Κτίρια που ανανεώνουν την εικόνα της πόλης

Αν δεν σας βγάλει ο δρόμος σας από τη γειτονιά του νέου Μουσείου (ένα είναι το «νέο Μουσείο», θα περάσουν πολλά χρόνια για να αμφισβητηθεί ο αυτοματοποιημένος συνειρμός των δύο αυτών λέξεων) η Αθήνα εξακολουθεί να δίνει την εντύπωση μιας ακίνητης πόλης. Ελάχιστες νέες παραστάσεις εμπλουτίζουν την αστική της εικονογραφία. Ισως φταίει η καθημερινή μας τριβή μαζί της. Ανθρωποι που διατηρούν αραιότερη επαφή (συνήθως ξένοι τουρίστες) αναγνωρίζουν και (συνήθως) καλωσορίζουν τις αλλαγές προς το καλύτερο. Σπάνια, όμως, αυτές οι αλλαγές έχουν να κάνουν με την αρχιτεκτονική της ανανέωση. Αφορούν περισσότερο σε έργα υποδομής και στην αίσθηση μιας νεοαποκτημένης ευημερίας, όπως καθρεφτίζεται στους δείκτες της υπερκατανάλωσης, τουλάχιστον προ της κρίσης.

Το Μουσείο της Ακρόπολης, με το συμβολικό και αρχιτεκτονικό του εκτόπισμα, έσωσε κάπως τα προσχήματα. Το ίδιο θα συμβεί όταν ο Ιταλός αρχιτέκτονας δώσει στη δημοσιότητα τα τελικά του σχέδια για το Πολιτιστικό και Εκπαιδευτικό Πάρκο «Σταύριος Νιάρχος» στο Δέλτα Φαλήρου.

Η πεσιμιστική εισαγωγή αντανακλά μια αθηναϊκή αδυναμία που έχει να κάνει και με την κοινωνικο-οικονομική πραγματικότητα της πόλης, αλλά ταυτόχρονα αφήνει χώρο σε περισσότερο αισιόδοξες σκέψεις, αφού τους επόμενους μήνες μάς περιμένει μια σειρά από εγκαίνια σημαντικών πολιτιστικών υποδομών.

Ενας άτυπος ανταγωνισμός ανάμεσα σε κοινωφελή ιδιωτικά ιδρύματα (Ωνάση, Νιάρχου, Μείζονος Ελληνισμού) έχει οδηγήσει στην εκπόνηση εξαιρετικά σημαντικών projects, με την αρχιτεκτονική να παίζει τον ρόλο που της αναλογεί.

Τα Ιδρύματα Ωνάση και Νιάρχου κατέληξαν σε μεγάλα, αναγνωρισμένα γραφεία του εξωτερικού ύστερα από σχετικούς διαγωνισμούς (τους Γάλλους του «Architecture Studio» το πρώτο, τον «σταρ» Ρέντσο Πιάνο το δεύτερο), ενώ το Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού επιμένει στην ελληνική «αγορά», με τα μέχρι στιγμής αποτελέσματα να το δικαιώνουν. Ταυτόχρονα, το υπουργείο Πολιτισμού βρίσκεται σε ιδιαίτερη κινητικότητα προωθώντας μια σειρά από μικρότερα και μεγαλύτερα κατασκευαστικά έργα που εκσυγχρονίζουν τις υποδομές μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών (Εθνικό Θέατρο, Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, επέκταση Εθνικής Πινακοθήκης, επέκταση Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, αποκατάσταση «Ακροπόλ Παλάς» κ.ά.). Σήμερα, η «Κ» χαρτογραφεί την Αθήνα των επόμενων 12 μηνών, παρουσιάζοντας εκείνα τα έργα που είτε πλησιάζουν στο τέλος τους είτε αναμένεται να ολοκληρωθούν στο ίδιο διάστημα.

Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Για την 1η Οκτωβρίου προγραμματίζονται τα εγκαίνια των νέων εγκαταστάσεων της Ταινιοθήκης της Ελλάδος στην Ιερά Οδό. Μακριά από την ακατάλληλη ιστορική της έδρα, στο Μέγαρο Δεληγιώργη της οδού Κανάρη, η Ταινιοθήκη έχει όλες τις δυνατότητες να δημιουργήσει έναν πολιτιστικό πόλο που θα συνδυάζει διαφορετικές δράσεις, από την εκπαίδευση έως την αναψυχή, και θα απευθύνεται όχι μόνο στους «σινεφίλ», αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό, μαθητές και σπουδαστές, ερευνητές, επαγγελματίες. Η νέα Ταινιοθήκη (προμελέτη: Νίκος Μπελαβίλας, Βάσω Τροβά) κατασκευάστηκε στο κέλυφος ενός παλιού θερινού κινηματογράφου του Μεταξουργείου με απλές μοντερνίστικες γραμμές.

Δημοτική Πινακοθήκη

Μέσα στην επόμενη χρονιά θα ολοκληρωθούν από τον Δήμο Αθηναίων οι εργασίες μετασκευής του ιστορικού, πλινθόχτιστου συγκροτήματος του Μεταξουργείου σε νέα έδρα της Δημοτικής Πινακοθήκης. Πρόκειται για τη διώροφη μονάδα επεξεργασίας μεταξιού των μέσων του 19ου αιώνα που έδωσε το όνομά της στην παλιά αυτή αθηναϊκή συνοικία και η οποία αγοράστηκε από τον Δήμο της Αθήνας το 1993. Οι εργασίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και με το τέλος τους θα αλλάξουν τη φυσιογνωμία όχι μόνο της πλατείας Αυδή όπου βρίσκεται, αλλά και ολόκληρης της περιοχής. Είναι η μεγάλη ευκαιρία για την ίδια τη Δημοτική Πινακοθήκη να ανανέωσει το προφίλ της που εδώ και πολλές δεκαετίες στεγαζόταν στο κτίριο του παλιού Βρεφοκομείου στην οδό Πειραιώς. Υπενθυμίζουμε ότι ο Δήμος Αθηναίων κατέχει μια ιδιαίτερα πλούσια συλλογή έργων ελληνικής ζωγραφικής και η μετεγκατάσταση της Πινακοθήκης σ' ένα μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο χώρο θα συμβάλει στη καλύτερη ανάδειξή της. Δίπλα στο Μεταξουργείο κατασκευάζεται νέο κτίριο στη θέση της αποθήκης Κοτοπούλη, χωρίς αυτή τη στιγμή να γνωρίζουμε την ακριβή χρήση του. Τη μελέτη εφαρμογής έχει εκπονήσει το αρχιτεκτονικό γραφείο «Στούντιο 75».

Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών

Αυτές τις ημέρες, παίρνει την τελική του μορφή το νέο λαμπρό απόκτημα της λεωφόρου Συγγρού και, φυσικά, του Κοινωφελούς Ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης». Κι αυτό γιατί έχει ξεκινήσει η τοποθέτηση των οριζόντιων λωρίδων από μάρμαρο που θα «ντύσουν» το παραλληλόγραμμο κτίριο. Η ιδιότυπη αυτή μαρμάρινη «κουρτίνα» θα επιτρέπει την οπτική επαφή με το εσωτερικό του κτιρίου, κυρίως κατά τις νυχτερινές ώρες. Ως προς τον εξοπλισμό της Στέγης, αυτός περιλαμβάνει δύο αίθουσες 900 και 220 θέσεων, εκθεσιακό χώρο, υπαίθριο θέατρο, ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, στούντιο επαγγελματικών ηχογραφήσεων και εστιατόριο με θέα στην Ακρόπολη. Σε λειτουργία από τον Νοέμβριο του 2010.

Ιδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης»

Σχεδόν έτοιμο το κτίριο, την αρχιτεκτονική μελέτη του οποίου υπογράφει το γραφείο του Βασίλη Σγούτα. Δύσκολο έργο για τους αρχιτέκτονες αν λάβει κανείς υπόψη του την εξαιρετικά άνιση εικόνα του άμεσου αστικού περιβάλλοντος στην οδό Πειραιώς, πολύ κοντά στον κόμβο της οδού Χαμοστέρνας. Το συγκρότημα περιλαμβάνει θέατρο 314 θέσεων, κινηματογράφο 115 θέσεων, πειραματικό κινηματογράφο 68 θέσεων, εκθεσιακό χώρο, εστιατόριο, γραφεία, καθώς και 53 υπόγειες θέσεις στάθμευσης.

Εθνικό Θέατρο

Με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου και το νέο του εγχείρημα, το «Πουθενά», εγκαινιάζεται στις 7 Οκτωβρίου η πλήρως ανακαινισμένη Κεντρική Σκηνή του ιστορικού κτιρίου του Εθνικού Θεάτρου στην οδό Αγίου Κωνσταντίνου. Πρόκειται για τη ληξιαρχική πράξη γέννησης μιας νέας εποχής για το Εθνικό Θέατρο, καθώς, εκτός από την εκ βάθρων ανακαίνιση του κτιρίου του Ερνεστ Τσίλερ, υπήρξε επέκταση του συγκροτήματος και επομένως θεαματική αύξηση της κτιριακής του υποδομής. Μια πρώτη ιδέα πήραμε με τη λειτουργία της Νέας Σκηνής τον χειμώνα που μας πέρασε, αλλά η ουσιαστική έναρξη γίνεται φέτος (αρχιτεκτονική μελέτη: Στούντιο 75).

Μετ' εμποδίων τα έργα στο Φιξ

Κάτι δεν πηγαίνει καλά στου Φιξ, εκεί όπου κανονικά οι εργασίες ανακατασκευής της παλιάς ζυθοποιίας για να στεγάσει μόνιμα το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης θα έπρεπε να έφταναν στο τέλος τους, σύμφωνα με τη σύμβαση που υπέγραψε η ανάδοχος εταιρεία (ΒΙΟΤΕΡ). Ηταν 26 Ιουνίου του 2007, όταν στη διάρκεια μιας πανηγυρικής εκδήλωσης, παρουσία του τότε υπουργού Πολιτισμού Γιώργου Βουλγαράκη, όλοι έδιναν ραντεβού σε δύο χρόνια για τα εγκαίνια. Μπήκαμε στον Αύγουστο και μόνο εγκαίνια δεν υπάρχουν στον ορίζοντα. Οι εργασίες ξεκίνησαν στην ώρα τους, τον Ιούλιο του 2007, το πρόβλημα με την αποκάλυψη αμιάντου ξεπεράστηκε, αλλά η πρόοδος στο κατασκευαστικό κομμάτι είναι μικρή. Το πρόβλημα είναι πασιφανές, αλλά ουδείς φαίνεται να ασχολείται. Το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης εξακολουθεί να φιλοξενείται προσωρινά στο Ωδείο Αθηνών, αναμένοντας το τέλος των έργων. Μάλλον είναι η ώρα να ακούσουμε κάτι από τον πλέον αρμόδιο, τον κ. Αντώνη Σαμαρά.

Tου Δημήτρη Ρηγόπουλου
kathimerini.gr
photo:emst.gr