109.15 Νέος Μαχαλάς

Φοιτητής : Ειρήνη Οικονομοπούλου
Επιβλέπων Καθηγητής: Johnny Åstrand
Πανεπιστήμιο Λουντ, Σουηδία
Ημερομηνία παρουσίασης : Φεβρουάριος 2015

Αν και η Κωνσταντινούπολη είναι μία μοντέρνα μεγαλούπολη δίπλα στην Ευρώπη, χαμηλής ποιότητας γειτονιές υπάρχουν ακόμα. Μια από αυτές είναι το Φανάρι και ο Μπαλατάς. Η εργασία αναλύει της αστικές ποιότητες αυτής της περιοχής (μαχαλάς) και προτείνει ένα ποιοτικότερο αστικό περιβάλλον με σκοπό την δημιουργία μιας πυκνοκατοικημένης, πράσινης και με κοινωνική συνοχή γειτονιάς που θα αποτελεί παράδειγμα για όλη την πόλη.

Η Κωνσταντινούπολη βρίσκεται σε μία ιδιαίτερη γεωγραφική θέση, στο σταυροδρόμι της Ευρώπης με την Ασία, και έχει μακρά και σημαντική ιστορία. Αυτό τα χαρακτηριστικά έχουν επηρεάσει την αστική δομή της  πόλης. Κατά το πέρασμα των χρόνων, διαφορετικοί πολιτισμοί κατοίκησαν την πόλη και την άλλαξαν δίνοντας διαφορετικό χαρακτήρα σε τμήματά της. Η εκμοντέρνιση της Κωνσταντινούπολης έφερε δυτικές ιδέες στην ιστορική οργανική αστική δομή και έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την ανάγκη για ένα ξεκάθαρο και ισχυρό δίκτυο αυτοκινητοδρόμων για να βελτιώσει την πρόσβαση του αυτοκινήτου στην πόλη. Ακολουθώντας αυτό το μοντέλο, η μετατροπή των δημόσιων χώρων βασίστηκε στην χρήση του αυτοκινήτου. Οι νέοι δημόσιοι χώροι διαμορφώθηκαν για να αποτελέσουν το σύμβολο της Τουρκικής Δημοκρατίας, να δώσουν την εικόνα μιας μοντέρνας, καθαρής και όμορφης Τουρκικής πόλης και να αποτελούν τοπόσημα κατά μήκος του δικτύου των αυτοκινητοδρόμων και των λεωφόρων.

Ακόμη κι αν η πόλη έχει εξελιχθεί, χαμηλής ποιότητας γειτονιές υπάρχουν ακόμα, τόσο μακριά όσο και κοντά στο κέντρο της πόλης. Μια από αυτές είναι το Φανάρι (Fener) και ο Μπαλατάς (Balat), οι οποίες βρίσκονται στο Δήμο Φατίχ στην Ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Η εργασία αυτή έχει ως στόχο να αναλύσει την αστική δομή αυτών των γειτονιών (μαχαλάδες) και να προτείνει καλύτερο, πιο ποιοτικό δημόσιο χώρο με σκοπό την δημιουργία μιας πυκνοκατοικημένης. πράσινης και με κοινωνική συνοχή γειτονιάς η οποία θα αποτελεί παράδειγμα για ολόκληρη την πόλη.

Για να αναβαθμιστεί η ποιότητα του αστικού χώρου, να μειωθεί η χρήση του αυτοκινήτου, να προαχθεί το περπάτημα και να δημιουργηθεί μια οικονομικά και κοινωνικά ενεργή γειτονιά, η λειτουργεία των δρόμων θα πρέπει να αλλάξει. Το νέο οδικό δίκτυο θα έχει στόχο να δώσει περισσότερο χώρο στους πεζούς και τους ποδηλάτες και να δυσκολεύει την χρήση του αυτοκινήτου μέσα στην γειτονιά.

Για να αυξηθεί η χρήση του ποδηλάτου κατά μήκος του παραθαλάσσιου μετώπου, ένας ποδηλατοδρόμος  προτείνεται να περνάει μέσα από το πάρκο Χαλίτς και να συνδέει το κέντρο (Εμίνονου, Καράκοη) με το Εγιούπ (τελεφερίκ με θέα προς την πόλη, ακριβώς έξω από τα τοίχοι). Το Φανάρι και ο Μπαλάτας θα είναι μια στάση κατά μήκος του ποδηλατοδρόμου με ιστορικά κτίρια (διαφορετικά πολιτιστικά, ιστορικά και θρησκευτικά κτίρια), χώρους αναψυχής και ξεκούρασης, εστίασης και την δυνατότητα να απολαύσουν το μοναδικό αστικό περιβάλλον μιας ιστορικής γειτονιάς της Πόλης.

Καθώς η περιοχή υπάγεται σε πρόγραμμα αποκατάστασης σε συνεργασία με την Ε.Ε. και την UNESCO, τα υπάρχοντα κτίρια πρέπει να διατηρούνται και να αποκαθίστανται. Εξ αιτίας του πολύπλοκου καθεστώτος ιδιοκτησίας και την έλλειψη κεντρικού σχεδιασμού, η περιοχή είναι δεν συντηρημένη και κάποια κτίρια χρειάζονται εκτεταμένη αποκατάσταση. Σύμφωνα με την πρόταση, τα κτίρια κατηγοριοποιούνται ανάλογα με την κατασκευαστική τους ποιότητα. Τα κτίρια που χρειάζονται ανακατασκευή προτείνεται να διατηρηθούν σαν ερείπια (αφού απομακρυνθούν τα επικίνδυνα τμήματά τους) και να λειτουργούν σαν ανοιχτοί χώροι.  Με αυτόν τον τρόπο, η γειτονιά θα έχει αρκετούς ανοιχτούς και πράσινους χώρους με ιδιαίτερο ιστορικό χαρακτήρα.

Η περιοχή της πρότασης περιλαμβάνει τον πυρήνα των επεμβάσεων κι μια ζώνη γύρο από αυτόν. Η νέα ιεραρχία του οδικού δικτύου βασίζεται στο υπάρχον οδικό δίκτυο, αλλά νέα οικοδομικά τετράγωνα σχηματίζονται με σκοπό να αυξηθούν οι πεζοί και οι ποδηλάτες. Το γραμμικό πάρκο μεταξύ των 2 κατευθύνσεων της οδού Ayvansaray, συνδέεται με τον αστικό ιστό και το πράσινο σταδιακά εισχωρεί στη δομή της πόλης. Επιπλέον, λειτουργεί σαν προστατευτική περιοχή μεταξύ της πόλης και της λεοφόρου και σαν τον μεγαλύτερο δημόσιο χώρο της περιοχής. Πολιτιστικές λειτουργίες είναι διάσπαρτες σε αυτό, μεταξύ άλλων μουσείο, βιβλιοθήκη και θρησκευτικά κτίρια, τα περισσότερα υπάρχουν ήδη. Καθώς περπατάμε προς την κορυφή του λόφου, οι δημόσιοι και πράσινοι χώροι γίνονται μικρότεροι, μικρές κρυμμένες γωνιές στην πυκνοδομημένη γειτονιά, παρέχοντας ερημιά στη δημόσια ζωή.

Το νέο κέντρο της γειτονίας είναι η πλατείας της Αγοράς, στην οδό Vodina. Είναι ο μεγαλύτερος ανοιχτός δημόσιος χώρος μέσα στον αστικό ιστό της περιοχής, πρώην προαύλιο εκκλησίας που έχει να χρησιμοποιηθεί πάνω από έναν αιώνα. Η νέα λειτουργία του θα είναι να φιλοξενεί την εβδομαδιαία υπαίθρια αγορά της περιοχής και να συνδυάσει τις παλιές με τις νέες κατασκευές. ΗΓ πλατεία των Ερειπίων βρίσκεται στην πάνω γωνία του πρώην προαυλίου της εκκλησίας και περιέχει τα ερείπια μια μικρότερης εκκλησίας. Διαμορφωμένη σαν ένας μικρός αστικός δημόσιος χώρος, με τα ερείπια στο κέντρο, λειτουργεί σαν μια ανάμνηση του παρελθόντος που συνδιαλέγεται με την σύγχρονη αστική ζωή. Όλοι οι δημόσιοι χώροι και το οδικό δίκτυο είναι σχεδιασμένο ώστε όσο περισσότερο ανεβαίνουμε τον λόφο να αποκτούν λιγότερο εμπορικό και περισσότερο ιδιωτικό χαρακτήρα.

Διπλωματικές & Ερευνητικές Εργασίες - Το greekarchitects.gr, προτείνει μια  θεματική ενότητα, στην οποία παρουσιάζονται πτυχιακές ή ερευνητικές εργασίες φοιτητών από σχολές πολυτεχνείων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Οι ενδιαφερόμενοι /νες μπορούν να μας στείλουν την διπλωματική τους εργασία.