση δίνεται στον τρόπο επέμβασης που είναι συνδεδεμένος με το ανθρωπογενές τοπίο των μεταλλείων βωξίτη. Βασική συνθετική συνιστώσα αποτέλεσε το ανάγλυφο της γης σε μια προσπάθεια προσδιορισμού και επαναδιατύπωσης της σχέσης του κτηρίου και του ανθρώπου με το φορτισμένο και συνεχώς εξελισσόμενο περιβάλλον των μεταλλείων. Προτείνεται λοιπόν μια λύση που αξιοποιεί τη λανθάνουσα δυναμική του τόπου που βρίσκεται ανάμεσα στη λογική της αποκατάστασης αλλά και στην περεταίρω εκμετάλλευση.

Από τις ίδιες τις βιομηχανικές αυτές εγκαταστάσεις γεννήθηκε το λεξιλόγιο με το οποίο σχεδιάστηκε το κτήριο του μουσείου. Αξιολογώντας επομένως τα βασικά στοιχεία του τόπου (κατασκευή, εκσκαφή, γερανός) και των διαδρομών που διατρέχουν το βουνό παίρνονται οι εξής αποφάσεις.

Φωτορεαλιστική απεικόνιση, ο κεντρικός υπαίθριος χώρος - μοίρασμα των κινήσεων

Η εκσκαφή - αγκαλιά αφήνεται ελεύθερη και λογίζεται σαν μια μονοκονδυλιά που ολοκληρώνεται και δεν περιορίζεται ή διακόπτεται. Βασικός λοιπόν πυρήνας της λύσης επιλέγεται να είναι ο κεντρικός χώρος που δημιουργείται από την εκσκαφή ενώ ο κτηριακός όγκος συμπυκνώνεται σε ένα σημείο στο τέλος του σκάμματος ως η ελάχιστη δυνατή επέμβαση. Η χωροθέτηση του μουσείου στο πέρας της έντονης καμπύλης που δημιουργείται από το σκάμμα τοποθετεί τη σύνθεση σε ένα ενδιάμεσο σημείο, όπου αφενός είναι δυνατή η αλληλεπίδραση με τα βασικά δομικά στοιχεία του τόπου και αφετέρου διατηρείται η ακεραιότητα του βράχου. Γίνεται κατ΄αυτόν τον τρόπο σαφής ο διαχωρισμός του κτισμένου - ανθρωπογενούς και του φυσικού τοπίου. Η θέση του μουσείου εμφανίζει μια αντιστικτική σχέση με την μεγάλης κλίμακας κατασκευή αποξήρανσης, ενώ ο ενδιάμεσος χώρος με την αγκαλιά λειτουργεί σαν συνδετικό στοιχείο ανάμεσα στο παλιό και το νέο.

Η σύνθεση ολοκληρώνεται ανάμεσα σε δύο τοίχους αντιστήριξης με μια σχισμή στο έδαφος, που ορίζουν έναν οριζόντιο άξονα. Μέσω αυτών αναζητήθηκε η σχέση ανάμεσα στο χώρο του μουσείου και το βράχο αποδίδοντας λίγη από την αίσθηση των στοών. Εμφανίζεται επομένως ποικιλία όσον αφορά στις ποιότητες του εκθεσιακού χώρου αλλά και στο φυσικό φωτισμό που εισέρχεται σε αυτόν. Η σπειροειδής ανοδική κίνηση ορίζει μια πορεία η οποία ξεπερνά τα όρια του τοίχου αντιστήριξης και εμπλουτίζει την εμπειρία του επισκέπτη.

Κάτοψη δωμάτων

Όψη από τη θάλασσα και όψη εισόδου με τομή στο ανάγλυφο της περιοχής

Οι δύο τοίχοι αντιστήριξης αναπτύσσονται καθ΄ ύψος γεννώντας τον πύργο, εισάγοντας τον κατακόρυφο άξονα. Το κτήριο του μουσείο αξιοποιεί και παραλαμβάνει τις κινήσεις μέσω του υπαίθριου χώρου της αγκαλιάς ενώ οι δύο βασικοί άξονες ο κατακόρυφος και ο οριζόντιος που είναι καθαρά δοσμένοι, τις διαμοιράζουν μέσω μιας σπειροειδούς πορείας.

Επηρεασμένη από την ίδια την περιοχή και τη μεταλλευτική δραστηριότητα είναι και η επιλογή των υλικών. Γίνεται χρήση του μετάλλου και του αδρού εμφανούς σκυροδέματος το οποίο με το πέρασμα του χρόνου αποκτά την ¨πατίνα της περιοχής¨ το κόκκινο δηλαδή χρώμα.

Τρισδιάστατη απεικόνιση, εσωτερική άποψη του εκθεσιακού χώρου

 
Τρισδιάστατη απεικόνιση, νυχτερινή άποψη της έκθεσης και της οροφής

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ: Θέλοντας να αναδείξουμε τις πιο φρέσκιες και ζωντανές ιδέες στην αρχιτεκτονική , καλούμε όλους τους νέους αρχιτέκτονες να μας στείλουν προς δημοσίευση την διπλωματική τους εργασία.
Συμμετοχή & Βραβεία 2009 - 2010 >>>