231.14 Πρότυπη μονάδα παραγωγής αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών στην Ερημούπολη Σητείας

Φοιτήτριες: Αντιγόνη Ιωάννου, Βίκυ Χαραλαμποπούλου
Επιβλέπων καθηγητής: Πάνος Δραγώνας
Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Ημερομηνία Παρουσίασης: 31 Οκτωβρίου 2014

Πιο συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην παράκτια περιοχή της Ερημούπολης  που βρίσκεται στην Κρήτη, ανατολικά της Σητείας και χαρακτηρίζεται από 3 συνεχόμενους κόλπους που σχηματίζουν ισάριθμες παραλίες. Αποτελεί ένα τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους όπου η ανθρώπινη παρουσία είναι ανεπαίσθητη. Το κτιστό περιβάλλον απουσιάζει ενώ οι λιγοστές καλλιεργήσιμες εκτάσεις υποδηλώνουν ότι το τοπίο δεν έχει παραμείνει εντελώς ανέγγιχτο από τον άνθρωπο. Η μορφολογία του τοπίου  χαρακτηρίζεται για το πετρώδες, επικλινές έδαφος  που σημειακά γίνεται ιδιαίτερα απότομο και δύσβατο, ενώ η βλάστηση είναι χαμηλή  και αραιή.

Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κατά βάση στην πρωτογενή αγροτική παραγωγή.  Στην τουριστική ανάπτυξη συνεισφέρει ο αρχαιολογικός χώρος της Ιτάνου καθώς και οι παραλίες της Ερημούπολης, ιδιαίτερα η βορειότερη  που είναι και η μεγαλύτερη, κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.

 

 

Για την επέμβαση επιλέχθηκε το τμήμα που βρίσκεται βορειοανατολικά του μεγαλύτερου κόλπου. Η τοπογραφία του εδάφους και πιο συγκεκριμένα η ύπαρξη βραχώδων σχηματισμών αποτέλεσαν τα όρια της επέμβασης, ενώ σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν και στην τοποθέτηση των κτιριακών υποδομών.

Οι ιδιαίτερες μορφολογικές και κλιματολογικές συνθήκες του τοπίου καθώς και η θέση της περιοχής δίπλα στη θάλασσα αποτελούν ευνοϊκούς παράγοντες για την καλλιέργεια φαρμακευτικών και αρωματικών φυτών. Επομένως, η εν λόγω πρόταση στοχεύει στη δημιουργία μιας πρότυπης, καθετοποιημένης μονάδας που βασίζεται στην καλλιέργεια, επεξεργασία και μεταποίηση των συγκεκριμένων φυτών. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα αυτών αποτελεί το γεγονός ότι το υλικό δε μένει αδιάθετο, ούτε αλλοιώνεται αλλά μετακυλίεται σε διαφορετικές αγορές.

 

 

Καθώς τα σύγχρονα εργοστάσια δεν αποτελούν μόνο χώρους παραγωγής και βιομηχανίας, αλλά και πόλους έλξης επισκεπτών, βασική προτεραιότητα ήταν ο σχεδιασμός ενός βιομηχανικού κτιρίου που πληροί όλες τις απαραίτητες προδιαγραφές για την σωστή λειτουργία του και παράλληλα είναι επισκέψιμο από το ευρύ κοινό. Το γεγονός αυτό συντείνει στην οικονομική ενίσχυση των κατοίκων και στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού της περιοχής. Βασικός ακόμη στόχος, αποτέλεσε η κατά το δυνατόν ελάχιστη χρήση μηχανημάτων και η πραγματοποίηση των διεργασιών χειρωνακτικά, ώστε να περιοριστεί το ενεργειακό αποτύπωμα του εργοστασίου και να ελαχιστοποιηθούν τα έξοδα συντήρησης.

Στην πρόταση εφαρμόστηκε το σύστημα των ξερολιθικών τοίχων, μια παραδοσιακή Κρητική μέθοδος αντιστήριξης, με σκοπό να μετατρέψει το επικλινές τοπίο σε ένα νέο τεχνητό στο οποίο θα αναπτυχθούν οι καλλιέργειες και θα αποτελέσει τα όρια για την οργάνωση του κτισμένου χώρου. Το πετρώδες έδαφος συνέβαλε στην απόφαση αυτή καθώς στην κατασκευή αυτού του σύστημα χρησιμοποιήθηκε ο τοπικός αδρός λίθος.

 

 

Η είσοδος πραγματοποιείται από το βορειοδυτικό άκρο της επέμβασης. Οι 16 κατοικίες οργανώνονται κάτω από ενιαία φυτεμένα δώματα. Η κατάλληλη τοποθέτηση αιθρίων, ο νοτιοανατολικός προσανατολισμός καθώς και η χρήση μεταλλικών περσίδων στις «διαφανείς» οροφές δημιουργούν ευχάριστες συνθήκες διαβίωσης σε ένα θερμό κλίμα όπως αυτό της περιοχής.

 

 

Ο σχεδιασμός των κατοικιών βασίστηκε σε δύο πέτρινα στοιχεία που τέμνονται κάθετα. Αποτελούν ένα στοιχείο-όριο αναφερόμενο στην παραδοσιακή ιδέα της εστίας καθώς φέρουν τα βασικά στοιχεία της, ενοποιώντας το χώρο του καθιστικού με εκείνον της κουζίνας. Ο άξονας που προσανατολίζεται από το βουνό προς τη θάλασσα διαχωρίζει τους χώρους διημέρευσης από τους υπόλοιπους χώρους της κατοικίας ενώ ο άλλος ορίζει το βασικό διάδρομο κίνησης. Τα πέτρινα τοιχία που περιβάλλουν το χώρο των κατοικιών διακόπτονται σχηματίζοντας κενά έτσι ώστε η θέα προς τη θάλασσα να είναι απρόσκοπτη.

 

 

Ο διττός χαρακτήρας του εργοστασίου αναφέρεται σε ένα αυστηρά βιομηχανικό πρόγραμμα καθώς και στη δυνατότητα που προσφέρει στους επισκέπτες να έρθουν σε επαφή με τη διαδικασία παραγωγής και μεταποίησης των αρωματικών φυτών. Ο σχεδιασμός στηρίζεται τόσο στην επίλυση των λειτουργικών παραμέτρων του προγράμματος όσο και στη διαδρομή-εμπειρία που βιώνει ο επισκέπτης.

 

 

Ο πρώτος χώρος που συναντούν όταν εισερχονται στο εργοστάσιο είναι αυτός των πληροφοριών, ενώ έπειτα οι επισκέπτες ξεκινούν την περιήγησή τους στις καλλιέργειες. Έτσι, έρχονται σε επαφή τόσο με τα φυτά όσο και με τις καλλιεργήσιμες εκτάσεις που αποτελούν την αφετηρία της γραμμής παραγωγής.

 

 

Οι επισκέπτες ανάλογα με την εποχή και επομένως τα 3 στάδια καλλιέργειας, τη σπορά, την περιποίηση του αναπτυσσόμενου φυτικού υλικού και τη συγκομιδή, θα αντικρίσουν μια διαφορετική εικόνα στο τοπίο.

 

 

Η περιήγηση στο τοπίο καταλήγει στην κεντρική πλατεία.  Αποτελεί κομβικό σημείο μεταξύ του εργοστασίου και των κατοικιών διότι διοχετεύει όλες τις κινήσεις. Από εκεί εισέρχονται σε ένα χώρο που αποτελεί την υποδοχή του καθαρά βιομηχανικού προγράμματος.

Στο χώρο υποδοχής ένας κρεμαστός μεταλλικός διάδρομος κίνησης παραλαμβάνει τους επισκέπτες. Πρόκειται για μια διαδρομή-ξενάγηση στα διαφορετικά στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, χωρίς να παρεμποδίζεται η κίνηση των εργαζομένων, καθώς γίνεται σε διαφορετική στάθμη. Η βιωματική σκοτεινή διαδρομή αποτελεί μια εμπειρία για τους επισκέπτες διότι τους αποκαλύπτονται οι χώροι του εργοστασίου μέσω της ενεργοποίησης των αισθήσεων. Η τοποθέτηση των χώρων σχεδιάστηκε βάση της γραμμής παραγωγης-κίνησης προϊόντων έτσι ώστε οι εκείνοι που σχετίζονται λειτουργικά μεταξύ τους να βρίσκονται κοντά εξυπηρετώντας κατά το βέλτιστο την κίνηση των εργαζομένων.

 

 

Ο μεταλλικός διάδρομος κίνησης καταλήγει μέσω ενός κλιμακοστασίου στο ανώτερο επίπεδο, όπου πραγματοποιείται η προώθηση των προϊόντων. Ο διακοπτόμενος πέτρινος τοίχος καδράρει το τοπίο, προκαλώντας τους επισκέπτες να εξέλθουν στον υπαίθριο χώρο. Η περιήγηση ολοκληρώνεται σε ένα διαμορφωμένο πλάτωμα, από όπου αποκαλύπτεται απρόσκοπτα η θέα τόσο του τεχνητού καλλιεργήσιμου εδάφους όσο και του φυσικού ανέγγιχτου τοπίου.

 

 

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.