ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ
Συμμετοχες 2015
Φοιτητές : Παπακώστας Ιωάννης, Ρόντσης Κυριάκος
Επιβλέπων καθηγητής : Βεργόπουλος Στάυρος
Α.Π.Θ
Ημερομηνία παρουσίασης : Φεβρουάριος 2015
Η διπλωματική μας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας αρχιτεκτονικός πειραματισμός που έχει ως σημείο αναφοράς το σχολικό κτίριο. Μέσω καταγραφής και ανάλυσης πειραμάτων γύρω από τα μαγνητικά πεδία, δημιουργούμε χωρικά εργαλεία και δυναμικά συστήματα τα οποία μας οδηγούν και στην τελική μας κτιριακή πρόταση.
Η διπλωματική εργασία με τίτλο ''το σχολείο ως πεδίο συνάντησης'' προέκυψε μέσω των προβληματισμών μας γύρω από το σχολικό κτίριο και από την ανάγκη μας για μια πιο εκτεταμένη ενασχόληση με αυτό. είχαμε παρατηρήσει ότι ο σχολικός σχεδιασμός ακολουθεί πρότυπα ιδρυματικών κτιρίων, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητες και τα χαρακτηριστικά των παιδιών. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά αντιλαμβάνονται το σχολικό χώρο, επισκεφτήκαμε σχολεία , σε πόλη και σε χωριό και υποβάλλαμε τα παιδιά σε μικρές σχεδιαστικές δοκιμασίες. Αρχικά τους ζητήθηκε να αποδώσουν σχηματικά την κάτοψη του σχολείου και της τάξης τους και στη συνέχεια να φανταστούν το ιδανικό σχολείο για αυτά. Από τα σχέδια τους προσπαθήσαμε να εξάγουμε κάποια κυρίαρχα συμπεράσματα. Ίσως το πιο σημαντικό από αυτά ήταν ότι επέλεξαν να σχεδιάσουν έχοντας πάντα ως σημείο αναφοράς τη διαδρομή που κάνουν από την είσοδο του σχολείου μέχρι και την τάξη τους, δίνοντας παράλληλα έμφαση στις σκάλες και στους διαδρόμους. Παρατηρήθηκε επίσης μεγάλη διαφορά ως προς τη λεπτομέρεια που αποδόθηκε στην τάξη τους σε σχέση με αίθουσες που δεν χρησιμοποιούσαν συχνά.
Έχοντας ως αφετηρία την ιδιαιτερότητα του παιδιού στον τρόπο αντίληψης του φυσικού ή κτισμένου χώρου που το περιβάλλει, αποσκοπούμε μέσω της διπλωματικής μας στη δημιουργία ενός σχολικού χώρου που θα προσφέρει τροφή στις ερεθιστικές υποδοχές της φαντασίας και των σκέψεων του. Για να το πετύχουμε, θεωρήσαμε το σχολείο ως ένα συνεχές περιβάλλον μέσα στο οποίο θα συνυπάρχουν οι διάφορες περιοχές ή καταστάσεις του. Οι περιοχές αυτές θα λειτουργούν ως πόλοι έλξης μαγνητίζοντας το ενδιαφέρον των παιδιών και παρακινώντας τα να κινηθούν προς τα εκεί.
Ως πρώτο βήμα για να πραγματοποιήσουμε την υπόθεση μας επιλέξαμε να μελετήσουμε πως λειτουργούν τα μαγνητικά πεδία, μέσω των οποίων θα αντλήσουμε τις βασικές αρχές σχεδιασμού . Πειραματιζόμαστε αρχικά με μαγνήτες και ρινίσματα. Καθ΄ όλη τη διάρκεια των πειραμάτων έχουμε ως εργαλεία καταγραφής τη φωτογραφία και το βίντεο. Εκτός από ρινίσματα, κατά τη διάρκεια των πειραμάτων , χρησιμοποιήσαμε λάδι και μέλι ως μέσο επιβράδυνσης της κίνησης, κάτι που μας βοήθησε να κατανοήσουμε τις ροές και τα πεδία που δημιουργούνται και μας οδήγησε στην απόφαση να πειραματιστούμε τελικώς με το μαγνητικό υγρό ferrofuid. Σε αρχική φάση σκέτο και μετέπειτα αναμεμειγμένο με μπογιά.
Προσπαθούμε να αντλήσουμε κάθε φορά συμπεράσματα που αφορούν την κίνηση του υγρού προς τους μαγνήτες, τις ροές αλλά και το σχηματισμό επιμέρους περιοχών γύρω από αυτούς. Τα πειράματα γίνονται στοχευόμενα, αλλάζοντας κάθε φόρα συγκεκριμένες παραμέτρους και συγκρίνοντας διαγραμματικά τα αποτελέσματα. Σε πρώτο στάδιο, όπου χρησιμοποιείται σκέτο το μαγνητικό υγρό, οι παράγοντες που μεταβάλλονται είναι ο αριθμός και η δύναμη των μαγνητών. Τα συμπεράσματα που εξάγουνε από αυτό το στάδιο αφορούν την ένταση του πεδίου που δημιουργείται γύρω από τους μαγνήτες, τις μέγιστες αποστάσεις αλλά και το χρόνο στον οποίο δημιουργούνται. Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως οι μαγνήτες λειτουργούν ως ζεύγη όταν βρίσκονται κοντά. Καταγράφοντας αυτή τη φορά τα πειράματα από πιο κοντινή απόσταση και εστιάζοντας στον πυρήνα του μαγνητικού πεδίου παρατηρήσαμε πως τα σωματίδια αρχικά κινούνται προς τον πυρήνα του ενός από το ζεύγος πριν διοχετευτούν στο πεδίο του άλλου.
Έχοντας αντλήσει όλα τα στοιχεία που επιθυμούμε από τα πειράματα τα μεταφέρουμε, με μορφή προσομοιώσεων (simulations), σε ψηφιακή μορφή και βρίσκουμε αντιστοιχίες με αρχιτεκτονικές έννοιες. Καθορίζουμε, κατ' αυτόν τον τρόπο, τα χωρικά εργαλεία εκείνα που θα μας οδηγήσουν στη δημιουργία του συστήματός μας. Η πρώτη αντιστοίχιση αφορά τον καθορισμό των διαδρομών γύρω από τις οποίες θα δομείται ο χώρος. Οι μαγνήτες έλκουν, συναθροίζουν και κατευθύνουν σωματίδια (particles), δημιουργώντας έτσι κέντρα δραστηριοτήτων και επίπεδα πορειών. Η δεύτερη αφορά τις χωρικές ποιότητες που συναντά κανείς γύρω από τις διαδρομές αυτές. Σε ένα σχολείο πρέπει να υπάρχουν υποπεριοχές με διαφορετικό χαρακτήρα που θα προσφέρουν ποικιλία δυνατοτήτων. Αυτό επιτυγχάνεται με τη δημιουργία ενός αλλοιωτή (deformer) που ανάλογα με τις ιδιότητες του καθορίζει το βαθμό παρέκκλισης της πορείας των σωματιδίων. Δημιουργούνται έτσι περιοχές πιο ανοιχτές που επιζητούν την αλληλεπίδραση με άλλους χώρους και περιοχές εσωστρέφειας και απομόνωσης.
Το επόμενο βήμα ήταν να δημιουργήσουμε το δυναμικό σύστημα. Στόχος μας ήταν ο σχολικός χώρος να μην έχει ισχυρά όρια που να τον διαχωρίζουν από το δημόσιο αλλά να συνυπάρχει με αυτό. Η σύνδεση λοιπόν του οικοπέδου δημόσιο χώρο καθόρισε και τις αρχικές θέσεις των σωματιδίων (patterns) τα οποία κατά την πορεία τους θα σχημάτιζαν και το χώρο. Το άλλο στοιχείο του συστήματος είναι το εκπαιδευτικό σύστημα το οποίο συμμετέχει με μορφή φυσαλίδων (bubbles). Κάθε φυσαλίδα είναι αναλογεί σε ένα σύνολο μαθημάτων που μπορούν να συνυπάρξουν στον ίδιο χώρο καθώς απαιτούν τον ίδιο βαθμό απομόνωσης ή μη από το δημόσιο. Από την τελική προσομοίωση του συστήματος καθορίζεται και το σχολικό κτίριο που προτείνουμε. Ουσιαστικά πρόκειται για τρία επίπεδα στο ενδιάμεσο των οποίων σχηματίζονται οι χώροι μάθησης. Μέσω των διαδρομών, της πολλαπλότητας στη χρήση των χώρων και το διαχωρισμό των επιπέδων ανάλογα με το χαρακτήρα προσπαθούμε να αποδώσουμε την αίσθηση ενός σχολικού περιβάλλοντος που προέκυψε ως προϊόν διαδικασιών πειραματισμού.
