ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
02 Απρίλιος, 2009
Κοινή πρόταση Δήμου Αθηναίων – ΤΕΕ
Ανταλλαγή του οικοπέδου στα Εξάρχεια με προσφυγικές πολυκατοικίες της Λ. Αλεξάνδρας
Την ανταλλαγή του οικοπέδου ιδιοκτησίας του ΤΕΕ επί των οδών Χαριλάου Τρικούπη, Ναυαρίνου και Ζωοδόχου Πηγής, με προσφυγικές πολυκατοικίες της λεωφόρου Αλεξάνδρας, προκειμένου να μετασκευαστούν σε έδρα του ΤΕΕ με ταυτόχρονη ανάπλαση της περιοχής, ανακοίνωσαν σε κοινή Συνέντευξη Τύπου ο Δήμαρχος Αθηναίων Νικήτας Κακλαμάνης και ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιάννης Αλαβάνος.
Η πρόταση αυτή, όπως τόνισαν, απευθύνεται στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά και τη διοίκηση της ΚΕΔ, στην αρμοδιότητα/ιδιοκτησία των οποίων υπάγεται σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των διαμερισμάτων (περίπου 180 από τα 228) των συνολικά οκτώ (8) προσφυγικών πολυκατοικιών της λ. Αλεξάνδρας. Πρόκειται για πρόταση εναρμονισμένη με τη γενική ιδέα της ανάπλασης στη λ. Αλεξάνδρας που έχει ανακοινωθεί από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ταυτόχρονα και με την πρόσφατη απόφαση του υπουργού Πολιτισμού Αντώνη Σαμαρά, που μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, κήρυξε ως μνημεία και άρα ως διατηρητέες τις προσφυγικές πολυκατοικίες (δημοσιεύθηκε στις 3/2/2009).
Με τον τρόπο αυτό, όπως τόνισαν και οι δυο ομιλητές, είναι δυνατόν να δοθεί λύση στο ζήτημα της στέγασης του ΤΕΕ, ενώ παράλληλα να δοθεί διέξοδος στη διελκυστίνδα που δημιουργήθηκε στο οικόπεδο ιδιοκτησίας του ΤΕΕ στα Εξάρχεια, όπου η Πρωτοβουλία Κατοίκων της περιοχής προχώρησε πριν λίγες ημέρες σε κατάληψη με το αίτημα να γίνει πάρκο.
«Αναγνωρίζουμε ότι πρέπει με ιδιαίτερη ευαισθησία να αντιμετωπίζουμε το θέμα που ανέκυψε, γι’ αυτό και συζητήσαμε με τον Δήμαρχο Αθηναίων την πρόταση που δημοσιοποιούμε σήμερα» υπογράμμισε ο κ. Αλαβάνος, προσθέτοντας ότι «το ΤΕΕ δεν μπορεί παρά να επανέλθει στα σχέδια του για αξιοποίηση του συγκεκριμένου οικοπέδου προκειμένου να στεγάσει τις υπηρεσίες του, εάν η πρόταση περί ανταλλαγής δεν γίνει δεκτή και δεν υλοποιηθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος».
«Στην περίπτωση της συγκεκριμένης πρότασης αποδεικνύεται ότι τα μεγάλα προβλήματα λύνονται όταν οι θεσμικοί και μάλιστα με αιρετά πρόσωπα φορείς, συνεργάζονται, αναγνωρίζουν και επιλύουν το πρόβλημα» τόνισε από την πλευρά του ο κ. Κακλαμάνης.
Αν και η πρόταση, όπως είπαν, δεν έχει ακόμη εγκριθεί τόσο από το Δημοτικό Συμβούλιο, όσο και από τη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ, ο Δήμαρχος Αθηναίων υπογράμμισε ότι θα εγκριθεί με μεγάλη πλειοψηφία. «Εμείς θα δράσουμε συνεργικά προς την πολιτεία για να δώσει λύση και συναισθάνομαι πως δεν θα έχουμε πρόβλημα σ’ αυτή την κατεύθυνση» πρόσθεσε, αποκαλύπτοντας ότι είχε μια πρώτη επικοινωνία με τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ο οποίος έδειξε ενδιαφέρον. «Άλλωστε, εάν η πρόταση υλοποιηθεί «θα μιλάμε για μια άλλη Αθήνα» είπε χαρακτηριστικά.
Πριν από το Πάσχα, κοινή επιτροπή του Δήμου και του ΤΕΕ θα έχει συντάξει το φάκελο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε η πρόταση να κατατεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο, τη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ, το ΥΠΕΧΩΔΕ και την ΚΕΔ.
Για τη στέγαση του ΤΕΕ υπολογίζεται να απαιτηθούν τέσσερα κτίρια των προσφυγικών πολυκατοικιών (υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει υπόγειο αμφιθέατρο), ενώ στα υπόλοιπα, πέραν των νομίμως κατοικημένων, μπορούν να υλοποιηθούν προτάσεις για τη στέγαση ενός Μουσείου των Προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, τη δημιουργία ξενώνα φιλοξενίας συγγενών νοσηλευομένων στο αντικαρκινικό νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» κλπ.
Όλοι οι ελεύθεροι χώροι, που ανήκουν στη Δήμο Αθηναίων, θα αξιοποιηθούν ως χώροι πρασίνου μέσω του προγράμματος για την «πράσινη ανάπτυξη» είπε ο κ. Κακλαμάνης.
Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ιστορία της περιοχής (το Κτήμα των Αμπελοκήπων) που περιήλθε στο Δήμο το 1878 και, μάλιστα, με αδιαμφισβήτητα όρια από το 1887 με βάση σχέδιο του μηχανικού Μπον. Έκτοτε και με διάφορες αποφάσεις του Δήμου εκχωρήθηκαν εκτάσεις για την ανέγερση των άλλοτε φυλακών «Αβέρωφ», του Δημοτικού Νοσοκομείου, του γηπέδου του Παναθηναϊκού και φυσικά των προσφυγικών πολυκατοικιών. Σήμερα στην περιοχή απομένουν 200 στρέμματα ελεύθερων χώρων ιδιοκτησία του Δήμου.
Οι προσφυγικές πολυκατοικίες βρίσκονται σε μια έκταση 14,5 στρεμμάτων, από τα οποία 30% καταλαμβάνουν τα κτίσματα και 70% είναι ελεύθερος χώρος.
Από την άλλη πλευρά, όπως είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, στη θέση του οικοπέδου στα Εξάρχεια βρισκόταν το κτίριο της κλινικής Σμπαρούνη, το οποίο αγοράστηκε το 1972, έναντι 75 εκατομμυρίων δραχμών. Κατεδαφίστηκε και ξεκίνησε ο σχεδιασμός για τη στέγαση του ΤΕΕ. Το 1980, μάλιστα, προκήρυξε και ολοκλήρωσε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Εκείνη την περίοδο έγιναν αλλεπάλληλες προτάσεις από τις διοικήσεις του ΤΕΕ να δοθεί στον Δήμο Αθηναίων τμήμα του οικοπέδου για τη δημιουργία χώρου πρασίνου και ταυτόχρονα η δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε άλλο οικόπεδο του ΤΕΕ, εκτός κέντρου. Δίχως να υπάρχει ευθύνη του Δήμου ή του ΤΕΕ, οι προϋποθέσεις που τέθηκαν για μετατροπή σε χώρο πρασίνου ακυρώθηκαν, με συνέπεια το οικόπεδο να παραμένει στην ιδιοκτησία του ΤΕΕ.
Το ΤΕΕ, όπως επεσήμανε ο Πρόεδρός του, στην περίπτωση που η πρόταση γίνει αποδεκτή σκέπτεται να εφαρμόσει στην πράξη όλα τα μέτρα και έργα που έχει προτείνει για τη συντήρηση και αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, τις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, την αντισεισμική ενίσχυση των προσφυγικών πολυκατοικιών, την αισθητική επαναφορά τους στην αρχική μορφή με σεβασμό στην ιστορικότητα τους, τους όρους και τις προϋποθέσεις συντήρησης παλαιών κτιρίων που έχει θέσει με σειρά ημερίδων τα τελευταία χρόνια, να εφαρμόσει πρότυπα προγράμματα-έργα για την εξοικονόμηση ενέργειας, σύγχρονα συστήματα πληροφορικής κ.α.
«Θέλουμε να αναδείξουμε το έργο αυτό ως πρότυπο στη συντήρηση του οικοδομικού πλούτου της χώρας, προς την οποία – δεδομένης και της οικοδομικής κρίσης – θα πρέπει να στραφούμε στο εξής» τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ. «Άλλωστε, το ΤΕΕ έχει ταχθεί κατά της επέμβασης σε εκτός σχεδίου περιοχές και υπέρ της αξιοποίησης του υπάρχοντος οικοδομικού πλούτου».
Σήμερα το ΤΕΕ στεγάζεται σε τέσσερα διαφορετικά κτίρια και πληρώνει ετησίως για ενοίκια 1,2 εκατομμύρια ευρώ. «Είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθούν περισσότερα χρήματα για την ανακατασκευή και διάσωση των διατηρητέων κτιρίων στη λ. Αλεξάνδρας, απ’ όσα θα απαιτούσε η ανέγερση ενός νέου κτιρίου. Το ΤΕΕ έχει προβλέψει πιστώσεις για τη σύνταξη των αναγκαίων μελετών. Για τη χρηματοδότηση της κατασκευής έχει εξασφαλίσει τη δανειοδότησή του, αλλά δεν αρκεί πιθανότατα αυτή. Πιστεύουμε, όμως, ότι αξίζει να προχωρήσουμε σ’ αυτή την πρόταση, ελπίζοντας ότι θα έχουμε χρηματοδότηση από δημόσια προγράμματα, πιθανότατα το Δήμο, από την Ε.Ε., εφόσον αναφερόμαστε σε μια παρέμβαση υπερτοπικής σημασίας που ξεπερνά τα όρια και τις δυνατότητες του ΤΕΕ.
Η πρόταση αυτή, όπως τόνισαν, απευθύνεται στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά και τη διοίκηση της ΚΕΔ, στην αρμοδιότητα/ιδιοκτησία των οποίων υπάγεται σήμερα η συντριπτική πλειοψηφία των διαμερισμάτων (περίπου 180 από τα 228) των συνολικά οκτώ (8) προσφυγικών πολυκατοικιών της λ. Αλεξάνδρας. Πρόκειται για πρόταση εναρμονισμένη με τη γενική ιδέα της ανάπλασης στη λ. Αλεξάνδρας που έχει ανακοινωθεί από τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ταυτόχρονα και με την πρόσφατη απόφαση του υπουργού Πολιτισμού Αντώνη Σαμαρά, που μετά από γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων, κήρυξε ως μνημεία και άρα ως διατηρητέες τις προσφυγικές πολυκατοικίες (δημοσιεύθηκε στις 3/2/2009).
Με τον τρόπο αυτό, όπως τόνισαν και οι δυο ομιλητές, είναι δυνατόν να δοθεί λύση στο ζήτημα της στέγασης του ΤΕΕ, ενώ παράλληλα να δοθεί διέξοδος στη διελκυστίνδα που δημιουργήθηκε στο οικόπεδο ιδιοκτησίας του ΤΕΕ στα Εξάρχεια, όπου η Πρωτοβουλία Κατοίκων της περιοχής προχώρησε πριν λίγες ημέρες σε κατάληψη με το αίτημα να γίνει πάρκο.
«Αναγνωρίζουμε ότι πρέπει με ιδιαίτερη ευαισθησία να αντιμετωπίζουμε το θέμα που ανέκυψε, γι’ αυτό και συζητήσαμε με τον Δήμαρχο Αθηναίων την πρόταση που δημοσιοποιούμε σήμερα» υπογράμμισε ο κ. Αλαβάνος, προσθέτοντας ότι «το ΤΕΕ δεν μπορεί παρά να επανέλθει στα σχέδια του για αξιοποίηση του συγκεκριμένου οικοπέδου προκειμένου να στεγάσει τις υπηρεσίες του, εάν η πρόταση περί ανταλλαγής δεν γίνει δεκτή και δεν υλοποιηθεί εντός εύλογου χρονικού διαστήματος».
«Στην περίπτωση της συγκεκριμένης πρότασης αποδεικνύεται ότι τα μεγάλα προβλήματα λύνονται όταν οι θεσμικοί και μάλιστα με αιρετά πρόσωπα φορείς, συνεργάζονται, αναγνωρίζουν και επιλύουν το πρόβλημα» τόνισε από την πλευρά του ο κ. Κακλαμάνης.
Αν και η πρόταση, όπως είπαν, δεν έχει ακόμη εγκριθεί τόσο από το Δημοτικό Συμβούλιο, όσο και από τη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ, ο Δήμαρχος Αθηναίων υπογράμμισε ότι θα εγκριθεί με μεγάλη πλειοψηφία. «Εμείς θα δράσουμε συνεργικά προς την πολιτεία για να δώσει λύση και συναισθάνομαι πως δεν θα έχουμε πρόβλημα σ’ αυτή την κατεύθυνση» πρόσθεσε, αποκαλύπτοντας ότι είχε μια πρώτη επικοινωνία με τον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, ο οποίος έδειξε ενδιαφέρον. «Άλλωστε, εάν η πρόταση υλοποιηθεί «θα μιλάμε για μια άλλη Αθήνα» είπε χαρακτηριστικά.
Πριν από το Πάσχα, κοινή επιτροπή του Δήμου και του ΤΕΕ θα έχει συντάξει το φάκελο με όλα τα απαραίτητα στοιχεία, ώστε η πρόταση να κατατεθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο, τη Διοικούσα Επιτροπή του ΤΕΕ, το ΥΠΕΧΩΔΕ και την ΚΕΔ.
Για τη στέγαση του ΤΕΕ υπολογίζεται να απαιτηθούν τέσσερα κτίρια των προσφυγικών πολυκατοικιών (υπό την προϋπόθεση ότι θα γίνει υπόγειο αμφιθέατρο), ενώ στα υπόλοιπα, πέραν των νομίμως κατοικημένων, μπορούν να υλοποιηθούν προτάσεις για τη στέγαση ενός Μουσείου των Προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής, τη δημιουργία ξενώνα φιλοξενίας συγγενών νοσηλευομένων στο αντικαρκινικό νοσοκομείο «Άγιος Σάββας» κλπ.
Όλοι οι ελεύθεροι χώροι, που ανήκουν στη Δήμο Αθηναίων, θα αξιοποιηθούν ως χώροι πρασίνου μέσω του προγράμματος για την «πράσινη ανάπτυξη» είπε ο κ. Κακλαμάνης.
Ο ίδιος αναφέρθηκε στην ιστορία της περιοχής (το Κτήμα των Αμπελοκήπων) που περιήλθε στο Δήμο το 1878 και, μάλιστα, με αδιαμφισβήτητα όρια από το 1887 με βάση σχέδιο του μηχανικού Μπον. Έκτοτε και με διάφορες αποφάσεις του Δήμου εκχωρήθηκαν εκτάσεις για την ανέγερση των άλλοτε φυλακών «Αβέρωφ», του Δημοτικού Νοσοκομείου, του γηπέδου του Παναθηναϊκού και φυσικά των προσφυγικών πολυκατοικιών. Σήμερα στην περιοχή απομένουν 200 στρέμματα ελεύθερων χώρων ιδιοκτησία του Δήμου.
Οι προσφυγικές πολυκατοικίες βρίσκονται σε μια έκταση 14,5 στρεμμάτων, από τα οποία 30% καταλαμβάνουν τα κτίσματα και 70% είναι ελεύθερος χώρος.
Από την άλλη πλευρά, όπως είπε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ, στη θέση του οικοπέδου στα Εξάρχεια βρισκόταν το κτίριο της κλινικής Σμπαρούνη, το οποίο αγοράστηκε το 1972, έναντι 75 εκατομμυρίων δραχμών. Κατεδαφίστηκε και ξεκίνησε ο σχεδιασμός για τη στέγαση του ΤΕΕ. Το 1980, μάλιστα, προκήρυξε και ολοκλήρωσε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.
Εκείνη την περίοδο έγιναν αλλεπάλληλες προτάσεις από τις διοικήσεις του ΤΕΕ να δοθεί στον Δήμο Αθηναίων τμήμα του οικοπέδου για τη δημιουργία χώρου πρασίνου και ταυτόχρονα η δυνατότητα μεταφοράς συντελεστή δόμησης σε άλλο οικόπεδο του ΤΕΕ, εκτός κέντρου. Δίχως να υπάρχει ευθύνη του Δήμου ή του ΤΕΕ, οι προϋποθέσεις που τέθηκαν για μετατροπή σε χώρο πρασίνου ακυρώθηκαν, με συνέπεια το οικόπεδο να παραμένει στην ιδιοκτησία του ΤΕΕ.
Το ΤΕΕ, όπως επεσήμανε ο Πρόεδρός του, στην περίπτωση που η πρόταση γίνει αποδεκτή σκέπτεται να εφαρμόσει στην πράξη όλα τα μέτρα και έργα που έχει προτείνει για τη συντήρηση και αποκατάσταση των παλαιών κτιρίων στη χώρα μας. Συγκεκριμένα, τις αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις, την αντισεισμική ενίσχυση των προσφυγικών πολυκατοικιών, την αισθητική επαναφορά τους στην αρχική μορφή με σεβασμό στην ιστορικότητα τους, τους όρους και τις προϋποθέσεις συντήρησης παλαιών κτιρίων που έχει θέσει με σειρά ημερίδων τα τελευταία χρόνια, να εφαρμόσει πρότυπα προγράμματα-έργα για την εξοικονόμηση ενέργειας, σύγχρονα συστήματα πληροφορικής κ.α.
«Θέλουμε να αναδείξουμε το έργο αυτό ως πρότυπο στη συντήρηση του οικοδομικού πλούτου της χώρας, προς την οποία – δεδομένης και της οικοδομικής κρίσης – θα πρέπει να στραφούμε στο εξής» τόνισε ο Πρόεδρος του ΤΕΕ. «Άλλωστε, το ΤΕΕ έχει ταχθεί κατά της επέμβασης σε εκτός σχεδίου περιοχές και υπέρ της αξιοποίησης του υπάρχοντος οικοδομικού πλούτου».
Σήμερα το ΤΕΕ στεγάζεται σε τέσσερα διαφορετικά κτίρια και πληρώνει ετησίως για ενοίκια 1,2 εκατομμύρια ευρώ. «Είναι βέβαιο ότι θα απαιτηθούν περισσότερα χρήματα για την ανακατασκευή και διάσωση των διατηρητέων κτιρίων στη λ. Αλεξάνδρας, απ’ όσα θα απαιτούσε η ανέγερση ενός νέου κτιρίου. Το ΤΕΕ έχει προβλέψει πιστώσεις για τη σύνταξη των αναγκαίων μελετών. Για τη χρηματοδότηση της κατασκευής έχει εξασφαλίσει τη δανειοδότησή του, αλλά δεν αρκεί πιθανότατα αυτή. Πιστεύουμε, όμως, ότι αξίζει να προχωρήσουμε σ’ αυτή την πρόταση, ελπίζοντας ότι θα έχουμε χρηματοδότηση από δημόσια προγράμματα, πιθανότατα το Δήμο, από την Ε.Ε., εφόσον αναφερόμαστε σε μια παρέμβαση υπερτοπικής σημασίας που ξεπερνά τα όρια και τις δυνατότητες του ΤΕΕ.
Σχετικές Δημοσιεύσεις:
- «Διερεύνηση της επιρροής του μοντέρνου κινήματος στον σχεδιασμό και την ανέγερση των προσφυγικών κατοικιών στην Αθήνα και τον Πειραιά (1930-1940)» ( 01 Ιούνιος, 2003 )
- Απαλλοτρίωση ( 2 Ιούλιος, 2003 )
- Προσφυγικό συγκρότημα στη Λ. Αλεξάνδρας, Αθήνα ( 06 Δεκέμβριος, 2003 )
- Προβληματισμοί & προτάσεις ( 13 Οκτώβριος, 2009 )
- Η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ απλώνει δίχτυ προστασίας για τα Προσφυγικά ( 25 Ιούλιος, 2006 )
- Ντοκιμαντέρ. Οι προσφυγικές κατοικίες της Λ. Αλεξάνδρας ( 18 Ιανουάριος, 2017 )
- Έκθεση.Τα Προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ( 16 Απρίλιος, 2012 )
- Απόψεις για τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας ( 02 Μάιος, 2012 )
- Βίντεο.Τα Προσφυγικά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας ( 30 Απρίλιος, 2012 )
- Στα προσφυγικά της Κοκκινιάς ( 12 Αύγουστος, 2012 )
- Τα προσφυγικά της Νέας Ιωνίας Βόλου ( 16 Νοέμβριος, 2013 )
- 148.14 Το πέρασμα από το ατομικό στο συλλογικό ( 22 Φεβρουάριος, 2015 )
- 152.14 Πρόταση ανάπλασης στο β΄ συνοικισμό προσφυγικών, στην περιοχή της Πάτρας ( 28 Φεβρουάριος, 2015 )